Reale Arena – opis stadionu

Estadio Anoeta powstał w dzielnicy Amara jako następca Campo de Fútbol Municipal de Atocha, otwartego w 1913 roku. Równo 80 lat później mieszkańcy San Sebastian mogli się już cieszyć z nowego obiektu. Pierwszym wydarzeniem były zawody lekkoatletyczne w lipcu 1993, a w pierwszej połowie sierpnia doszło do meczu Realu Sociedad z Realem Madryt.

Pierwszy z klubów jest od otwarcia gospodarzem obiektu, choć nierzadko grywają tu też francuskie zespoły rugby, dla których hiszpański obiekt jest najbliższym tak dobrze przygotowanym stadionem. Anoeta przez lata była znana w Europie dzięki swojemu kształtowi – trybuny otrzymały owalny kształt, zmienną wysokość i dwa lub trzy poziomy – zależnie od części obiektu. Z uwagi na bieżnię lekkoatletyczną atmosfera była jednak krytykowana, co jest zrozumiałe przy oddaleniu widowni nawet o 40 metrów od boiska (za bramkami).

Widownię okalało zadaszenie oparte na potężnych betonowych dźwigarach. Z zewnątrz dach wydawał się przez to bardzo masywny, jednak w środku widzowi ukazywała się lekka stalowa kratownica wisząca nad widownią, z powierzchnią 15 tys. m².

Plany przebudowy pojawiły się po raz pierwszy w 2004 roku, gdy powstała wizja Gipuzkoareny – 40-tysięcznika w piłkarskim układzie, z doklejonym hotelem, biurami i sklepami. Plan upadł szybko, podobnie jak późniejsze próby odkupienia stadionu od miasta. Jednak w 2015 udało się przeforsować inną koncepcję, w której Real Sociedad finansuje zdecydowaną większość prac, przy niewielkim udziale środków samorządowych.

W chwili startu prac w 2017 roku inwestycję wyceniono na 47 mln €, z których klub miał pokryć 33 mln €, rząd Kraju Basków 10 mln €, a prowincja Gipuzkoa ostatnie 4 mln €. Umowa na budowę nie uwzględniała jednak wielu elementów (np. nowe krzesełka, nagłośnienie, część wyposażenia, zagospodarowanie przestrzeni przy obiekcie), dlatego ostatecznie budżet przekroczył 50 mln €.

Projekt autorstwa znanej baskijskiej architektki Izaskun Larzabal miał za zadanie zostawić możliwie dużo ze starej konstrukcji i jednocześnie przeobrazić Anoetę w piłkarski obiekt z dobrymi warunkami oglądania meczów oraz nowymi powierzchniami użytkowymi. Zapadła decyzja, że jedynie górny poziom dwóch trybun wzdłuż boiska zostanie zachowany – wraz z zadaszeniem – a cała reszta będzie doprojektowana od nowa.

Najważniejsze było dostosowanie geometrii widowni do boiska piłkarskiego bez bieżni, przy jednoczesnym uszanowaniu wysokości zachowanych trybun. Boisko zostało więc obniżone o 1,5 metra, trybuny za bramkami zbudowane od nowa, a dolny trybun wzdłuż boiska przesunięty o ok. 16 metrów. W efekcie za bramkami widzowie są oddaleni o 8,5 m od pola gry, a na dłuższych trybunach – o ok. 10 m.

Jednocześnie pojemność udało się podnieść znacząco, z wyjściowych 32 tysięcy miejsc do ok. 39,5 tys. osób. Pierwotnie zakładano, że uda się uzyskać 42,3 tys. krzesełek, jednak ich układ został zmieniony w trakcie prac. Uwzględniono optymalne rozmieszczenie miejsc premium oraz fakt, że widzowie na południowej trybunie będą wstawać, co mogłoby zasłaniać innym. Docelowo jednak przekroczenie 40 tys. jest realne.

Ciekawy konstrukcyjnie jest nowy dach. Wykorzystano ten sam typ stalowych prefabrykatów, co w zachowanych fragmentach z 1993 roku dla większości konstrukcji, ale z drugiej strony nad całością górują cztery przecinające się główne kratownice. Mają ponad 150 (wszerz) i 190 (wzdłuż) metrów długości, każda wysoka na co najmniej 10 metrów i umieszczone na 25-metrowych kolumnach umieszczonych wokół stadionu.

By możliwie ujednolicić stary i nowy dach, połączono poszycie z blachy z przezroczystym ETFE nad pierwszymi rzędami (5800m²). ETFE jest również wykorzystane jako nowy materiał kryjący fasady stadionu, będące przedłużeniem stalowej ramy dachu. Tu materiał jest błękitny (18 500 m²) i w 25% przezroczysty, dzięki czemu podtrybunie jest za dnia bardzo jasne przy jednoczesnej ochronie przed wiatrem i deszczem.

Przy całej złożoności projektu okres przebudowy był bardzo krótki, zwłaszcza biorąc pod uwagę ciągłe wykorzystanie Anoety na mecze piłkarskie. Całość prac udało się zrealizować w nieco ponad 2 lata, poczynając od usuwania starych klatek schodowych w maju 2017, do organizacji pierwszego meczu z kompletem nowych krzesełek we wrześniu 2019. Południowa trybuna powstała w sezonie 2017/18, północna w rozgrywkach 2018/19. Najbardziej gorącym okresem było lato 2018, gdy przebudowywane były trybuny wzdłuż boiska, obniżono i wymieniono murawę. Do tego wydarzyły się dwa poważne wypadki (upadek pracownika i fragmentu dachu, do tego przewrócony na nowe boisko dźwig), które jednak nie spowodowały poważnych zmian w harmonogramie.

Wraz z ponownym otwarciem Anoeta otrzymała zupełnie nową nazwę. Od 2019 do 2025 obiekt będzie się nazywał Reale Arena, a umowa jest warta ok. 6 mln €.

Jak Reale Arena prezentuje się na tle pozostałych stadionów ligi?