Nueva Romareda – opis projektu

Jak w skrócie prezentuje się projekt nowej La Romaredy?

Pierwsze plany nowego stadionu dla Realu Saragossa zaczęły powstawać już na przełomie XX i XXI wieku, ale rozmaite targi polityczne, a także kryzys finansowy, udaremniały coraz to nowe projekty.

Przełom nastąpił dopiero w związku z kandydaturą Hiszpanii (wspólnie z Portugalią i Marokiem) na organizację Mistrzostw Świata 2030. W Saragossie postanowiono wykorzystać szansę na otrzymanie meczów mundialu, powstał więc kolejny projekt, a po tym jak kandydatura okazała się zwycięska, znalazły się środki na jego realizację.

Nowy obiekt ma powstać w miejsce starego stadionu La Romareda. Stadion będzie typowo piłkarski i pomieści ponad 43 tys. widzów, zostanie wyposażony w najnowsze technologie oraz będzie spełniał wszelkie warunki do organizacji imprez na najwyższym poziomie.

Projektanci, inspirując się wiejącymi w okolicy chłodnymi, północnymi wiatrami (tzw. cierzo), nadali prostokątnej bryle nieco dynamizmu, stosując delikatne uwypuklenia i wklęsłości. Budynek przykryje lekki dach, który osłoni nie tylko wszystkie miejsca na widowni, ale także znajdujący się na górze taras widokowy.

Budowa rozpoczęła się w lipcu 2024, ale do lata 2025 prace mają ograniczony zakres i dotyczą jedynie trybuny południowej oraz rozbiórki budynków w otoczeniu stadionu. Dopiero po sezonie 2024/25 Real Saragossa przeniesie się na stadion tymczasowy, a budowlańcy otrzymają pełną swobodę działania. Nowy stadion ma być gotowy w czerwcu 2027.

Jak kształtowały się plany budowy nowej La Romaredy?

Jak prezentował się stary stadion La Romareda?

Stadion La Romareda powstał w latach 1956–1957. Po inwestycjach przeprowadzonych w latach 70. i 80. obiekt został rozbudowany do swojej finalnej formy. Pod koniec XX wieku zlikwidowano ostatnie miejsca stojące (instalacja krzesełek).

Obiekt miał prostokątny, piłkarski układ trybun, z lekko zakrzywioną widownią za bramkami. Za narożnikami stały cztery maszty oświetleniowe. Górne partie trybun były zadaszone, a pojemność areny wynosiła ponad 33 tys. widzów. W XXI wieku obiekt uchodził za przestarzały, wymagający kompleksowego remontu.

Stadion należał do miasta i był wynajmowany przez klub piłkarski Real Saragossa, który był jego gospodarzem od samego początku. Od czasu przeprowadzki na La Romaredę, Real występował niemal wyłącznie w Primera División, dopiero po spadku w 2013 nadszedł dłuższy okres gry na drugim poziomie ligowym.

Na stadionie odbywały się mecze w ramach Mistrzostw Świata 1982 oraz turnieju piłkarskiego na Igrzyskach Olimpijskich 1992, rozegrano tu trzy finały Copa del Rey, okazjonalnie na La Romaredzie gościła też reprezentacja Hiszpanii. Ponadto obiekt był areną koncertów muzycznych.

W związku z budową nowej La Romaredy, stary stadion zostanie kompletnie rozebrany. Latem 2024, kiedy ruszyły prace, rozebrano trybunę za południową bramką, ale pozostałe trybuny pozostały w użyciu jeszcze na cały sezon 2024/25. Po zakończeniu tego sezonu rozbiórka stadionu zostanie dokończona, by zrobić miejsce na nową arenę.

Jakie były poprzednie plany budowy nowego stadionu dla Realu Saragossa?

Kandydatura na organizację Euro 2004

Pod koniec XX wieku Hiszpania brała udział w wyścigu o organizację Euro 2004. Wśród 15 stadionów zgłoszonych w ramach kandydatury znalazła się również La Romareda. 20 stycznia 1999 delegacja UEFA wizytowała stadion w Saragossie i uznała, że jest on niezgodny z wymogami (podobne obiekcje dotyczyły również Estadio de Balaídos z Vigo).

Rada Miasta obiecała wtedy, że w razie wyboru Hiszpanii, w Saragossie powstanie nowy obiekt, który zostanie sfinansowany dzięki sprzedaży działki ze starym stadionem. W październiku 1999 UEFA wybrała jednak kandydaturę Portugalii, a do realizacji nowego stadionu w Saragossie nie przystąpiono.

2002: Ricardo Bofill

Kolejne, bardziej konkretne plany budowy nowej La Romaredy pojawiły się za kadencji José Atarésa na stanowisku burmistrza (alkada) Saragossy (2000–2003). Atarés zapowiedział budowę nowego stadionu już kilka miesięcy po swoim wyborze, we wrześniu 2000.

Ogłoszony został konkurs architektoniczny, który rozstrzygnięto w grudniu 2002, a autorem zwycięskiej koncepcji było biuro projektowe katalońskiego architekta Ricardo Bofilla. Stadion miał pomieścić 42 tys. widzów i kosztować 47 mln €.

Obiekt planowano wybudować na południowo-zachodnich przedmieściach, w dzielnicy Valdespartera. Inwestycję zamierzano sfinansować dzięki sprzedaży dotychczasowego stadionu, w miejsce którego miało powstać blisko tysiąc nowych apartamentów.

Projekt był przedmiotem politycznych targów, jego zwolennikami były partie PP i PAR, przeciwne zaś były PSOE i CHA. Latem 2003, po wyborach samorządowych, opozycja okazała się zbyt silna i projekt upadł.

Projekt nowego stadionu Realu Saragossa od Ricardo Bofilla można zobaczyć na osobnej podstronie

2004: Estudio Lamela

Nowy burmistrz, Juan Alberto Belloch, również był zwolennikiem budowy, ale stadion miał powstać w miejsce starej La Romaredy. Rozpisano nowy konkurs architektoniczny, którego wyniki ogłoszono w grudniu 2004, a jego zwycięzcą zostało Estudio Lamela z Madrytu.

Nowy stadion miał otrzymać zadaszone, dwupoziomowe trybuny o pojemności 42,6 tys. widzów, z rozległą, przeszkloną strefą VIP na zachodzie. Projekt cechowała kanciasta bryła oraz liczne powierzchnie komercyjne na parterze. Opcjonalnie, wzdłuż trybuny głównej miał powstać wysoki budynek z biurami, hotelem i sklepami.

Koncesję na budowę przyznano konsorcjum firm Sacyr i Acciona. Opracowany został harmonogram budowy: wstępne prace miały się rozpocząć 17 kwietnia 2006 i ruszyć z pełną mocą po zakończeniu sezonu; nowy obiekt miał być gotowy w marcu 2008, jeszcze przed inauguracją Expo 2008.

Jednak 17 kwietnia 2006, w dniu w którym robotnicy rozpoczynali już wstępne prace, sąd w ramach środka zapobiegawczego nakazał wstrzymanie wszelkich działań w związku z apelacjami przeciwko budowie stadionu.

Co zapewne nieprzypadkowe, wnioski zostały złożone przez partie PAR i PP, te same, którym opozycja zablokowała realizację poprzedniego projektu nowego stadionu. W 2007 sąd uznał apelacje i anulował kontrakt na budowę, a projekt został zarzucony.

Projekt nowego stadionu Realu Saragossa od Estudio Lamela można zobaczyć na osobnej podstronie

2008: Joaquín Sicilia

Po fiasku poprzedniego projektu, 1 lutego 2008 Rada Miasta podjęła decyzję o budowie nowego stadionu w innej lokalizacji, na południowo-wschodnich przedmieściach, w dzielnicy San José. Zorganizowano kolejny konkurs, który w lipcu 2008 wygrało studio prowadzone przez architekta pochodzącego z Saragossy, Joaquína Sicilia.

Wizja prezentowała się bardzo spektakularnie. Stadion miał powstać w formie obłej bryły, odpornej na wiejący na tym obszarze silny wiatr (cierzo). Obiekt byłby wzbogacony o szerokie zaplecze komercyjne, w którego centrum znalazłoby się andaluzyjskie patio. Podświetlaną nocą elewację pokryć miały perforowane panele z ornamentami w stylu mudéjar.

Stadion miał pomieścić 43 tys. osób, z możliwością rozbudowy o dodatkowe, mobilne trybuny, do pojemności 50 tys. widzów. Zakładano też możliwość budowy obok nowych apartamentów. Koszt budowy stadionu oszacowano na 125 mln €. Prace pierwotnie miały ruszyć w 2009, ale inwestycję wstrzymał globalny kryzys finansowy.

Projekt był także częścią kandydatury Hiszpanii i Portugalii na organizację Mistrzostw Świata 2018, jednak 2 grudnia 2010 kandydatura ta przegrała z ofertą Rosji. Później temat budowy nowego stadionu ucichł i ostatecznie został zarzucony.

Projekt nowego stadionu Realu Saragossa od Sicilia y Asociados Arquitectura można zobaczyć na osobnej podstronie

Jak powstał aktualny projekt nowej La Romaredy?

Co spowodowało wznowienie prac nad planami nowego stadionu dla Realu Saragossa?

Sprawa nowego stadionu powróciła w związku z kandydaturą Hiszpanii na (współ)gospodarza Mistrzostw Świata 2030. Władze miasta nawiązały współpracę z uznaną pracownią architektoniczną IDOM i w czerwcu 2022 ogłosiły, że Saragossa będzie jednym z miast-kandydatów w hiszpańskiej ofercie.

14 lipca 2022 hiszpańska federacja piłkarska oficjalnie przedstawiła 15 stadionów proponowanych na mundial, spośród których zakładano, że finalnie wybranych zostanie 11 aren. Wśród 15 kandydatów była też (nowa) La Romareda.

Nowy stadion zamierzano wybudować w miejsce starej La Romaredy, ale przed podjęciem ostatecznej decyzji rozważane były również inne lokalizacje.

W jaki sposób początkowo zamierzano doprowadzić do budowy nowego stadionu dla Realu Saragossa?

Na początku 2023 miasto udzieliło zgody na 75-letnią dzierżawę La Romaredy. Real Saragossa ubiegał się o taką zgodę od lat; miała ona umożliwić mu znaczące inwestycje w obiekt z udziałem prywatnych inwestorów. Wcześniej oceniono, że budowa nowego stadionu będzie kosztować niespełna 140 mln €, ale powinien on też przynosić 14,7 mln € zysków rocznie, w związku z czym taka inwestycja miała być dla klubu opłacalna.

Aby proces przebiegał przejrzyście, dzierżawa miała być udzielona na drodze otwartego konkursu, jednak wiadomym było, że jedynym zainteresowanym będzie Real. Co istotne, gdyby doszło do udzielenia 75-letniej dzierżawy, nowy stadion miał powstać wyłącznie ze środków prywatnych.

Tymczasem w kwietniu 2023 partia Podemos zakwestionowała legalność całego przedsięwzięcia, kierując apelację do sądu. Wniosek partii Podemos spowodował, że we wrześniu 2023 klub zrezygnował z ubiegania się o 75-letnią dzierżawę.

Kiedy powstał najnowszy projekt nowej La Romaredy?

IDOM jeszcze w maju 2023 przedstawił koncepcję architektoniczną nowej La Romaredy. Skoro jednak klub we wrześniu 2023 wycofał się ze starań o długoletnią dzierżawę, projekt po raz kolejny utknął w martwym punkcie.

Co było ostatecznym impulsem do budowy nowej La Romaredy?

Z pomocą wtedy przyszła FIFA, która 4 października 2023 ogłosiła przyznanie Hiszpanii organizacji mundialu w 2030 (wspólnie z Marokiem i Portugalią, a także trzema krajami z Ameryki Południowej, w których ma się odbyć tylko po jednym spotkaniu na początku turnieju: Argentyną, Urugwajem i Paragwajem).

W obliczu bardzo realnej szansy na sprowadzenie meczów mundialu do Saragossy, lokalne władze przystąpiły do działania. Sprawa wydawała się dość oczywista: jeśli nowy stadion powstanie, miasto niemal na pewno będzie jednym z gospodarzy turnieju, natomiast bez nowego obiektu nie ma na to szans.

Jeszcze pod koniec października 2023 władze miasta oraz wspólnoty autonomicznej Aragonii, razem z Realem Saragossa, uzgodniły, że wspólnie sfinansują budowę nowego stadionu. 21 grudnia 2023 trzy podmioty utworzyły spółkę o nazwie La Nueva Romareda SL, która miała zająć się budową, a następnie zarządzaniem nowym obiektem.

Wkład klubu w budowę stadionu częściowo pokryje pożyczka uzyskana dzięki umowie pomiędzy LaLiga i funduszem CVC Capital Partners.

Czy w Saragossie odbędą się mecze Mistrzostw Świata 2030?

Dzięki podjętym działaniom, nie było problemów z przyznaniem Saragossie statutu jednego z miast-gospodarzy mundialu w 2030. W lipcu 2024, kiedy opublikowano tzw. „bid book”, wśród 11 aren z Hiszpanii znalazła się również nowa La Romareda; wybór stadionu z Saragossy potwierdził się także w grudniu 2024, kiedy FIFA ostatecznie zatwierdziła organizację imprezy w Hiszpanii, Portugalii i Maroku.

Wstępnie zaplanowano, że podczas Mistrzostw Świata 2030 na nowej La Romaredzie odbędą się spotkania maksymalnie do fazy ⅛ finału.

Kiedy powstał plan budowy stadionu tymczasowego dla Realu Saragossa?

Początkowo zakładano, że nowy stadion powstanie w latach 2024–2028, a prace będą przebiegały etapami, trybuna po trybunie, tak by możliwe było ciągłe rozgrywanie meczów przez Real Saragossa w tym samym miejscu.

Wiosną 2024 narodził się jednak pomysł budowy stadionu tymczasowego, na który klub miałby się wyprowadzić na czas przebudowy, aby przyspieszyć cały proces. Ostatecznie właśnie na taki „plan B” się zdecydowano.

Budowa stadionu tymczasowego przewidziana jest na pierwszą połowę 2025 i ma on służyć Realowi przez dwa sezony (2025/26 oraz 2026/27). Wtedy budowa nowej La Romaredy ruszy z pełną mocą (prace w ograniczonym zakresie rozpoczęły się już latem 2024).

Stadion tymczasowy, przezwany „Mini Romareda”, pomieści 20 tys. widzów i powstanie w północnej części miasta, w miejsce parkingów (Parking Norte de la Expo) położonych obok stadionu lekkoatletycznego Corona de Aragón.

Projekt stadionu tymczasowego dla Realu Saragossa można zobaczyć na osobnej podstronie

Jak przebiega budowa nowej La Romaredy?

Relację z budowy nowej La Romaredy można zobaczyć na osobnej podstronie

Budowę nowej La Romaredy zainaugurowano w lipcu 2024, ale przez pierwszy sezon prace mają być prowadzone w ograniczonym zakresie i dotyczą jedynie trybuny południowej oraz rozbiórki budynków w otoczeniu stadionu. Dopiero latem 2025 Real przeniesie się na stadion tymczasowy, a budowa ruszy z pełną mocą. Nowy stadion ma być gotowy w czerwcu 2027.

Kiedy zainaugurowano budowę nowej La Romaredy?

8 lipca 2024 na stadionie zorganizowano specjalną konferencję prasową z udziałem m.in. burmistrz miasta, Natalii Chueca, oficjalnie inaugurując budowę nowego stadionu.

Jakie prace przewidziano w pierwszym roku budowy nowej La Romaredy?

W pierwszym roku inwestycji prace mają ograniczony charakter. Przede wszystkim dotyczą one rozbiórki trybuny za południową bramką (Gol Sur) i rozpoczęcia budowy w jej miejscu nowej trybuny. Pozostała część widowni pozostaje otwarta dla kibiców, a Real ma rozgrywać swoje mecze na starym stadionie jeszcze przez cały sezon 2024/25.

Na początku budowy rozebrano też dwa budynki stojące w sąsiedztwie La Romaredy. Dopiero w grudniu 2024, już po rozpoczęciu wstępnych prac, wybrano wykonawcę, który zajmie się główną częścią inwestycji.

Jak w szczegółach wygląda początkowy okres budowy nowej La Romaredy?

Latem 2024 rozebrana została stara trybuna za bramką od strony południowej. W jej miejsce zaczęły następnie powstawać fundamenty pod nową trybunę i jej podziemne kondygnacje.

Na początku prac rozebrano również dwa budynki znajdujące się w sąsiedztwie stadionu: siedzibę Aragońskiej Izby Obrachunkowej, która przylegała do trybuny głównej, a także budynek zarządu planowania urbanistycznego, stojący w pobliżu południowo-zachodniego narożnika (tzw. „Cubo”).

Prace trwające w pierwszej połowie sezonu 2024/25 wykonało konsorcjum OHLA–Deltapunt 3000. Przetarg na główną część robót ogłoszono we wrześniu 2024, a jego rozstrzygnięcie miało miejsce 13 grudnia 2024. Zwycięzcą zostało konsorcjum firm OHLA oraz Altuna y Uria. Od lutego 2025 nowo wybrany wykonawca ma już budować nową trybunę południową.

Jak ma wyglądać główna część prac związanych z budową nowej La Romaredy?

Po zakończeniu sezonu 2024/25 i wyprowadzce Realu na stadion tymczasowy, prace mają ruszyć z pełną mocą. W lipcu 2025 rozpocznie się rozbiórka pozostałych części starego stadionu (trybuny na zachodzie, północy oraz wschodzie) i budowa w ich miejsce kolejnych nowych trybun. Nowy stadion ma być gotowy w czerwcu 2027, tak by Real mógł na nim grać od początku sezonu 2027/28.

Ile ma kosztować budowa nowej La Romaredy?

Główny wykonawca zaoferował w przetargu kwotę 124,5 mln €, ok. 10% niższą od zakładanej przez miasto, dzięki czemu koszt całej inwestycji może wynieść poniżej 140 mln € (nie licząc kosztów związanych ze stadionem tymczasowym, które wyniosą dodatkowe kilkanaście milionów), choć na starcie prac liczono się z wydatkiem 151 mln €.

Jakie są założenia projektu nowej La Romaredy?

Podstawowym założeniem planu jest budowa zupełnie nowego stadionu w miejsce dotychczasowego obiektu Realu Saragossa, La Romaredy. Projekt opracowało uznane międzynarodowo studio IDOM, a głównym architektem był César Azcárate.

Nowy stadion, podobnie jak jego poprzednik, będzie miał typowo piłkarski charakter. Pojemność nowej areny wyniesie 43 110 widzów (w porównaniu do 33,6 tys. na starym stadionie).

Trybuny zostaną podzielone na dwa piętra, górne oraz dolne, które znajdzie się poniżej poziomu gruntu. Wzdłuż boiska, pomiędzy piętrami powstaną dodatkowe, wąskie balkony z miejscami VIP oraz lożą prezydencką.

Obiekt zostanie wyposażony w rozległe zaplecze użytkowe, a trybuna główna otrzyma pięć kondygnacji nadziemnych i dwie podziemne. Na stadionie znajdzie się m.in. klubowy sklep i muzeum.

Projektanci, inspirując się wiejącymi w okolicy chłodnymi, północnymi wiatrami (tzw. cierzo), nadali prostokątnej bryle nieco dynamizmu, stosując delikatne uwypuklenia i wklęsłości. Budynek przykryje lekki dach, który osłoni nie tylko wszystkie miejsca na widowni, ale również znajdujący się na górze taras widokowy. Dominującymi kolorami na stadionie mają być barwy klubowe Realu Saragossa, niebieski i biały.

Stadion zostanie wyposażony w najnowsze technologie i będzie przystosowany do organizacji meczów piłkarskich oraz imprez kulturalnych na najwyższym poziomie. Obiekt ma się stać nową wizytówką nie tylko klubu, ale także miasta oraz całego regionu.