Spotify Camp Nou – opis stadionu

Jakie były pierwsze obiekty FC Barcelony?

Pierwszym obiektem założonego pod koniec 1899 klubu FC Barcelona było boisko wewnątrz toru kolarskiego Bonanova. Kolejną areną drużyny było boisko przy hotelu Casanovas, następnie zespół występował na Camp de la carretera d'Horta i na Camp del carrer Muntaner. Na żadnym z tych obiektów drużyna nie zagościła jednak dłużej niż na kilka lat.

W 1909 otwarto Camp del carrer Indústria, pierwszy stadion, którego właścicielem była FC Barcelona. Grając na tym obiekcie klub świętował swoje pierwsze triumfy w Pucharze Króla i zdobywał liczne mistrzostwa Katalonii, a do kibiców zespołu przylgnęło popularne określenie „Culés” (od wyrazu culo oznaczającego tyłek), jako że kibice licznie wypełniali stadion, zasiadając również na szczycie okalającego go muru, w związku z czym przechodniom po zewnętrznej stronie ukazywał się rząd pośladków. Obiekt ten posiadał również pierwsze w kraju stadionowe oświetlenie.

W 1922 otwarto nowy stadion FC Barcelony, Camp de Les Corts. W 1929 klub przystąpił do nowo utworzonej, ogólnokrajowej Primera División, już w pierwszym sezonie wygrywając te rozgrywki. Ogółem w okresie gry na Camp de Les Corts zespół sześciokrotnie zdobywał mistrzostwo Hiszpanii. Początkowo obiekt ten mógł pomieścić 25 000 widzów i choć pod koniec jego istnienia pojemność wynosiła już 60 000 widzów, było to dla szybko rozwijającego się klubu wciąż zbyt mało, a rozwiązaniem była budowa nowego, jeszcze większego stadionu.

Jak powstało Camp Nou?

Teren pod nowy, siódmy już stadion klubu, zakupiono w odległości ponad 1 km na zachód od Camp de Les Corts. 28 marca 1954 spod starego stadionu w kierunku nowo zakupionego terenu ruszyła uroczysta procesja, po czym, przy licznie zgromadzonej publiczności, miało miejsce ceremonialne wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę nowego obiektu. Początkowo jednak na budowie niewiele się działo, a prace trwały przede wszystkim nad projektem nowej areny. Głównymi architektami stadionu byli Francesc Mitjans Miró (kuzyn ówczesnego prezydenta klubu, Francesca Miró-Sansa) i Josep Soteras Mauri, we współpracy z Lorenzo Garcíą Barbónem.

11 lipca 1955 podpisano kontrakt na budowę z głównym wykonawcą, firmą Ingar SA, która za kwotę 66,62 mln pesetas zobowiązała się do wybudowania obiektu w ciągu 18 miesięcy. Pieniądze miały pochodzić głównie od członków klubu, tzw. socios, którzy licznie wykupili obligacje i karnety na okres aż do 5 lat. Koszty budowy znacznie przekroczyły jednak pierwotnie planowany budżet, sięgając ostatecznie 288 mln pesetas. Klub wywiązał się z płatności, choć został poważnie zadłużony. Kryzys finansowy udało się opanować dopiero po sprzedaży poprzedniego stadionu (początkowo były problemy z przekwalifikowaniem działki, na której stał obiekt, a problem udało się rozwiązać po kilku latach, m.in. dzięki wstawiennictwu hiszpańskiego przywódcy, Francisco Franco).

Jak wyglądało nowo otwarte Camp Nou?

Boisko nowego stadionu wkopano 8 m poniżej poziomu gruntu. Zostało ono otoczone ze wszystkich stron jednolitymi, łagodnie wyprofilowanymi, dwupoziomowymi trybunami, przy czym druga kondygnacja, oparta na żelbetowym szkielecie, była znacznie większa od dolnego poziomu. Po stronie zachodniej nadbudowano również trzeci, wąski rząd trybun i postawiono dach, przykrywający wszystkie kondygnacje zachodnich trybun. Pojemność obiektu pierwotnie wynosiła 93 053 widzów. Przy okazji projektowania stworzono także plany dalszej rozbudowy do pojemności nawet 150 000 widzów.

Jak wyglądał mecz otwarcia Camp Nou w 1957?

Otwarcie nowego stadionu miało miejsce 24 września 1957 (choć nadal trwały jeszcze prace wykończeniowe). Na inaugurację zaproszono Legię Warszawa, ale decyzją PZPN-u do Barcelony wyleciała drużyna złożona z zawodników z całej Polski, która zagrała pod szyldem reprezentacji Warszawy, z herbem Syrenki na koszulkach. Mecz otwarcia, przy 90-tysięcznej publiczności, gospodarze wygrali 4:2.

Skąd się wzięła i co oznacza nazwa Camp Nou?

Nowy obiekt nazwano zwyczajnie, Estadi del FC Barcelona (stadion FC Barcelony). Nazwa ta została potwierdzona w klubowym referendum w 1965, choć tak naprawdę wśród kibiców utarła się nazwa jeszcze prostsza, czyli Camp Nou (nowy stadion). W sezonie 2000/01 wśród członków klubu przeprowadzono kolejne głosowanie i tym razem to Camp Nou zatwierdzono jako nazwę oficjalną.

Jak rozbudowywano stadion Dumy Katolonii?

W początkowym okresie nie dokonywano na stadionie zbyt wielu zmian i modernizacji, a najważniejszymi wśród nich była instalacja sztucznego oświetlenia (inauguracja przy okazji meczu w Pucharze Europy z CSKA Sofia 23 września 1959) i montaż elektronicznej tablicy wyników w 1976.

W związku z organizacją w Hiszpanii finałów piłkarskich mistrzostw świata w 1982, w latach 1980–1982, kosztem 1,298 mld pesetas, dokonano rozbudowy obiektu o trzecie piętro trybun. Zmian nie wymagała jedynie trybuna zachodnia, gdzie istniał już wąski pas trzeciej kondygnacji, został on natomiast rozszerzony na cały obiekt, a w miarę oddalania się od zachodniej trybuny, jest on coraz wyższy, osiągając maksimum wysokości po stronie wschodniej.

Wraz z trzecim piętrem przybyły także dwie nowe, szerokie tablice świetlne, które postawiono na szczytach trybun za bramkami. Rozbudowa była wypełnieniem oryginalnego planu z 1957, ale pojemność nie zwiększyła się do 150 000 widzów, jak pierwotnie zakładano, ale do 120 000, w związku z instalację większej liczby miejsc siedzących. W trakcie rozbudowy na trybunach pojawiła się także strefa VIP i loże prasowe.

Kolejna duża modernizacja miała miejsce w latach 1993–1994, kiedy całkowicie przebudowano dolny pierścień trybun, zlikwidowano rów oddzielający boisko od trybun, a płytę boiska obniżono o dodatkowe 2,5 m. Zlikwidowano też na obiekcie miejsca stojące. W 1998 stadion wyposażono w nowe oświetlenie i system nagłośnienia, a także nowy parking podziemny pod trybuną główną, remontu doczekały się też loże na trybunach. W związku nowymi regulacjami, pod koniec lat 90. pojemność obiektu spadła nieco poniżej 100 000 widzów. Od sezonu 2016/17 boisko stadionu Camp Nou wyposażone jest w hybrydową murawę.

W latach 2006–2009 przeprowadzono na stadionie największą na świecie operację wymiany krzesełek. Pojemność stadionu wynosi obecnie 99 354 widzów, co czyni go największym stadionem w Europie i jednym z największych na świecie. Krzesełka na trybunach są w barwach klubu – bordowej (I i III piętro) oraz granatowej (II piętro), dodatkowo na trybunie zachodniej układają się w napis „FC Barcelona”, a po przeciwnej stronie w motto klubu – „Més que un club” („Więcej niż klub”). Maksymalna wysokość obiektu to 48 m, zajmuje on powierzchnię 55 tys. m². Wewnątrz stadionu znajdują się m.in. biura, pomieszczenia prasowe, studia telewizyjne, centrum medyczne, a nawet kaplica. W sezonie 1998/99 stadion otrzymał najwyższą kategorię UEFA.

Jak położony jest stadion Camp Nou?

Stadion położony jest w gęstej zabudowie miejskiej, choć poza ścisłym centrum Barcelony. Na terenie obiektu, jak i w jego pobliżu, dostępne są parkingi, jednak możliwości parkowania w dniu meczowym są dość ograniczone. Stadion jest dobrze dostępny za pomocą komunikacji publicznej, w jego pobliżu znajduje się m.in. kilka stacji metra.

Co znajduje się w otoczeniu stadionu FC Barcelony?

W 1971 obok stadionu oddano do użytku klubową halę sportową (Palau Blaugrana) i kryte lodowisko (Palau de Gel). W 1982 za halą otwarto także mniejszy stadion na ponad 15 000 widzów, tzw. Miniestadi, który wykorzystywany był m.in. przez rezerwy FC Barcelony. Na przełomie 2019 i 2020 został on rozebrany, by zrobić miejsce dla nowej hali FC Barcelony (jego następcą został Estadi Johan Cruyff, wybudowany w znacznym oddaleniu od Camp Nou, ok. 8,5 km na zachód). Od 1984 działa także muzeum klubowe, które zlokalizowane jest pomiędzy stadionem, a halą Palau Blaugrana.

Jak popularne jest Camp Nou?

Frekwencja na stadionie FC Barcelony należy do najwyższych w Europie (przykładowo, od 2004 do początku pandemii COVID-19 średnia liczba widzów na mecz w danym sezonie tylko raz spadła poniżej 70 000). Duma Katalonii jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych klubów piłkarskich na świecie, dzięki czemu wydatny udział w zwiększaniu frekwencji mają turyści, których udział szacuje się nawet na 10 000 na mecz. Pomaga w tym też fakt, iż Barcelona sama w sobie jest miastem chętnie odwiedzanym przez turystów. Zwiedzanie stadionu, który zalicza się do najpopularniejszych atrakcji Barcelony, możliwe jest także poza dniem meczowym. Połączone jest ono z wizytą w klubowym muzeum, które jest jednym z najliczniej odwiedzanych muzeów w Katalonii.

Jakie wydarzenia gościł Camp Nou?

Stadion był świadkiem licznych sukcesów FC Barcelony, która w okresie gry na tym obiekcie wielokrotnie sięgała po krajowe i międzynarodowe trofea. Co ciekawe, mimo iż jest to największy stadion w kraju, reprezentacja Hiszpanii rozegrała na nim zaledwie kilka spotkań, co jest spowodowane głównie względami politycznymi i poczuciem odrębności Katalończyków. Na obiekcie grywa też niezrzeszona w FIFA reprezentacja Katalonii.

W 1964 Hiszpania gościła turniej finałowy drugiej edycji Pucharu Narodów Europejskich (późniejsze mistrzostwa Europy). Mecze rozegrano na Estadio Santiago Bernabéu w Madrycie oraz na Camp Nou, na którym odbył się jeden z półfinałów oraz mecz o 3. miejsce. W 1982 Camp Nou było jedną z aren piłkarskich mistrzostw świata. Odbyła się na nim ceremonia otwarcia tego turnieju i mecz inauguracyjny, a ponadto trzy spotkania II fazy grupowej i półfinał, w którym Włochy pokonały Polskę 2:0 w drodze po swój trzeci tytuł.

W 1992 Barcelona była gospodarzem igrzysk olimpijskich, a Camp Nou przypadła rola jednej z aren olimpijskiego turnieju piłkarskiego. Na tym stadionie rozegrano trzy mecze fazy grupowej, dwa ćwierćfinały, jeden półfinał, mecz o brązowy medal oraz finał, w którym Hiszpania wygrała z Polską 3:2 dzięki bramce zdobytej w doliczonym czasie gry. Dla gospodarzy był to pierwszy, historyczny złoty medal w zawodach piłkarskich rozgrywanych podczas igrzysk olimpijskich.

24 maja 1989 na Camp Nou rozegrano finał Pucharu Europy (Steaua Bukareszt – AC Milan 0:4). Dekadę później, 26 maja 1999, stadion gościł finał Ligi Mistrzów (Manchester United – Bayern Monachium 2:1), zapamiętany z dwóch bramek zdobytych przez Czerwone Diabły w doliczonym czasie gry, które odwróciły losy spotkania. Ponadto na stadionie odbywały się mecze finałowe Pucharu Zdobywców Pucharów (1972, 1982), a także spotkania finałowych dwumeczów o Superpuchar Europy i Puchar Miast Targowych, czy finały Pucharu Króla.

Poza licznymi wydarzeniami piłkarskimi na Camp Nou miały miejsce również znaczące imprezy pozasportowe. Na stadionie odbywały się m.in. koncerty światowej sławy wykonawców, które gromadziły dużą publikę, np. Julio Iglesiasa, Michaela Jacksona, Rolling Stonesów, Bruce’a Springsteena czy U2. 7 listopada 1982, podczas swej podróży apostolskiej do Hiszpanii, w obecności 120 000 osób na stadionie mszę świętą odprawił papież Jan Paweł II. Tego samego dnia prezydent FC Barcelony przyznał papieżowi, skądinąd znanego z sympatii do Cracovii, kartę członka klubu (socio) numer 108 000.

Kiedy Camp Nou otrzymało sponsora tytularnego?

FC Barcelona znana była z tego, że przez długi czas opierała się propozycjom zamieszczenia reklam na koszulkach piłkarzy (od sezonu 2006/07 pojawiło się tam jedynie logo UNICEF-u, które w 2011 zastąpiło logo Qatar Foundation). Pierwsze komercyjne logo pojawiło się dopiero w 2013, kiedy zamieszczono na nich reklamę linii lotniczych Qatar Airways. Podobnie sprawa miała się ze sprzedażą praw do nazwy stadionu, która przez lata nie wchodziła nawet w grę. Kłopoty finansowe klubu i konkretna oferta sponsorska sprawiły jednak, że 15 marca 2022 podpisano czteroletnią umowę z serwisem streamingowym Spotify, której jednym z warunków była zmiana nazwy stadionu na Spotify Camp Nou. Nowa nazwa obowiązuje od lipca 2022.

Jakie są plany na przyszłość stadionu Camp Nou?

Już na początku XXI wieku rozpoczęto planowanie kolejnej rozbudowy stadionu. W 2007 rozstrzygnięto konkurs na koncepcję architektoniczną, a jego zwycięzcą była wizja autorstwa pracowni Foster + Partners, według której rozbudowany stadion miałby pomieścić ponad 106 000 widzów. Z powodu światowego kryzysu finansowego, jaki nastąpił niedługo później, projekt ten ostatecznie nie doczekał się realizacji.

W 2014 odbyło się referendum wśród członków klubu, w którym opowiedziano się za projektem Espai Barça, wizją przebudowy obiektów sportowych FC Barcelony, w tym modernizacji Camp Nou jako głównej inwestycji. W 2016 rozstrzygnięto więc kolejny konkurs na koncepcję modernizacji stadionu, w którym zwyciężyła wizja przygotowana przez Nikken Sekkei oraz Joan Pascual i Ramon Ausió Arquitectes. Projekt zakłada m.in. rozbudowę do pojemności ponad 105 000 widzów i pełne zadaszenie trybun. W związku z rosnącymi lawinowo kosztami inwestycji, pod koniec 2021 przeprowadzono kolejne wewnętrzne referendum, w którym członkowie wyrazili zgodę na realizację Espai Barça w budżecie nie przekraczającym 1,5 mld euro (z czego 900 mln ma pójść na modernizację Camp Nou). Przebudowa stadionu ma zostać zrealizowana w latach 2022–2025.

Stadion jest wymieniany jako część potencjalnej kandydatury Hiszpanii i Portugalii do organizacji piłkarskich mistrzostw świata w 2030.