Estadio Santiago Bernabéu – opis stadionu

Na jakich obiektach początkowo grał Real Madryt?

Real Madryt (początkowo pod nazwą Madrid Foot-Ball Club) został oficjalnie powołany do życia 6 marca 1902, choć drużyna nieformalnie istniała już od 1900. Zespół swoje pierwsze spotkania rozgrywał na polach Moncloa, a następnie na boiskach znanych pod nazwami Campo de la Estrada i Campo del Retino. Później klub korzystał z boiska przy nieistniejącej już dziś arenie walk byków (w jej miejscu znajduje się obecnie Palacio de Deportes), okazjonalnie występując też na boisku wewnątrz madryckiego toru wyścigów konnych.

Jesienią 1912 otwarto Campo de O'Donnell. Był to pierwszy stadion klubu z prawdziwego zdarzenia, choć mógł pomieścić maksymalnie kilka tysięcy widzów. Mieścił się również w pobliżu areny walk byków. W niedużej odległości znajdował się inny stadion o tej samej nazwie, który służył klubowi Atlético. W 1920 król Alfons XIII nadał klubowi tytuł „Królewski” („Real”) i ten odtąd znany jest jako Real Madryt. Rosnąca popularność i liczba członków klubu sprawiła, że Real zaczął myśleć o przeprowadzce na większy obiekt.

W kwietniu 1923 zespół przeniósł się na boisko wewnątrz toru kolarskiego w dzielnicy Ciudad Lineal. Wkrótce okazało się jednak, że przenosiny do odległej od centrum miasta dzielnicy miały negatywny wpływ na frekwencję i klub rozpoczął budowę nowego stadionu. Obiekt ten został otwarty już 17 maja 1924 i wziął swoją nazwę od dzielnicy, w której powstał (Estadio de Chamartín). Nowy obiekt mógł pomieścić 15 000 widzów. W latach 1932 i 1933 Real Madryt zdobył pierwsze tytuły mistrza Hiszpanii. Pod koniec lat 30., w trakcie hiszpańskiej wojny domowej, stadion klubu został poważnie zniszczony, jednak po wojnie obiekt kosztem 300 000 pesetas odbudowano, a jego pojemność wzrosła do 22 000 widzów.

Jak powstał obecny stadion Realu Madryt?

W 1943 prezesem Realu został Santiago Bernabéu, były napastnik klubu, z którym w 1917 zdobył Puchar Króla. Jako nastolatek, Bernabéu nieodpłatnie pomagał przy budowie Campo de O'Donnell. Po zakończeniu gry w piłkę zdobył wykształcenie prawnicze, a zanim został prezesem Realu, pracował jako sekretarz tego klubu. Jednym z pierwszych działań nowego prezesa był zakup 5 ha gruntów przylegających do działki, na której stał dotychczasowy stadion Realu. Zakup kosztował klub 3 mln pesetas.

27 października 1944 na zakupionym terenie rozpoczęła się budowa nowego stadionu Realu, a kamień węgielny pod budowę obiektu wmurował sam Santiago Bernabéu. Projekt nowej areny sporządzili Manuel Muñoz Monasterio i Luis Alemany Soler. Real występował na Estadio de Chamartín do maja 1946, po czym przeniósł się tymczasowo na ówczesny obiekt Atlético, Estadio Metropolitano. Jednym z warunków użyczenia stadionu była możliwość darmowego wstępu na mecze Realu dla członków Atlético. Estadio de Chamartín został następnie rozebrany, by ustąpić miejsca nowemu stadionowi (choć nowy obiekt powstawał w dużej mierze tuż obok, jego wschodnia trybuna została utworzona częściowo w miejscu jednego z narożników starego stadionu).

Kiedy otwarty został stadion Realu Madryt?

Inauguracja nowego stadionu miała miejsce 14 grudnia 1947, a na otwarcie gospodarze pokonali w towarzyskim spotkaniu portugalski Os Belenenses 3:1. Nowy obiekt był znacznie większy od poprzednika. Jego łagodnie wyprofilowane trybuny otaczały boisko ze wszystkich stron. Od strony północnej, zachodniej i południowej trybuny posiadały drugą, opartą na żelbetowym szkielecie kondygnację, trybuna po stronie wschodniej była niższa, jednopiętrowa, a na jej środku, tuż za miejscami dla widzów, znajdowała się neoklasycystyczna wieża maratońska. Pojemność stadionu wynosiła ok. 80 000 widzów. Koszt budowy obiektu wyniósł 38 mln pesetas, co było na owe czasy ogromną sumą.

Kiedy po raz pierwszy rozbudowano stadion Realu?

Choć po otwarciu nowego stadionu Real nie odnosił spektakularnych sukcesów, Bernabéu kontynuował swą wizję stworzenia wielkiego domu dla klubu, który wkrótce miał się stać piłkarskim potentatem. W latach 1953–1954 rozbudowana została wschodnia część trybun, gdzie przybyła nowa kondygnacja (zwana anfiteatro), znacznie wyższa od trybun z pozostałych stron stadionu. Likwidacji uległa tym samym wieża maratońska, choć dwie nowe wieże powstały w pobliżu wschodnich narożników, tak by przylegały do wystającego fragmentu rozbudowanej wschodniej trybuny. Inauguracja nowej trybuny wschodniej miała miejsce 19 czerwca 1954, dwa miesiące po zdobyciu przez Real trzeciego tytułu mistrzowskiego (i pierwszego w okresie gry na nowym obiekcie). Dzięki rozbudowie, pojemność stadionu wzrosła do 120 000 widzów.

Kogo wybrano patronem stadionu Realu Madryt?

Stadion początkowo znany był jako Nuevo Estadio Chamartín. 4 stycznia 1955, w uznaniu zasług urzędującego prezesa Realu, Santiago Bernabéu, nowy obiekt został nazwany jego imieniem. Stadion, zwłaszcza w początkowym okresie istnienia, był areną rozgrywania zawodów w wielu dyscyplinach sportu, m.in. w boksie, kolarstwie, baseballu, piłce ręcznej czy futbolu amerykańskim.

Czy Real mógł mieć nowy stadion?

Od 1957 obiekt wyposażony był w sztuczne oświetlenie. W 1963 otwarto pierwsze centrum treningowe Realu, tzw. Ciudad Deportiva, które znajdowało się w pobliżu stacji kolejowej Madrid Chamartín. 14 grudnia 1972, w 25. rocznicę otwarcia stadionu, zainaugurowano elektroniczne tablice wyników, a Real, tak jak na otwarcie, rozegrał towarzyski mecz z Os Belenenses, tym razem wygrany 2:1. W 1973 powstały plany budowy zupełnie nowego stadionu dla Realu w północnej części miasta, ale ostatecznie nie doczekały się one realizacji.

Jak zmienił się Estadio Santiago Bernabéu przed Mistrzostwami Świata 1982?

Kolejna większa modernizacja miała miejsce przed mistrzostwami świata w 1982. Na stadionie przybyło znacznie więcej miejsc siedzących, co oznaczało jednocześnie spadek pojemności do ok. 90 000 widzów. Istotną zmianą było również zadaszenie wszystkich trybun za wyjątkiem wschodniej. W dachu, za bramkami, osadzono też dwa stadionowe telebimy (jedne z pierwszych na świecie), zainaugurowane w lutym 1982 podczas meczu towarzyskiego Realu z reprezentacją Związku Radzieckiego. Ponadto powstał tymczasowy, nadziemny łącznik, prowadzący ze stadionu do znajdującego się po przeciwnej stronie alei Castellano Palacio de Congresos, gdzie umieszczone było międzynarodowe centrum prasowe. Za projekt przebudowy odpowiedzialni byli architekci Rafael Luis Alemany i Manuel Salinas. Prace pochłonęły ponad 700 mln pesetas. 10 czerwca 1982 przy stadionie otwarto stację metra.

Jak rozbudowano Estadio Santiago Bernabéu w latach 1992–1994?

Następna rozbudowa, została przeprowadzona w latach 1992–1994. Do trybun po stronie północnej, zachodniej i południowej dobudowano wówczas trzecią kondygnację, podzieloną, podobnie jak drugie piętro, na dwie części, a rozbudowane fragmenty zyskały nieco większą wysokość od wschodniej części trybun. Dotychczasowy dach przeniesiono w górę, dokładając jedynie nowe, brakujące fragmenty w związku ze zwiększeniem się jego obwodu. Przy zachowaniu dotychczasowej szerokości nie przykrywał on już dolnych rzędów, dlatego po stronie zachodniej dorobiono specjalną, ruchomą konstrukcję, która w razie potrzeby zwiększała powierzchnię dachu, kryjąc również dolne sektory zachodniej trybuny.

Na zewnątrz, za narożnikami, wybudowano cztery spiralne wieże z klatkami schodowymi, podobne do tych, jakie znajdują się przy San Siro w Mediolanie. Stadion wzbogacił się również w system podgrzewania murawy. Zakończenie przebudowy miało miejsce 7 maja 1994, a jej koszt wyniósł 5 mld pesetas. Pojemność stadionu po rozbudowie wzrosła do 106 500 widzów. Projekt przebudowy stworzyło Estudio Lamela. W 1994 obok stadionu otwarto też centrum handlowe La Esquina de Bernabéu.

Kiedy powstało muzeum klubowe i nowe centrum treningowe Realu Madryt?

Pod koniec XX wieku zlikwidowano wszystkie miejsca stojące, a pojemność spadła do 75 328 widzów. W 1999 na stadionie rozpoczęło działalność muzeum klubowe. W 2005 otwarto nowe centrum treningowe klubu, tzw. Ciudad Real Madrid, położone w pobliżu lotniska Madryt-Barajas, które zastąpiło stary kompleks treningowy z 1963. 9 maja 2006 w obrębie nowego kompleksu oddano do użytku drugi stadion Realu Madryt (na co dzień służący m.in. rezerwom klubu), Estadio Alfredo Di Stéfano, mogący pomieścić 6000 widzów.

Kiedy zadaszono wschodnią trybunę na stadionie Realu Madryt?

W latach 2001–2006 rozbudowano i zadaszono trybunę po stronie wschodniej, na której m.in. pojawiły się nowe loże i miejsca dla prasy. Z zewnątrz trybunę pokryto metalową elewacją. Prace pochłonęły 127 mln euro, a projekt, tak jak przy poprzedniej przebudowie, przygotowało Estudio Lamela. Dzięki modernizacji pojemność stadionu wzrosła do 80 354 widzów. 14 listopada 2007 obiekt otrzymał najwyższą kategorię UEFA. W 2011 na trybunach dołożono dodatkowy rząd siedzeń, dzięki czemu pojemność areny podniosła się do 81 044 widzów.

Jak wygląda Estadio Santiago Bernabéu?

Jest to drugi co do wielkości (po Camp Nou w Barcelonie) stadion w Hiszpanii. Boisko stadionu otoczone jest ze wszystkich stron delikatnie wyprofilowanymi trybunami. Konstrukcyjnie trybuna główna po stronie wschodniej różni się nieco od pozostałych, jest trochę niższa i mieści loże VIP oraz miejsca dla dziennikarzy. Z pozostałych stron trybuny są trzypiętrowe, a szerokie i strome kondygnacje środkowa i górna podzielone są na dwie części. Obiekt znajduje się pośród gęstej zabudowy miejskiej, choć poza ścisłym centrum Madrytu, w dzielnicy Chamartín. Ciekawostką jest, że pod stadionem przebiega tunel metra, a jego górna krawędź w najpłytszej części znajduje się ok. metr pod murawą, co również ogranicza możliwości ewentualnego obniżenia płyty boiska.

Jak Estadio Santiago Bernabéu prezentuje się na tle pozostałych stadionów ligi?

Jak będzie wyglądał Estadio Santiago Bernabéu po przebudowie?

W 2012 zaprezentowano cztery koncepcje kolejnej dużej rozbudowy Estadio Santiago Bernabéu. W styczniu 2014 wybór padł na koncepcję autorstwa GMP Architekten, L35 Arquitectos oraz Ribas&Ribas. Projekt zakłada modernizację i rozbudowę trybun do pojemności 85 000 widzów. Stadion zostanie wyposażony w nowy, rozsuwany dach, umożliwiający pełne zamknięcie obiektu, a trybuny zostaną obudowane efektowną, futurystyczną elewacją, wykonaną z płyt ze stali nierdzewnej, poddanych specjalnej obróbce w celu uniknięcia odbijania światła.

Wewnątrz powstaną m.in. nowe przestrzenie komercyjne i podziemny parking. Rozbudowane zostanie klubowe muzeum i szatnie dla zawodników. Pod dachem znajdzie się okrężny, panoramiczny ekran, ciągnący się wokół całego boiska. Od strony alei Castellana powstanie główna brama wejściowa. Stadion zostanie wyposażony w system zsuwanej murawy, która po podzieleniu na fragmenty będzie chowana w głębokim na 30 m wykopie pod zachodnią trybuną, gdzie będzie przechowywana w odpowiednich warunkach. Chowanie boiska umożliwi organizację imprez pozapiłkarskich bez szkody dla murawy.

Jak przebiega rozbudowa Estadio Santiago Bernabéu?

Rozpoczęcie przebudowy opóźniło się z powodu problemów w kwestii własności gruntów wokół stadionu. W międzyczasie zrezygnowano z hotelu oraz centrum handlowego, które miały pojawić się w budynku według pierwotnych założeń, a pojemność z początkowo planowanych 93 500 widzów zredukowano do 85 000.

Prace ostatecznie rozpoczęły się w maju 2019. W marcu 2020, po wybuchu pandemii COVID-19, zawieszono ligowe rozgrywki; kiedy w czerwcu zostały one wznowione, bez udziału publiczności, Real na ponad rok (do września 2021) przeniósł się na swój rezerwowy obiekt, Estadio Alfredo di Stefano, by w tym czasie w pełni udostępnić Estadio Santiago Bernabéu ekipom budowlanym. W trakcie pandemii stadion służył też jako magazyn materiałów sanitarnych.

Pod koniec 2021 klub wziął dodatkową pożyczkę, w związku z rosnącymi kosztami przebudowy (800 mln euro w porównaniu z pierwotnie zakładanymi 575 mln). Ceremonialne otwarcie przebudowanego stadionu ma nastąpić jesienią 2022, choć całkowite zakończenie prac spodziewane jest w połowie 2023.

Kim jest gospodarz Estadio Santiago Bernabéu?

Real Madryt jest jednym z najbardziej utytułowanych klubów piłkarskich na świecie. Drużyna posiada rekordową liczbę zwycięstw m.in. w krajowych rozgrywkach ligowych, Pucharze Europy/Lidze Mistrzów czy w klubowych mistrzostwach świata. Zdecydowana większość trofeów została zdobyta w okresie gry na Estadio Santiago Bernabéu (od grudnia 1947). W dwóch pierwszych dekadach XXI wieku średnia frekwencja na stadionie oscylowała od ponad 60 000 do ponad 70 000 widzów na mecz. Klub należy do najbardziej popularnych, z dużą bazą sympatyków na całym świecie, jest także w gronie najlepiej zarabiających klubów świata.

Co działo się na Estadio Santiago Bernabéu?

W 1964 w Hiszpanii rozegrano turniej finałowy drugiej edycji Pucharu Narodów Europejskich (późniejsze mistrzostwa Europy). Mecze turnieju (w formacie „final four”) rozegrano na Estadio Santiago Bernabéu oraz na Camp Nou w Barcelonie. W Madrycie odbył się jeden z półfinałów oraz finał, oba mecze z udziałem reprezentacji Hiszpanii, która sięgnęła w tym turnieju po swój pierwszy tytuł mistrzów Europy. Estadio Santiago Bernabéu jest zresztą stadionem, na którym reprezentacja kraju rozegrała największą liczbę spotkań spośród wszystkich aren, na nim też odniosła największą liczbę zwycięstw.

Stadion był także jedną z aren mistrzostw świata w 1982. Podczas mundialu odbyły się na nim trzy spotkania drugiej fazy grupowej oraz finał turnieju, w którym reprezentacja Włoch pokonała RFN 3:1. Obiekt jest ponadto wymieniany jako część potencjalnej kandydatury Hiszpanii i Portugalii do organizacji piłkarskich mistrzostw świata w 2030.

Na stadionie rozegrane zostały finały Pucharu Europy w 1957, 1969 i 1980, a także finał Ligi Mistrzów w 2010. Obiekt gościł też spotkania finałowych dwumeczów Pucharu UEFA (1985, 1986) czy Pucharu Interkontynentalnego (1960, 1964, 1966). W 2018 na Estadio Santiago Bernabéu rozegrano rewanżowe spotkanie finałowego dwumeczu Copa Libertadores pomiędzy River Plate i Boca Juniors (z powodu napiętej sytuacji i incydentów, do jakich dochodziło przed meczem, zdecydowano się na rozegranie go na terenie neutralnym). Na stadionie rozegrano także najwięcej finałów Pucharu Króla.

Stadion gości też różne imprezy pozasportowe. Możliwe jest wynajęcie obiektu w celu zorganizowania np. konferencji, prezentacji, spotkania firmowego, treningu czy prywatnego meczu piłkarskiego. Na stadionie odbywały się koncerty muzyczne, wystąpili tu m.in. U2, Bruce Springsteen czy The Rollling Stones. 3 listopada 1982 nabożeństwo dla ponad 130 000 wiernych obecnych na obiekcie odprawił papież Jan Paweł II.