Nou Mestalla – opis projektu

Jak w skrócie przedstawia się projekt Nou Mestalla?

Na przełomie XX i XXI wieku Valencia CF, dzięki znakomitym wynikom, zaliczał się nie tylko do hiszpańskiej, ale również europejskiej czołówki klubów piłkarskich. Na fali sukcesów podjęto decyzję o budowie nowego stadionu, mającego zastąpić zasłużony Estadio Mestalla.

Budowa „najlepszego stadionu w Europie”, jak go określał ówczesny prezydent klubu Juan Soler, ruszyła w sierpniu 2007. Wtedy nastąpił jednak kryzys finansowy, który doprowadził do wstrzymania prac w lutym 2009.

Do tego czasu niemal w pełni gotowy był już żelbetowy szkielet stadionu. Opuszczony plac budowy z niedokończoną konstrukcją straszył przez kolejne lata, a do wznowienia prac udało się doprowadzić dopiero na początku 2025. Zgodnie z nowym harmonogramem, obiekt powinien być gotowy latem 2027.

Z powodów oszczędnościowych projekt nieco okrojono względem pierwotnej wersji. W dalszym ciągu Nou Mestalla będzie jednak obiektem imponującym, a z pojemnością nieznacznie przekraczającą 70 tys. widzów, zaliczać się będzie również do największych w Hiszpanii.

Choć Nou Mestalla nie został uwzględniony na liście stadionów na mundial w 2030, po tym jak jego budowa została wznowiona, hiszpańscy działacze wciąż mają nadzieję, że obiekt dołączy do aren tej imprezy.

Jak doszło do powstania nowego stadionu dla Valencia CF?

Jak powstała idea budowy Nou Mestalla?

W latach 1998–2001 miała miejsce ostatnia duża rozbudowa starego Estadio Mestalla. Trybuny po stronie północnej, wschodniej i południowej otrzymały wówczas trzecie piętro, a obiekt znacznie zwiększył swoje rozmiary. Wydawać by się mogło, że taka interwencja zatrzyma Valencia CF na kolejne, długie lata na swoim dotychczasowym stadionie.

Jednak na przełomie XX i XXI wieku klub osiągał nadzwyczajne wyniki sportowe, jak dwa mistrzostwa Hiszpanii (w latach 2002 i 2004), dwukrotne dotarcie do finału Ligi Mistrzów (2000, 2001) czy zdobycie Pucharu UEFA i Superpucharu Europy w 2004.

Już po dwóch finałach Ligi Mistrzów z rzędu władze miasta, w tym długoletnia (1991–2015) burmistrz Walencji, Rita Barberá, zaczęły myśleć o budowie nowego stadionu. Również w klubie szybko pojawiły się podobne plany. W połowie 2003, przed wyborami na prezydenta Valencia CF, kandydaci obiecywali powstanie nowego obiektu.

Czy Nou Mestalla mógł powstać w związku z lekkoatletycznymi mistrzostwami świata?

Plany miasta nie były związane wyłącznie z piłką nożną: w 2004 władze Walencji ubiegały się również o organizację lekkoatletycznych mistrzostw świata w 2009. Ponieważ w mieście nie było stadionu, na którym można byłoby przeprowadzić taką imprezę, zapewniano, że powstanie zupełnie nowy obiekt, mogący pomieścić 50 tys. widzów, a po usunięciu bieżni 70 tys. widzów.

Plany te opracowywano oczywiście w porozumieniu z Valencia CF, choć wstępne rozmowy prowadzono także z Levante UD. 4 grudnia 2004 ogłoszono decyzję w sprawie mistrzostw, która wszak była dla Walencji niekorzystna: zawody miały odbyć się w Berlinie (na Stadionie Olimpijskim).

Kiedy podjęto pierwsze konkretne działania w celu budowy Nou Mestalla?

Z planów budowy nowego stadionu dla Valencia CF jednak nie rezygnowano. Od października 2004 funkcję prezydenta klubu pełnił Juan Bautista Soler, który był gorącym zwolennikiem inwestycji. Jeszcze pod koniec 2004 miasto i klub doszły do porozumienia w kwestii zmian w planie zagospodarowania przestrzennego.

Zmiany umożliwiały budowę apartamentów i innych obiektów komercyjnych w miejscu dotychczasowego Estadio Mestalla, co miało pozwolić klubowi sprzedać stary stadion po wysokiej cenie i w ten sposób pozyskać znaczną część środków na budowę nowego obiektu.

W 2005 nieodwołalnie ustalono, że nowy stadion powstanie w północno-zachodniej części miasta, przy avenida de las Cortes Valencianas. Pod koniec tego roku miasto i klub uzgodniły, że Valencia CF pozyska teren na zasadzie wymiany gruntów.

Kiedy zaprezentowano projekt Nou Mestalla?

W 2005 rozpoczęły się również poszukiwania głównego wykonawcy stadionu i ogłoszono konkurs na koncepcję architektoniczną. Swoje wizje przygotowało sześć zespołów złożonych z uznanych pracowni z całego świata, a wizualizacje pokazano w grudniu 2005.

Klub początkowo zamierzał ogłosić zwycięski projekt w marcu 2006, ale konsultacje, dopracowywanie szczegółów i wybór koncepcji zajęły znacznie więcej czasu. Ostateczny model uroczyście zaprezentowano 10 listopada 2006 w Museo de las Ciencias Príncipe Felipe.

Projekt nowego obiektu przygotowany został przez pracownię Fenwick Iribarren Architects we współpracy z ArupSport oraz miejscowymi architektami. Koszt budowy szacowano na 344 mln euro i miał być on pokryty w całości przez klub (środki miały pochodzić z kredytów oraz planowanej sprzedaży Estadio Mestalla pod cele deweloperskie).

Gdzie powstanie Nou Mestalla?

Dogodny teren pod budowę stadionu znaleziono w dzielnicy Benicalap, w północno-zachodniej części miasta, przy avenida de las Cortes Valencianas (w pobliżu stacji metra Beniferri). Znajdowała się tam niezagospodarowana działka o wystarczających rozmiarach, by mógł powstać na niej duży stadion, ponadto już w planie zagospodarowania przestrzennego z 1988 była ona przeznaczona pod obiekty sportowe.

Teren ten został wybrany przez miasto przy okazji planowania stadionu na lekkoatletyczne mistrzostwa świata. Chociaż później klub sugerował jeszcze inne lokalizacje, ostatecznie w 2005 ustalono wybór właśnie tej działki.

Co dawniej znajdowało się w miejscu Nou Mestalla?

Kiedy powstawały plany Nou Mestalla, na wybranej działce znajdowała się tylko pusta, niezagospodarowana łąka – jedynie tuż przy avenida de las Cortes Valencianas stał stary, osamotniony komin.

Wbrew pozorom, teren ten posiada jednak całkiem bogatą historię. Kiedy już rozpoczynała się budowa nowego stadionu, w okresie od lipca do listopada 2007 przeprowadzone zostały prace archeologiczne, podczas których dokonano ciekawych odkryć. Stanowisko archeologiczne znajdowało się przy starym kominie, w okolicy południowo-zachodniego narożnika przyszłego stadionu.

Najstarszym znaleziskiem były dwie ulice z czasów rzymskich, datowane na I wiek p.n.e., ale odkryto też wiele innych budowli, w tym długi na 5 m kamienny most z XV wieku nad dawnym korytem kanału irygacyjnego Mestalla oraz pozostałości średniowiecznego młyna.

Wiadomo że ów młyn, znany jako Molino de la Marquesa, funkcjonował od XIII do XIX wieku. Pod koniec XIX wieku został przekształcony w nowoczesny zakład produkujący mąkę, który następnie zamieniono w fabrykę papieru i kartonów, działającą do 1920. Ostatnią pozostałością po tej fabryce był komin, który przetrwał do czasu budowy stadionu (rozebrano go jesienią 2007 w celu przeniesienia w inne miejsce).

Jaką nazwę nosić będzie nowy stadion Valencia CF?

W odniesieniu do nowego stadionu powszechnie używana jest nazwa Nou Mestalla (Nowy Mestalla). Jest to rzecz jasna odniesienie do dotychczasowego Estadio Mestalla, który służy klubowi od 1923.

Ma to tak naprawdę jeszcze jedno uzasadnienie: stary stadion wziął swoją nazwę od średniowiecznego kanału melioracyjnego Mestalla, którego koryto biegło wzdłuż jego południowej trybuny, ale ten sam kanał biegł również przez działkę na której ma powstać nowy obiekt.

Jakie są przyszłe plany dotyczące starego Estadio Mestalla?

Po powstaniu nowego stadionu, stary Estadio Mestalla ma zostać sprzedany pod cele deweloperskie. Obiekt zostanie więc rozebrany, a jego miejsce zajmą najprawdopodobniej nowe apartamenty. Sprzedaż starego stadionu stanowiła część planu finansowego i miała pokryć znaczną część wydatków na budowę nowej areny.

Jak przebiega budowa Nou Mestalla?

Budowa Nou Mestalla rozpoczęła się w sierpniu 2007, jednak kryzys finansowy spowodował wstrzymanie prac w lutym 2009, kiedy gotowy był niemal cały żelbetowy szkielet konstrukcji. Nieukończony stadion trwał w takim stanie przez lata, choć cały czas deklarowano zamiar dokończenia inwestycji. Ostatecznie prace wznowiono w styczniu 2025, a nowy stadion powinien być gotowy w lipcu 2027.

Relację z budowy Nou Mestalla można zobaczyć na osobnej podstronie

Jak w szczegółach przedstawia się budowa Nou Mestalla?

Kiedy rozpoczęła się budowa nowego stadionu w Walencji?

Budowa stadionu oficjalnie rozpoczęła się 1 sierpnia 2007. Głównym wykonawcą obiektu zostało konsorcjum przedsiębiorstw Fomento de Construcciones y Contratas (FCC) oraz Grupo Bertolín. Zakończenie prac przewidywano na drugą połowę 2009, choć nie wykluczano też że obiekt będzie gotowy dopiero na start sezonu 2010/11. Deklarowano również, że obiekt będzie areną finału Ligi Mistrzów w 2011.

W okresie od lipca do listopada 2007 na terenie budowy przeprowadzono prace archeologiczne. Jesienią 2007 rozebrano też stary komin, który stał w tym miejscu.

Czy podczas budowy Nou Mestalla doszło do poważnych incydentów?

26 maja 2008 na placu budowy miał miejsce nieszczęśliwy wypadek. W wyniku zawalenia się rusztowania śmierć poniosło czterech robotników. W południe 28 maja, w całej wspólnocie autonomicznej Walencji, ich pamięć uczczono pięcioma minutami ciszy.

Dlaczego wstrzymano budowę Nou Mestalla?

Po rozpoczęciu budowy Valencia CF popadła w spore długi. Na dodatek rozpoczął się kryzys finansowy, który uniemożliwił sprzedaż starego stadionu po zakładanych wcześniej cenach. Wszystko to spowodowało, że 17 lutego 2009 klub podpisał z wykonawcami porozumienie, na mocy którego budowa została wstrzymana. Do tego czasu powstał już niemal cały żelbetowy szkielet budowli (bez najniższych rzędów trybun).

Jakie działania podejmowano w celu wznowienia budowy Nou Mestalla?

Klub nie zaniechał starań o dokończenie stadionu. W grudniu 2011 ogłoszono partnerstwo z Bankią, które miało zagwarantować środki finansowe na dokończenie prac. Problemy Bankii spowodowały jednak, że we wrześniu 2012 anulowano porozumienie i do wznowienia robót nie doszło.

W 2013 zaprezentowana została nowa, odchudzona koncepcja nowego stadionu, dzięki czemu redukcji ulec miały koszty dokończenia budowy. W 2014 głównym udziałowcem klubu został singapurski biznesmen, Peter Lim, który zapowiedział dokończenie nowego stadionu do 2019, na stulecie Valencia CF. Do wznowienia prac jednak nie doszło, nawet po zaprezentowaniu w 2017 jeszcze bardziej odchudzonej wizji nowego obiektu.

W maju 2018 nawiązano współpracę firmą konsultingową Deloitte, a w 2019 ze spółdzielnią ADU Mediterráneo, która miała zapewnić sprzedaż starego Estadio Mestalla po odpowiedniej cenie. Ostatecznie ta współpraca zakończyła się jednak niepowodzeniem.

W 2021 władze LaLiga podpisały umowę z funduszem CVC Capital Partners, która ma zapewnić klubom dodatkowe środki finansowe na rozwój infrastruktury. Stworzyło to kolejną szansę dla Valencia CF na dokończenie zawieszonej od 2009 budowy. W czerwcu 2022 zaprezentowano jeszcze jedną koncepcję architektoniczną.

Nieukończony stadion przez lata był przedmiotem licznych dyskusji, zainteresowania mediów oraz polityków. Lokalne władze mocno się angażowały i starały pomóc na różne sposoby w dokończeniu budowy, jednak było to zależne głównie od możliwości finansowych klubu, gdyż faktycznie była to jego prywatna inwestycja.

Czy Nou Mestalla będzie jedną z aren Mistrzostw Świata 2030?

Dodatkowym bodźcem motywującym (zwłaszcza lokalne władze) do podjęcia działań w celu dokończenia budowy Nou Mestalla był fakt ubiegania się Hiszpanii o organizację Mistrzostw Świata 2030. Jednym z miast-kandydatów była Walencja, a sprawa stała się jak najbardziej realna po tym, jak 11 października 2023 łączona kandydatura Hiszpanii, Portugalii i Maroka zwyciężyła w wyścigu o organizację turnieju.

W lipcu 2024 ogłoszono stadiony, na których rozegrane zostaną Mistrzostwa Świata 2030. Na liście znalazło się 11 obiektów z Hiszpanii, jednak zabrakło wśród nich Nou Mestalla, który wcześniej uwzględniany był w kandydaturze. Na brak wyboru stadionu z Walencji wpłynęła niepewność co do dalszych losów inwestycji.

Pomimo iż Nou Mestalla nie znalazł się na liście stadionów na mundial, klub, władze miasta, a także hiszpańska federacja piłkarska (RFEF) nadal mają nadzieję że decyzję uda się jeszcze zmienić, a kluczem do tego ma być doprowadzenie inwestycji do końca. Za Nou Mestalla przemawia fakt, że byłby to jeden z większych stadionów całego turnieju.

Jak doszło do wznowienia prac na Nou Mestalla?

W 2024 zintensyfikowano wysiłki na rzecz dokończenia stadionu. W marcu klub zapłacił miastu ostatnią ratę, kończąc zakup terenu pod budowę Nou Mestalla. Przejęcie działki kosztowało klub w sumie 48 mln €. Kwotę tę częściowo (równowartość ponad 25 mln €) spłacono w formie wymiany gruntów, którą uzgodniono już pod koniec 2005: w ten sposób miasto otrzymało w zamian 32 parcele, zlokalizowane w różnych miejscach w Walencji.

Pod koniec maja 2024 klub ogłosił sprzedaż fragmentu działki obok Nou Mestalla firmie Atitlan Desarrollos Inmobiliarios, dzięki czemu pozyskano dodatkowe środki na budowę. W lipcu miasto przyjęło nowy plan urbanistyczny, dający klubowi licencję na wznowienie robót.

Jednocześnie plan zawierał rygorystyczne warunki i terminy, których klub musiał dotrzymać: projekt wykonawczy miał być gotowy w ciągu trzech miesięcy, wznowienie prac miało nastąpić w ciągu pół roku, a sama budowa nie powinna trwać dłużej jak 30 miesięcy.

Zgodnie z warunkami ustalonymi z miastem, klub przystąpił do działania. 11 października 2024 przedstawiono Radzie Miasta szczegółowy projekt wykonawczy. W listopadzie 2024 przy współpracy z bankiem Goldman Sachs zrestrukturyzowano dług klubu, co umożliwiło dalsze inwestycje w stadion.

5 stycznia 2025 ogłoszono zawarcie porozumienia z przedsiębiorstwem Fomento de Construcciones y Contratas (FCC), które miało być głównym wykonawcą prac po ich wznowieniu. FCC było także głównym wykonawcą, kiedy prowadzono prace w latach 2007–2009 (wtedy wspólnie z Grupo Bertolín).

Czy projekt Nou Mestalla mógł zostać trwale porzucony?

Ponieważ nieukończony, żelbetowy szkielet stadionu trwał w takim stanie przez lata, w dyskusji pojawił się pomysł porzucenia inwestycji. Poza wysokimi kosztami dokończenia budowy, wątpliwości budził też stan techniczny konstrukcji, która przez długi czas wystawiona była na czynniki atmosferyczne i nie była należycie konserwowana. Jako alternatywę dla dokończenia obiektu proponowano modernizację starego Estadio Mestalla.

Kiedy Nou Mestalla zostanie ukończony?

10 stycznia 2025 klub ogłosił wznowienie budowy Nou Mestalla (12 stycznia upływał termin wyznaczony przez miasto, 10 stycznia (piątek) był ostatnim dniem roboczym). Wznowienie prac nastąpiło po niemal 16 latach zastoju. Główny wykonawca, FCC, otrzymał 30 miesięcy na dokończenie stadionu, tak więc obiekt powinien być gotowy najpóźniej 10 lipca 2027 (przed startem sezonu 2027/28).

Jaki będzie koszt budowy Nou Mestalla?

Szacuje się, że dokończenie budowy Nou Mestalla pochłonie przynajmniej 270 mln €. Wraz z zainwestowanymi już wcześniej 170 mln €, całkowity koszt wyniesie nie mniej niż 440 mln €.

Co zakłada projekt Nou Mestalla?

Jaka była pierwotna wersja projektu Nou Mestalla?

Pierwsza wizja Nou Mestalla, zaprezentowana w listopadzie 2006, była bardzo spektakularna. Nowy stadion miał pomieścić 73 200 widzów, co uczyniłoby go trzecim największym w Hiszpanii (po Camp Nou i Estadio Santiago Bernabéu).

W pełni zadaszone trybuny miały zostać podzielone na trzy pierścienie. Uwagę zwracała oryginalna górna krawędź najwyższego piętra, dopasowana do parabolicznych segmentów dachu.

W wyglądzie zewnętrznym obiekt miał stanowić imponującą, owalną bryłę poprzecinaną przeszkleniami, odtwarzającymi w uproszczony sposób topografię Walencji, z symbolicznym przebiegiem rzeki Turia oraz modułami mającymi reprezentować 16 miejskich dystryktów.

Na ostateczny kształt projektu wpływ wywarła nowoczesna Allianz Arena, którą zainaugurowano w 2005. Zamknięta, owalna forma Nou Mestalla w pewnym sensie przypominała słynną monachijską „oponę”.

Jakie zmiany wprowadzano w koncepcji Nou Mestalla?

Po wstrzymaniu budowy stadionu na początku 2009 zaczęto zastanawiać się nad możliwościami jej dokończenia. Jedną z oczywistych rzeczy, jakie można było wykonać, było „odchudzenie” projektu w celu obniżenia kosztów. Kolejne, coraz uboższe wersje Nou Mestalla prezentowane były w latach 2013, 2017, 2022 i 2025.

2013

Na tym etapie stadion wciąż miał zachować efektowną, zewnętrzną okrywę, choć została ona wyraźnie zubożona: formę fasady uproszczono, a powierzchnię dachu zmniejszono, tak by przykrywał nie 100%, a 75% widowni.

2017

W 2017 zrezygnowano z tworzenia efektownej bryły wokół trybun, które teraz z zewnątrz miały być pokryte siatką, kompozytami i szkłem. Całość otaczać miał rząd kolumn podtrzymujących dach w nowej formie, który ponownie przykryć miał całą widownię.

2022

Tym razem obiekt z zewnątrz miał być wykończony przewiewną, balkonową fasadą, a elegancki, płaski dach od góry miały pokryć panele fotowoltaiczne.

2025

Przy okazji wznowienia budowy zaprezentowano kolejną modyfikację: estetyczne zadaszenie zastąpiła tańsza wersja z białej membrany, pozbawiona paneli fotowoltaicznych.

Co zakłada aktualna wersja projektu Nou Mestalla?

Wszystkie zmiany projektowe zostały dokonane już po tym, jak wybudowano trzy poziomy trybun, zwieńczone charakterystycznymi parabolami, a modyfikacje dotyczyły głównie wyglądu zewnętrznego oraz zadaszenia.

Po modyfikacjach stadion nadal będzie miał owalną formę i zostanie wykończony przewiewną, balkonową fasadą, nawiązującą do śródziemnomorskiego stylu. Balkony pokryją srebrzyste wstęgi, które obiegać będą trybuny dookoła. Na zewnątrz powstaną także wieże dostępowe, którymi będzie można wejść na wyższe partie widowni.

Całość otaczać będzie rząd wąskich kolumn, na których oprze się dach. Zadaszenie pokryje wszystkie miejsca na trybunach, a jego poszycie w większości wykonane będzie z białej membrany. Pod dachem znajdzie się oświetlenie oraz dwa telebimy. Konstrukcję dachu zaprojektowała firma Schlaich Bergermann & Partner.

Trzypoziomowe trybuny zostaną wyposażone w pomarańczowe oraz czarne krzesełka, a ich pojemność wyniesie 70 044 widzów. Trybuna główna znajdzie się po zachodniej stronie, a naprzeciwko niej powstanie, ułożony z czarnych krzesełek, ogromny wizerunek nietoperza (symbol klubu). Na stadionie powstaną strefy hospitality, restauracje, sklep klubowy oraz muzeum, a także parkingi.

Co powstanie w otoczeniu Nou Mestalla?

Tuż za północną trybuną stadionu, na terenie zakupionym przez Atitlan, mają powstać dwa wysokie (20- i 16-piętrowe), połączone ze sobą budynki, w których znajdzie się hotel, biura i inne powierzchnie komercyjne.

Za wschodnią trybuną Nou Mestalla, gdzie znajduje się najwięcej wolnej przestrzeni, klub zamierza wybudować nieduży kompleks sportowy (Polideportivo de Benicalap), na który ma się składać hala sportowa oraz kryty basen.