Opis: Stadion Śląski

Wszystko w nim miało być i było wielkie. Plan stworzenia Śląskiego – choć wtedy jeszcze w innym kształcie i bez nazwy – powstał już w okresie międzywojnia, ale ideę „skopiowania” berlińskiego Olympiastadionu powstrzymał wybuch II wojny światowej. Plan powrócił na początku odbudowy powojennej, gdy stadion uwzględniono w planie największego w Europie miejskiego parku – Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku.

Zaprojektowany przez Juliana Brzuchowskiego obiekt sportowy został wpisany – co było wówczas normą – w ziemną nieckę, poszerzoną nasypami. Rozległa „patelnia” powstała w ten sposób oferowała nawet 80 rzędów dla widzów po zachodniej stronie, gdzie korona trybun wznosiła się najwyżej. Tam też znalazło się miejsce na zaprojektowane zwieńczenie stadionu – wieżę wysoką na 10 pięter ponad szczyt trybun.

Ten element, podobnie jak oświetlenie meczowe, nie był gotowy w chwili otwarcia stadionu. Nic dziwnego, ponieważ realizacja zadania, pomimo prostoty konstrukcji, okazała się wielkim wyzwaniem. Prace rozpoczęły się w 1951 roku i oficjalne otwarcie udało się zorganizować dopiero w 1956 roku, oczywiście w jedyną możliwą datę, 22 lipca. Polska uległa wtedy NRD w pierwszym z ponad 50 oficjalnych meczów reprezentacji narodowej.

Lampy meczowe doszły pod koniec dekady, podobnie jak wieża. Zaprojektowana z myślą o funkcji reprezentacyjnej i administracyjnej, ostatecznie stała się jednak postrachem – niepraktyczna i opuszczona. Mimo to jeszcze na początku XXI wieku rozważano jej pozostawienie po kompleksowej modernizacji stadionu, co ostatecznie się nie stało.

Stadion Śląski został zaprojektowany z myślą o widowni ok. 87 tys. osób, czyniąc go jednym z dwóch największych w Polsce, obok Stadionu Dziesięciolecia. W praktyce jednak oba otrzymały miano „stutysięczników”, ponieważ realnie widownię szacowano na ponad 100 tysięcy w przypadku największych wydarzeń.

Po zmianie ustrojowej, gdy Polska potrzebowała reprezentacyjnego obiektu, wybór padł właśnie na Chorzów. W 1995 roku ruszyła gruntowna przebudowa, która do 1997 zaowocowała powstaniem największego w kraju stadionu wyłącznie z miejscami siedzącymi, a do 2001 również z nowoczesnym zapleczem. Od zera zbudowano wschodnią trybunę, do której przyrośnięty był hotel.

Następnym krokiem miało być zadaszenie całości, ale efektowna koncepcja Saturn 2005 ostatecznie przepadła, gdy Polska otrzymała prawo do organizacji Euro 2012 i urząd marszałkowski zdecydował zmienić zakres prac. Poza kompletnym zadaszeniem widowni przebudowie została również poddana zachodnia część trybun, która otrzymała dwa poziomy. Pojemność wzrosła z 47 202 miejsc do ponad 54 tysięcy.

Zanim jednak projekt GMP Architekten udało się zrealizować, stadion przeszedł prawdziwą drogę przez mękę. Rozpoczęta w 2009 przebudowa miała potrwać do 2011, a zamiast tego skończyła się w drugiej połowie 2017. Na obiekcie doszło do pierwszej w historii katastrofy dachu linowego, trzeba również było zmieniać wykonawców. W efekcie zawirowań wokół dachu budżet wzrósł z 360 do ponad 650 milionów złotych.

Efekt i tak jest zadowalający. Znakiem rozpoznawczym jest największy w Europie linowy dach kryty poliwęglanem (43 tys. m²), którego górny pierścień ściskany sięga prawie 50 metrów wysokości. Pod nim kryje się infrastruktura godna organizacji najważniejszych imprez lekkoatletycznych i piłkarskich. Największym wyzwaniem na przyszłość jest znalezienie skutecznego modelu zarządzania, by obiekt nie generował wielkich strat.