Estadio Santiago Bernabéu – opis stadionu

Jak w skrócie prezentuje się Estadio Santiago Bernabéu?

Estadio Santiago Bernabéu to jeden z najbardziej rozpoznawalnych stadionów na świecie. Obiekt jest domem Realu Madryt, jednego z najbardziej utytułowanych, najpopularniejszych i najlepiej zarabiających klubów piłkarskich globu. Z pojemnością ok. 80 tys. widzów Bernabéu zalicza się także do czołówki największych stadionów w Europie.

Stadion został otwarty w 1947 i od tego czasu przeszedł kilka dużych modernizacji. Obecne „nowe Bernabéu” powstało w wyniku ogromnej przebudowy prowadzonej od 2019, której koszt to ponad 1 mld €, co czyni projekt jedną z najdroższych stadionowych modernizacji w historii.

Stadion posiada oryginalną, futurystyczną elewację złożoną ze srebrzystych listew, a wewnątrz cechują go bardzo strome trybuny. Obiekt wyposażony jest w szereg zaawansowanych rozwiązań technologicznych, np. zamykany dach, panoramiczny telebim czy system składania murawy.

Bernabéu ma bogatą historię goszczenia ważnych wydarzeń, jak mecze Mistrzostw Europy 1964 i Mistrzostw Świata 1982, finały najważniejszych rozgrywek klubowych oraz spotkania reprezentacji Hiszpanii. W 2030 stadion ponownie będzie jedną z aren mundialu, który odbędzie się w Hiszpanii, Portugalii i Maroku.

Jak prezentował się Estadio Santiago Bernabéu do czasu wielkiej przebudowy zapoczątkowanej w 2019?

Estadio Santiago Bernabéu został otwarty 14 grudnia 1947. Obiekt został wybudowany tuż obok poprzedniego stadionu Realu, Estadio de Chamartín. Chociaż kiedy powstawał, wokół sporo było wolnych przestrzeni, dziś otoczony jest gęstą zabudową miejską. Stadion przechodził wiele modernizacji i kilka razy był rozbudowywany.

Na początku XXI wieku pojemność obiektu wynosiła ok. 81 tys. widzów, co pozwalało zaliczać go do ścisłej czołówki największych stadionów w Europie. Obiekt odznaczał się wysokimi i bardzo stromymi trybunami, a znaczna część widowni była zadaszona. Trybuna główna (wschodnia) miała odmienny charakter od pozostałych. W wyglądzie zewnętrznym uwagę zwracały cztery spiralne wieże, zlokalizowane za narożnikami.

Historię Estadio Santiago Bernabéu do czasu wielkiej przebudowy rozpoczętej w 2019 prezentujemy na osobnej podstronie

Kiedy powstały plany rozbudowy Estadio Santiago Bernabéu?

Kolejna, piąta już duża rozbudowa Estadio Santiago Bernabéu, której celem było znaczne unowocześnienie stadionu, stała się jednym z priorytetów prezydenta Realu Madryt, Florentino Péreza, zwłaszcza po objęciu przez niego tej funkcji po raz drugi, w 2009.

W czerwcu 2012 klub poinformował o rozpoczęciu międzynarodowego konkursu na koncepcję architektoniczną rozbudowy stadionu. 30 września 2012 zaprezentowano cztery koncepcje, przygotowane przez zespoły złożone z uznanych pracowni architektonicznych z całego świata. 31 stycznia 2014 Pérez ogłosił wybór koncepcji przygotowanej przez gmp Architekten, L35 Arquitectos i Ribas & Ribas Arquitectos.

Realizację projektu opóźniły problemy w kwestii własności gruntów wokół stadionu. W międzyczasie dopracowywano szczegóły koncepcji. W ostatecznym projekcie zrezygnowano z hotelu i centrum handlowego, a dla fasady stadionu od strony wschodniej wybrano bardziej uproszczony wariant. Już po rozpoczęciu inwestycji ogłoszono też, że w ramach przebudowy powstanie system składania murawy.

Co zakładał projekt rozbudowy Estadio Santiago Bernabéu?

Koncepcja stworzona przez gmp Architekten, L35 Arquitectos i Ribas & Ribas Arquitectos zakładała rozbudowę stadionu w kierunku wschodnim i zachodnim. W dodatkowych pomieszczeniach ze zachodnią trybuną miało powstać nowe, trzykondygnacyjne muzeum Realu Madryt. Również po stronie zachodniej dwie dotychczasowe zewnętrzne, spiralne wieże miały zostać zastąpione nowymi.

Stadion miał otrzymać zupełnie nową, futurystyczną elewację pokrytą srebrzystymi listwami, a także nowy dach z zamykanym fragmentem nad boiskiem. Wewnątrz miał powstać panoramiczny telebim oraz system składania murawy na segmenty i chowania ich w podziemnym magazynie.

Trybuna główna w górnej części miała otrzymać dodatkowe, nieduże piętro. Zakładano też wymianę krzesełek oraz szereg innych remontów i usprawnień. Pojemność stadionu nie miała ulec większym zmianom. Pod trybunami powstać miał okrężny tunel serwisowy, a w obrębie areny zwiększyć się miała ilość podziemnych miejsc parkingowych.

Szczegółowe informacje dotyczące projektu rozbudowy Estadio Santiago Bernabéu można znaleźć na osobnej podstronie

Kiedy przeprowadzono rozbudowę Estadio Santiago Bernabéu?

Do przetargu na głównego wykonawcę robót zaproszono cztery firmy, FCC, Ferrovial, Acciona i San José, które przedstawiły swoje oferty 15 lutego 2019. 8 maja 2019 Real ogłosił wybór przedsiębiorstwa FCC Construcción. Prace rozpoczęły się jeszcze w tym samym miesiącu.

FCC Construcción otrzymało 39 miesięcy na wykonanie zadania, do sierpnia 2022, i dodatkowe cztery miesiące na zakończenie prac na zewnątrz stadionu. Zgodnie z tym harmonogramem, przebudowa zakończyłaby się w grudniu 2022, na 75-lecie istnienia stadionu. W trakcie prac Real miał nadal rozgrywać swoje spotkania na stadionie.

Pierwotnie zakładanego terminu nie udało się dotrzymać. Wpływ na to miała wojna na Ukrainie oraz zmiany wprowadzane do projektu, jak również pandemia COVID-19, choć ta przyspieszyła też część procesów, gdyż Real przez półtora roku, od marca 2020 do września 2021, nie rozgrywał spotkań na Estadio Santiago Bernabéu, dając budowlańcom większą swobodę działania.

Ponieważ prace wyraźnie się przedłużyły, nową datę otwarcia wyznaczono na 23 grudnia 2023 (stadion właściwie jest otwarty, ale w związku z zakończeniem budowy klub zamierza zorganizować specjalną uroczystość). Jednak i tej daty nie udało się dotrzymać, a reinauguracja była odkładana na kolejne terminy. Według informacji z późnej jesieni 2024, zakończenie prac na Bernabéu spodziewane jest przed latem 2025.

Relację z przebudowy Estadio Santiago Bernabéu można zobaczyć na osobnej podstronie

Kiedy powstało „nowe Bernabéu”?

W początkowym okresie prac stadion mocno przypominał plac budowy. Zauważalne efekty przebudowy pojawiły się w przeciągu roku 2023, kiedy stopniowo powstawała nowa elewacja, wykańczano dach (wraz z zamykanym fragmentem), montowano telebim, wymieniano krzesełka na trybunach i otwarto nowe piętro trybuny głównej.

Od 2024 roboty coraz mniej dają się we znaki i mają bardziej charakter prac wykończeniowych, a kibice i piłkarze korzystają z rozbudowanego i nowoczesnego „nowego Bernabéu”. Pełne zakończenie prac i ceremonia ponownego otwarcia oczekiwana jest jednak dopiero w 2025.

Ile kosztowała przebudowa Estadio Santiago Bernabéu?

Wartość kontraktu podpisanego w 2019 z FCC wynosiła 475 mln €. Razem z innymi wydatkami przewidywano wówczas, że koszt całej inwestycji wyniesie 575 mln €. Pożyczkę na taką kwotę uzyskano wcześniej w amerykańskich instytucjach finansowych (Bank of America i JP Morgan), z niedużym udziałem hiszpańskich banków.

W listopadzie 2021 klub zaciągnął dodatkową pożyczkę od Bank of America i JP Morgan na kwotę 225 mln €, zwiększając kredyt zaciągnięty na całą inwestycję do 800 mln €. Pandemia COVID-19, wybuch wojny na Ukrainie oraz zmiany w projekcie powodowały ciągły wzrost kosztów, a w listopadzie 2023 klub zadecydował o wzięciu kolejnej pożyczki na kwotę 370 mln €.

Całkowity koszt inwestycji wzrósł tym samym do 1,17 mld €. Zmiana w stosunku do początkowych założeń (300-400 mln € przy wstępnych szacunkach i 575 mln € na starcie projektu) jest więc bardzo znacząca. Przy takich wydatkach będzie to jedna z najdroższych stadionowych modernizacji na świecie.

Jak prezentuje się Estadio Santiago Bernabéu?

Jak Estadio Santiago Bernabéu wygląda z zewnątrz?

Estadio Santiago Bernabéu posiada oryginalny, futurystyczny wygląd, odległy od tradycyjnych form i skojarzeń związanych ze stadionami piłkarskimi. W widoku z góry obiekt przyjmuje formę zbliżoną do owalnego prostokąta, z wyraźnie zaokrąglonymi wierzchołkami i lekkim wybrzuszeniem po stronie wschodniej.

Zewnętrzną okrywę areny tworzy elewacja oraz dach, które pokryte są szeregiem poziomych, metalowych listew, poddanych specjalnej obróbce aby zminimalizować odbicia promieni słonecznych. Srebrzyste listwy są ważnym elementem aranżacji, który nadaje budynkowi wyjątkowego, nowoczesnego charakteru.

W elewacji można wyróżnić dwie płaszczyzny z linią załamania biegnącą środkiem, lawirując w górę lub w dół. W dolnej części pozostawiono wgłębienie odsłaniające dostęp do wejść do budynku oraz podstawy czterech narożnych wież.

Fasada nie jest hermetyczna, a przestrzenie między listwami umożliwiają penetrację wnętrza przez światło słoneczne oraz swobodną cyrkulację powietrza. Elewację można podświetlać bądź wykorzystywać jako ekran do projekcji multimedialnych treści.

Mocno spłaszczona kopuła dachu otrzymała większe skosy jedynie po bokach. Granicę między dachem a elewacją wyznacza luka, w której znajduje się szeroki, okrężny taras (skywalk), oferujący z jednej strony widok na boisko, a z drugiej na panoramę miasta.

Jak funkcjonuje system zamykania dachu na Estadio Santiago Bernabéu?

Dach stadionu został wyposażony w otwieraną i zamykaną sekcję nad boiskiem. W pozycji otwartej elementy systemu zaparkowane są pod dachem po stronie północnej i południowej. Przy zamykaniu metalowe kratownice przesuwają się w kierunku środka, rozciągając membranę. Następnie membrana jest jeszcze lekko podnoszona w górę. Operacja otwierania lub zamykania dachu zajmuje 15-20 minut.

W jaki telebim wyposażono Estadio Santiago Bernabéu?

Pod dachem stadionu zawieszony został okrężny telebim (jeden z nielicznych tego typu na świecie), który nad trybunami za bramkami jest nieco szerszy. Telebim został także wyposażony w dodatkowe monitory od zewnętrznej strony, rozmieszczone z myślą o widzach w górnych partiach trybun, którzy mogą mieć utrudniony widok na główny ekran.

Jak prezentują się trybuny na Estadio Santiago Bernabéu?

Stadion posiada symetryczny, piłkarski układ trybun, chociaż trybuna główna, która znajduje się na wschodzie, posiada odrębną formę. Jest to konsekwencją nieregularnej rozbudowy stadionu – wschodnią trybunę powiększono już w latach 50. XX wieku, podczas gdy pozostałe trybuny urosły dopiero w latach 90., według innego schematu, poprzez nadbudowanie bardzo stromego trzeciego piętra, które wyraźnie nachodzi na niższy poziom.

Podczas ostatniej rozbudowy trybuna główna również wzbogaciła się o trzecie piętro. Znajduje się ono dość wysoko i jest stosunkowo wąskie, a jego górna krawędź jest lekko wygięta w łuk.

Trybuny na Bernabéu, zwłaszcza druga i trzecia kondygnacja, są bardzo strome. Ze względów bezpieczeństwa całe trzecie piętro wyposażono w ochronne barierki. Na widowni zamontowane są ciemnoniebieskie krzesełka, a pojemność stadionu wynosi ok. 80 tys. widzów, co czyni go jednym z największych w Europie.

Na koronie trybun powstały trzy przeszklone pawilony: jeden, szeroki, nad trybuną zachodnią (tzw. skybar) oraz dwa mniejsze, nad wschodnimi narożnikami. Pawilon w południowo-wschodnim narożniku jest przeznaczony dla służb pełniących nadzór i kontrolę nad obiektem. Pozostałe dwa pawilony mieszczą ekskluzywne bary i restauracje.

Jak działa system składania murawy na Estadio Santiago Bernabéu?

Jednym z zaawansowanych technologicznie rozwiązań zastosowanych na Bernabéu jest system składania murawy na segmenty i chowania ich pod ziemią. Po usunięciu boiska, na placu wewnątrz trybun można organizować wydarzenia, które normalnie stanowiłyby zagrożenie dla stanu murawy, np. koncerty z dużą publiką, albo zamienić obiekt w halę sportową wraz z konstrukcją wewnątrz dodatkowych, tymczasowych trybun.

Przy składaniu boiska, podłoże z murawą jest dzielone na sześć podłużnych fragmentów, każdy o wymiarach 107 × 12 m i wadze ok. 1500 ton, które są przesuwane, a następnie zjeżdżają do podziemnego magazynu.

Dodatkowy, siódmy ruchomy moduł nie zjeżdża pod ziemię, ale jest wsuwany i wysuwany spod zachodniej trybuny. Moduł ten stanowi pewnego rodzaju wieko, które zamyka magazyn po zjechaniu w dół wszystkich sześciu segmentów. Procedura składania lub rozkładania murawy zajmuje ok. 6 godzin.

Podziemny magazyn, nazywany hypogeum, znajduje się pod zachodnią częścią boiska, wzdłuż całej jego długości. Jest to rozległy, głęboki na 30 m, wybetonowany dół. Poszczególne segmenty murawy są w nim składowane jeden nad drugim.

Podziemie jest wyposażone w systemy wentylacji, naświetlania, nawadniania i monitoringu. Moduły posiadają drenaż i składowane są w odpowiednich odstępach, umożliwiających swobodne poruszanie się personelu po murawie oraz wykonywanie dodatkowych zabiegów.

Chociaż mechanizmy składania/przesuwania murawy istnieją już na innych stadionach, system zaprojektowany dla Estadio Santiago Bernabéu, z zastosowaniem głębokiego podziemnego magazynu, jest unikatowy. Jest to również bardzo drogie rozwiązanie – jego koszty zostały oszacowane na 225 mln €.

Czy można zwiedzać Estadio Santiago Bernabéu?

Estadio Santiago Bernabéu jest dostępne do zwiedzania, które obejmuje również wizytę w nowym muzeum Realu Madryt. Muzeum zajmuje trzy kondygnacje i zawiera liczne pamiątki związane z historią klubu jak piłki, koszulki, dokumenty czy trofea, a także prezentacje multimedialne oraz makiety. Część muzeum poświęcona jest obecnym zawodnikom, a także zespołom młodzieżowym czy drużynie kobiet. Dużo uwagi poświęcono też utytułowanej sekcji koszykówki Realu Madryt. Na stadionie działa ponadto oficjalny sklep klubowy.

Gdzie znajduje się Estadio Santiago Bernabéu?

Stadion położony jest w dzielnicy Chamartín, kilka kilometrów na północ od centrum Madrytu. Obok stadionu znajduje się stacja metra Santiago Bernabéu na linii nr 10.

Czy pod Estadio Santiago Bernabéu biegnie tunel kolejowy?

Ciekawostką jest, że pod stadionem przebiega tunel kolejowy, a jego górna krawędź w najpłytszej części znajduje się ok. metr pod murawą. Jest to najstarszy (otwarty w 1967) z trzech tuneli biegnących pomiędzy stacjami Chamartín i Atocha.

Jak Estadio Santiago Bernabéu prezentuje się na tle pozostałych stadionów ligi?

Kim jest gospodarz Estadio Santiago Bernabéu?

Gospodarzem Estadio Santiago Bernabéu jest Real Madryt, jeden z najbardziej utytułowanych klubów piłkarskich na świecie. Drużyna posiada rekordową liczbę zwycięstw m.in. w krajowych rozgrywkach ligowych, Pucharze Europy/Lidze Mistrzów czy w klubowych mistrzostwach świata. Zespół należy do najbardziej popularnych, z dużą bazą sympatyków na całym świecie, jest także w gronie najlepiej zarabiających klubów świata.

Jakie wydarzenia, poza meczami Realu Madryt, odbywają się na Estadio Santiago Bernabéu?

Stadion jest przystosowany do goszczenia różnych wydarzeń sportowych i pozasportowych, jak mecze reprezentacji Hiszpanii czy wydarzenia kulturalne. W 2030 Hiszpania będzie współgospodarzem piłkarskich mistrzostw świata, a Bernabéu ma być jedną z aren tego turnieju; stadion jest nawet jednym z kandydatów do organizacji finału.

Real szczególnie nastawiony jest na organizację na stadionie dużych koncertów, które miały pomóc zwiększyć przychody z funkcjonowania areny. Możliwość częstego goszczenia wydarzeń muzycznych była jednym z powodów, dla których zdecydowano się na inwestycję w system składania murawy.

W dniach 29 i 30 maja 2024 na Bernabéu wystąpiła bijąca rekordy popularności Taylor Swift. Był to pierwszy duży koncert po przebudowie stadionu, po którym nastąpiła seria kolejnych koncertów znanych gwiazd muzyki.

Koncerty wzbudziły jednak duże niezadowolenie okolicznych mieszkańców, którzy uskarżali się na hałas. W parze z protestami pojawiły się również pozwy sądowe, a we wrześniu 2024 Real zawiesił organizację koncertów do 2025 i zapowiedział podjęcie kroków w celu uszczelnienia obiektu, by wydostający się hałas nie przekraczał dopuszczalnych norm.