Ernst-Abbe-Sportfeld – opis stadionu historycznego

Jak w skrócie prezentował się dawny Ernst-Abbe-Sportfeld?

Stadion w Jenie został otwarty w 1924, a 15 lat później jego patronem został Ernst Abbe. W 1974 obiekt zyskał najwyższe w Europie (70 m) maszty oświetleniowe, a w 1978 pierwszą w NRD elektroniczną tablicę wyników. W latach 90. XX wieku na stadionie powstała nowa trybuna główna.

Gospodarzem stadionu był FC Carl Zeiss Jena, jedna z najsilniejszych wschodnioniemieckich drużyn piłkarskich w okresie NRD. Obiekt okazjonalnie gościł mecze międzypaństwowe, w tym spotkania reprezentacji NRD i mecze kobiecego Euro 2001.

Na dawnym Ernst-Abbe-Sportfeld rozgrywano także różne zawody lekkoatletyczne, m.in. mistrzostwa NRD. Podczas jednego z mityngów, 25 maja 1996 znakomity rekord świata w rzucie oszczepem (98,48 m) ustanowił tutaj Czech Jan Železný.

W latach 2020–2024 dokonano kompletnej przebudowy stadionu. Obiekt stracił bieżnię lekkoatletyczną i zyskał piłkarski układ trybun. Ponownej inauguracji „nowego” Ernst-Abbe-Sportfeld dokonano 30 lipca 2024.

Jaka jest historia Ernst-Abbe-Sportfeld?

Budowa nowego stadionu w Jenie według projektu Heinricha Voßlera rozpoczęła się wiosną 1922. 11 listopada 1923 wmurowano kamień węgielny pod budowę trybuny głównej. Uroczyste otwarcie stadionu miało miejsce 24 sierpnia 1924, a na inaugurację rozegrano mecz pomiędzy 1. SV Jena i VfL Halle 96 (1:1).

Od 25 sierpnia 1939 stadion nosił imię Ernsta Abbe, związanego z Jeną fizyka i optyka, który m.in. zrewolucjonizował wyrób soczewek, a także skonstruował wiele przyrządów optycznych i współtworzył zakłady Carla Zeissa.

W 1944, pod koniec II wojny światowej dwie bomby trafiły w boisko stadionu. Obiekt przywrócono do funkcjonowania w 1946.

28 marca 1962 padł niepobity już później rekord frekwencji stadionu: spotkanie półfinałowe Pucharu Zdobywców Pucharów z Atlético Madryt (0:1) obejrzało wówczas z trybun 27,5 tys. widzów.

20 lutego 1974 na stadionie zainaugurowano sztuczne oświetlenie. System tworzyły cztery charakterystyczne maszty, nazywane przez niektórych „żyrafami”. Maszty miały wysokość 70 m i były najwyższe w Europie.

W 1978 na północnym łuku zamontowano elektroniczną tablicę wyników. Tablica została wyprodukowana na Węgrzech i była pierwszą tego typu w NRD.

W 1991 nowym właścicielem stadionu, który dotąd należał do Fundacji Ernsta Abbe, zostało miasto. Po przejęciu obiektu przez miasto dokonano przebudowy wschodniej trybuny, a w 1995 zmodernizowano oświetlenie.

Latem 1997 rozebrano także trybunę główną z lat 20. XX wieku. W jej miejsce rozpoczęto budowę nowej, która gotowa była po ok. roku prac. Nowa trybuna główna była konstrukcji żelbetowej, w pełni zadaszona, a jej projekt wykonał Werner Schröder.

Wiosną 2005 uderzenie pioruna poważnie uszkodziło elektroniczną tablicę wyników. Latem 2006 w tablicę wbudowano telebim, który wcześniej służył w strefie kibica w Norymberdze, podczas Mistrzostw Świata 2006.

W 2007 na stadionie zainstalowano m.in. podgrzewaną murawę oraz system monitoringu, a w 2010 bieżnia lekkoatletyczna zyskała nową, niebieską nawierzchnię. W latach 2007–2009 do wschodniej trybuny dobudowana była dodatkowa, metalowa konstrukcja, która zwiększała pojemność stadionu z ok. 12,6 tys. do 15 tys. widzów.

W 2013 stadion został zalany wodą z pobliskiej Soławy (nie było to zresztą pierwszy raz: stadion znalazł się pod wodą także w 1994). Powódź podważyła stabilność jupiterów i unikalne, 70-metrowe maszty zdecydowano się rozebrać.

Na początku 2018 zainaugurowano nowe maszty oświetleniowe, jednak znacznie niższe od poprzednich (38 m) i nie prezentujące się już tak spektakularnie. Instalacja nowych masztów wiązała się z likwidacją fragmentów trybun z miejscami stojącymi, co zmniejszyło pojemność stadionu do 10 445 widzów.

Stadion położony był nad brzegiem rzeki Soławy, ok. 1,5 km na południe od centrum miasta. W jego sąsiedztwie znajdowały się liczne boiska treningowe, a za północnym łukiem trybun stał budynek w kształcie litery T, z charakterystyczną, drewnianą wieżą zegarową, która była dobrze widoczna ze stadionu.

Jakie wydarzenia miały miejsce na Ernst-Abbe-Sportfeld?

Kim był gospodarz Ernst-Abbe-Sportfeld?

Gospodarzem stadionu był klub piłkarski FC Carl Zeiss Jena. Jego historia rozpoczyna się w 1903, choć do lat 60. XX wieku występował pod różnymi nazwami. Zespół związany był z zakładami Carla Zeissa i choć później przestał być klubem zakładowym, wciąż odnosił się do tych tradycji.

W czasach byłego NRD klub odnosił znaczne sukcesy, m.in. zdobywając 3 tytuły mistrzowskie i czterokrotnie wygrywając w rozgrywkach pucharowych.

Niemal przez cały okres NRD zespół zaliczał się do krajowej czołówki i choć z trzema tytułami daleko jest mu do rekordowych 10 mistrzostw zdobytych przez Berliner FC Dynamo, FC Carl Zeiss może się poszczycić największą liczbą wygranych meczów w DDR-Oberlidze i pozycją lidera w tabeli wszech czasów, uwzględniającej ilość zdobytych punktów.

Drużyna często występowała również w europejskich pucharach, osiągając np. finał Pucharu Zdobywców Pucharów w sezonie 1980/81 (do historii przeszło rewanżowe spotkanie 1/16 finału z tego sezonu przeciwko AS Roma, w którym FC Carl Zeiss odrobił trzybramkową stratę z Rzymu, wygrywając u siebie 4:0).

Po zjednoczeniu Niemiec zespół przystąpił do gry w 2. Bundeslidze i nigdy nie wywalczył awansu do najwyższej klasy rozgrywkowej. W trakcie przebudowy stadionu w latach 2020–2024, FC Carl Zeiss występował w Regionallidze (czwarty poziom).

Czy na Ernst-Abbe-Sportfeld odbywały się mecze międzypaństwowe?

Na stadionie w Jenie dwukrotnie zagrała piłkarska reprezentacja NRD: 27 lipca 1970 towarzysko z Irakiem (5:0) i 11 listopada 1981 w eliminacjach do mistrzostw świata z Maltą (5:1).

Na Ernst-Abbe-Sportfeld odbyły się także trzy mecze fazy grupowej kobiecych Mistrzostw Europy 2001. Ponadto obiekt był jedną z aren Turnieju Juniorów UEFA w 1969 oraz mistrzostw Europy do lat 17 w 2009. Stadion gościł też inne mecze młodzieżowych i kobiecych drużyn narodowych.

Jakie zawody lekkoatletyczne odbywały się na Ernst-Abbe-Sportfeld?

Stadion dziewięć razy był miejscem rozgrywania lekkoatletycznych mistrzostw NRD. Poza tym odbywały się na nim różne mityngi oraz krajowe mistrzostwa w kategorii juniorów, również po zjednoczeniu Niemiec.

Przed likwidacją bieżni na Ernst-Abbe-Sportfeld często osiągano lekkoatletyczne rekordy. Do najsłynniejszych dokonań na tym stadionie należy rekord świata w rzucie oszczepem, który 25 maja 1996 ustanowił utytułowany Czech, Jan Železný (98,48 m).

Kiedy powstał nowy Ernst-Abbe-Sportfeld?

Nowy Ernst-Abbe-Sportfeld, po przebudowie w latach 2020–2024, prezentujemy na osobnej podstronie

Od pewnego czasu prowadzone były dyskusje na temat likwidacji bieżni lekkoatletycznej i przebudowy stadionu na typowo piłkarską arenę. Pierwszą koncepcję zaprezentowano już na początku 2009, ale rada miasta plany przebudowy zatwierdziła dopiero we wrześniu 2015.

Umowę z prywatnymi przedsiębiorcami, którzy mieli wesprzeć inwestycję podpisano w marcu 2020, a prace ruszyły w listopadzie 2020 od rozbiórki północnego łuku.

Budowę prowadzono etapami, tak by FC Carl Zeiss przez cały czas mógł rozgrywać na stadionie swoje mecze. Przebudowa zakończyła się latem 2024, a ponownej inauguracji niemal kompletnie nowego obiektu dokonano 30 lipca 2024.

Przebudowa obejmowała powstanie trzech nowych trybun położonych znacznie bliżej boiska, pozostawiając ze starego stadionu jedynie relatywnie nową trybunę główną, wybudowaną w latach 1997–1998. Funkcję trybuny głównej przejęła jednak trybuna po przeciwnej stronie, przy której stanął duży, oszklony budynek z zapleczem. Stadion otrzymał także spójną elewację oraz zadaszenie.

Projekt przebudowy Ernst-Abbe-Sportfeld można zobaczyć na osobnej podstronie