Atatürk Olimpiyat Stadi – opis stadionu

Plany budowy wielkiego stadionu w Stambule pojawiły się wraz z aspiracjami do organizacji Igrzysk Olimpijskich 2000. Władze miejskie wytypowały w 1994 ogromną działkę o powierzchni 586 hektarów na północnym zachodzie miasta, w dzielnicy Başakşehir. Tam miał powstać nowy stadion spełniający olimpijskie wymogi pojemności – 80 tys. miejsc.

Stambuł organizatorem nie został, jednak budowa ruszyła mimo to w 1999 roku. Za projekt odpowiadali sławni francuscy architekci Macary i Zublena, którzy zaledwie parę lat wcześniej opracowali Stade de France. Dla Stambułu przewidzieli częściowo zadaszone trybuny (ok.. 48,5 tys. miejsc pod dachem) i właśnie zadaszenie jednej z nich stało się znakiem rozpoznawczym obiektu. Ogromna konstrukcja utrzymuje się na zaledwie dwóch pylonach. Dzięki temu w przekroju przypomina ogromne mosty wiszące nad Bosforem, a z kolei z lotu ptaka tworzy kształt półksiężyca, kluczowy symbol islamu i Turcji.  

Projekt stworzono tak, by umożliwiał rozgrywanie możliwie wielu zawodów, jednocześnie nie generując przesadnych kosztów. Budowa kosztowała 130 mln TRL (wtedy poniżej 400 mln zł), czyli nieporównanie mniej od giganta otwartego we Francji. To przysporzyło jednak stadionowi wiele krytyki z biegiem lat – krytykowano szczególnie fatalną widoczność z wkopanego w ziemię dolnego poziomu widowni podczas zawodów sportowych. Pierwsze rzędy dzieli od boiska 25m w najbliższym miejscu i aż 40 w najdalszym.

31 lipca 2002 udało się rozegrać pierwsze spotkanie na 80-tysięczniku. Rywalem Galatasaray był grecki Olympiakos, a spotkanie rozgrywane pod hasłem pokoju i pojednania towarzyszyło wspólnej kandydaturze Grecji i Turcji do organizacji Euro 2008. Mecz nie obył się bez wielkich problemów logistycznych. Szacuje się, że ponad 100 tys. ludzi wyruszyło, by go obejrzeć, jednak nieprzygotowana na taki ruch infrastruktura komunikacyjna została sparaliżowana i wiele osób nie dojechało do stadionu. Do czasu zmian kolejne imprezy miały pojemność ograniczoną do 50 tys. miejsc.

Z czasem pojemność wróciła do normy i uległa niewielkiej korekcie – spadła do 75 tys. z powodu rekonfiguracji miejsc dla mediów, VIP-ów i biznesowych. Stadion służył za tymczasowy dom Galatasaray w latach 2003-2004, a od 2007 jest również tymczasowym obiektem mało popularnego miejskiego zespołu IBB. Za to regularnie służy meczom derbowym, z których najpopularniejsze gromadziły nawet widownie przekraczającą pojemność.

Pierwszym międzynarodowym wydarzeniem piłkarskim, które przyznano gigantowi nazwanemu na cześć wodza Atatürka był finał Ligi Mistrzów 2005. Słynne spotkanie, w którym Liverpool z Jerzym Dudkiem w składzie pokonał Milan mimo straty trzech bramek, było jednak jedynym w pierwszych latach stadionu. Nie udało się wygrać walki o Euro 2008, a następnie o Euro 2016. Były też kolejne olimpijskie niepowodzenia, w sumie Stambuł nie został wybrany aż pięciokrotnie, a do tego Turcja nie została wybrana gospodarzem Euro 2020, ponieważ UEFA zmieniła format imprezy. Stambuł walczy aktualnie o miano organizatora finału, na który miałby zostać rozbudowany i zmodernizowany.