ad hoc Arena – opis stadionu

Kiedy powstał Ernst-Abbe-Sportfeld?

Stadion, na którym występuje FC Carl Zeiss Jena, został zainaugurowany 24 sierpnia 1924, a od 1939 nosi on imię Ernsta Abbe, związanego z Jeną fizyka i optyka. Obiekt przez lata przechodził szereg renowacji, m.in. w 1974 zainaugurowano na nim sztuczne oświetlenie (najwyższe maszty w Europie), a w 1978 pierwszą w NRD elektroniczną tablicę wyników.

W 1991 stadion przejęło miasto i w ciągu kilku kolejnych lat powstały nowe trybuny wzdłuż boiska, w tym nowa trybuna główna. W XXI wieku prowadzone były dalsze remonty, jak instalacja telebimu (2006) czy renowacja bieżni lekkoatletycznej (2010).

Historię dawnego Ernst-Abbe Sportfeld do czasu przebudowy z lat 2020–2024 można zobaczyć na osobnej podstronie

Jak powstał nowy Ernst-Abbe-Sportfeld?

Od pewnego czasu dyskutowana była kompletna przebudowa stadionu, która wiązałaby się z likwidacją bieżni lekkoatletycznej. W październiku 2008 zawiązała się inicjatywa obywatelska „Unser Stadion”, która za cel postawiła sobie doprowadzenie do modernizacji obiektu.

5 lutego 2009 klub wraz z lokalnymi politykami przedstawił pierwszą koncepcję przebudowy stadionu. Plan zakładał budowę nowych trybun z trzech stron (z czwartej pozostałaby dotychczasowa trybuna główna), a jego realizacja miała kosztować 18,71 mln €.

Dyskusje na temat ewentualnej przebudowy, jej kształtu oraz sposobu finansowania, trwały przez kolejne lata, a kibice organizowali różne akcje, np. biegi, w których promowano inicjatywę. Zastanawiano się również nad zmianą lokalizacji, zwłaszcza po tym, jak w 2013 stadion został zalany wodą z pobliskiej Soławy.

23 września 2015 radni miejscy zagłosowali za planem przebudowy stadionu na typowo piłkarską arenę. Zakładano wtedy, że prace rozpoczną się w 2017, a ich koszt wyniesie ok. 30 mln €.

Przetarg, mający na celu wyłonienie prywatnego inwestora, który za określone przywileje miał dorzucić się do inwestycji, ruszył jednak dopiero na początku 2018, a jego rozstrzygnięcie nastąpiło 4 grudnia 2019.

W przetargu wybrana została oferta belgijskiego inwestora oraz udziałowca FC Carl Zeiss, Rolanda Duchâteleta (holding Elex), który wszedł w konsorcjum z lokalnymi przedsiębiorcami pod przewodnictwem Larsa Eberleina (jenArena GmbH & Co. KG). Konsorcjum to następnie utworzyło z miastem spółkę zadaniową EAS Betriebsgesellschaft mbH (w 2022 przekształconą w elf5 Jena GmbH), w której samorząd Jeny otrzymał 25,1% udziałów.

Zakładany koszt inwestycji wynosił wówczas już 48,8 mln €, z czego większość mieli pokryć prywatni inwestorzy (miasto miało dołożyć jedynie 4 mln €, a władze Turyngii 11 mln €). W zamian za swój wkład, inwestorzy otrzymali prawo współzarządzania obiektem przez 25 lat, a w tym czasie miasto zobowiązało się dopłacać do jego funkcjonowania ok. 1,7 mln € rocznie.

Stosowną umowę podpisano 30 marca 2020. W tym czasie miała miejsce pandemia COVID-19 i wchodziły w życie związane z nią obostrzenia, jednak wbrew obawom postanowiono nie odkładać na kolejne lata oczekiwanej już od dłuższego czasu inwestycji.

Co zakładał plan przebudowy Ernst-Abbe-Sportfeld?

Przy okazji wyboru inwestora pokazano także nowe wizualizacje przedstawiające projekt przebudowy stadionu (jego zaktualizowaną, uproszczoną i ostateczną wersję zaprezentowano 30 września 2020). Projekt przygotowało miejscowe biuro IBA GmbH Jena we współpracy z Lau Dirsat Architekten PartG mbB z Rostocku.

Plan był podobny do tego, który zaprezentowano już w 2009. Głównym założeniem przebudowy miała być likwidacja bieżni lekkoatletycznej i budowa trzech nowych trybun położonych blisko pola gry. Pojemność miała się zwiększyć do ponad 15 tys. widzów w porównaniu do niespełna 10,5 tys. przed rozpoczęciem prac.

Z dotychczasowej areny pozostać miała jedynie trybuna główna, którą wybudowano w latach 1997–1998, ale jej status po przebudowie miała przejąć trybuna położona po przeciwnej stronie. Całość miała otrzymać spójny dach i elewację. Zrezygnowano też z masztów oświetleniowych (reflektory przeniesiono pod dach), choć początkowo zakładano ich zachowanie.

Projekt przebudowy Ernst-Abbe-Sportfeld można zobaczyć na osobnej podstronie

Kiedy powstał nowy Ernst-Abbe-Sportfeld?

Przebudowa realizowana była etapami, a w jej trakcie zespół FC Carl Zeiss nadal rozgrywał swoje spotkania na stadionie. Prace pierwotnie zamierzano zakończyć w połowie 2023, ale budowa przeciągnęła się o rok i jej koszt ostatecznie wyniósł 58 mln €.

Przebudowa stadionu rozpoczęła się od rozbiórki północnego łuku, którą zainaugurowano skromną ceremonią 23 listopada 2020. Po rozebraniu łuku, w maju 2021 ruszyła już właściwa budowa nowej trybuny za północną bramką. Latem 2021 rozebrano także wschodnią trybunę, po czym w jej miejscu ruszyła budowa nowej trybuny głównej.

12 lutego 2022 kibice pożegnali się z południowym łukiem (Südkurve), urządzając pokaz pirotechniczny. Südkurve stanowiła dotąd siedzibę najzagorzalszych kibiców FC Carl Zeiss. Następnie przystąpiono do rozbiórki i budowy w jej miejscu nowej trybuny (w przebudowie były wówczas już trzy trybuny, a jedyną czynną pozostała dotychczasowa trybuna główna). Wraz ze starą Südkurve zniknęła także charakterystyczna tablica wyników z 1978.

Nową trybunę za północną bramką po raz pierwszy (częściowo) udostępniono kibicom 30 lipca 2022, podczas meczu Pucharu Niemiec z VfL Wolfsburg (0:1). Częściowe otwarcie nowej trybuny głównej miało miejsce 5 sierpnia 2023, a 12 sierpnia 2023 pierwszy raz udostępniono także fragment nowej Südkurve.

Na przełomie sierpnia i września 2023 dokonano demontażu zadaszenia na starej trybunie głównej. Nowy dach na tej trybunie powstał wiosną 2024. Wyremontowana trybuna otrzymała też nowe krzesełka.

Jak zrekompensowano likwidację bieżni na Ernst-Abbe-Sportfeld?

W związku z likwidacją bieżni na Ernst-Abbe-Sportfeld, w latach 2021–2024 kawałek na wschód, przy Wöllnitzer Straße, powstał nowy, choć bardzo skromny (z trybunami na 500 widzów) stadion lekkoatletyczny.

Jaką nazwę otrzymał stadion FC Carl Zeiss Jena?

30 marca 2023 poinformowano o zawarciu 5-letniej umowy sponsorskiej z firmą ad hoc, oferującą szeroki zakres usług dotyczących kwestii związanych z nieruchomościami. W ramach poszanowania tradycji zachowano dotychczasowego patrona w nazwie, dlatego pełna nazwa obiektu brzmi „ad hoc Arena im Ernst-Abbe-Sportfeld”.

Firma, która już od 2019 wspierała klub, zdecydowała się ponadto przenieść swoją siedzibę do pomieszczeń w nowej trybunie głównej stadionu.

Kiedy zainaugurowano przebudowany Ernst-Abbe-Sportfeld?

Na zakończenie przebudowy stadionu dokonano jego ponownej inauguracji. Uroczystość miała miejsce 30 lipca 2024, a na otwarcie zaproszono Sampdorię Genua (ostatniego do tej pory przeciwnika FC Carl Zeiss w europejskich pucharach), z którą gospodarze rozegrali mecz towarzyski (1:2). Mecz inauguracyjny odbył się niemal 100 lat po otwarciu stadionu w 1924.

Jak wygląda Ernst-Abbe-Sportfeld?

Stadion posiada prostokątny, piłkarski układ. Jednopoziomowe trybuny mieszczą 15 432 widzów i są w pełni zadaszone; blisko ⅓ miejsc na stadionie to miejsca stojące. Na trybunie głównej znajduje się 800 miejsc VIP oraz 8 lóż dla 112 gości. Trybuny utrzymane są w kolorystyce nawiązującej do barw klubowych.

Trybuna główna mieści się po stronie wschodniej (właściwie południowo-wschodniej), a z zewnątrz przylega do niej oszklony budynek zaplecza. Z pozostałych stron trybuny otacza biała, udekorowana wzorami, prześwitująca elewacja.

Naprzeciwko nowej trybuny głównej stoi dawna trybuna główna, wybudowana w latach 1997–1998. Jest to jedyny element stadionu zachowany ze starej konstrukcji. Trybuna ta jest odseparowana od pozostałych (brak zabudowanych narożników po jej bokach), ale łączy się w jedną całość z resztą stadionu przez wspólny dach i elewację.

Obiekt wyposażony jest w podgrzewaną murawę, oświetlenie i dwa telebimy, a na dachu znajdują się panele fotowoltaiczne. Stadion spełnia wymogi do rozgrywania spotkań międzynarodowych, a także meczów w rodzimej lidze, choć za wyjątkiem najwyższej klasy rozgrywkowej (Bundesligi).

Co znajduje się w otoczeniu Ernst-Abbe-Sportfeld?

W sąsiedztwie stadionu stoi budynek w kształcie litery T z charakterystyczną, drewnianą wieżą zegarową. Docelowo ma się w nim znaleźć nowy sklep klubowy oraz muzeum. Dawniej oryginalną wieżę zegarową można było dostrzec z wielu miejsc na trybunach, jednak po przebudowie została ona przysłonięta nową trybuną północną.

W otoczeniu stadionu znajdują się parkingi oraz liczne boiska treningowe i inne obiekty sportowe. Obiekt położony jest tuż nad brzegiem rzeki Soławy, w okolicy znanej jako „Paradies”, ok. 1,5 km na południe od centrum miasta.