Luzhniki – opis stadionu

W grudniu 1954 władze ZSRR postanowiły, że w Moskwie powinien stanąć wielki stadion, godny „Sojuszu”. Odkryta arena na ok. 103 tys. miejsc stanęła w rekordowym czasie zaledwie 450 dni, nawet wliczając wbicie ok. 10 tys. pali w grząski grunt. Materiały do budowy ściągano z niemal całego Związku Rzadzieckiego – z  Litwy, Łotwy, Białorusi, Armenii i odległych rejonów Rosji. Koszty nie są znane, za to te namacalne to wstrzymanie budowy całej dzielnicy Moskwy na rzecz szybkiej realizacji tego projektu.

Jednopoziomowe trybuny wzniesione na żelbetowej konstrukcji były na co dzień ukryte za monumentalnymi fasadami. Nad widownią górowały ogromne maszty oświetleniowe, które ustąpiły miejsca zadaszeniu dopiero w 1996 roku. W 1999 stadion uzyskał krzesełka, a pojemność spadła w okolice 80 tys. miejsc. Wybuchł przy okazji skandal, gdy okazało się, że siedziska dostarczy firma należąca do najbogatszej Rosjanki i jednocześnie żony mera Moskwy.

Trudno znaleźć imprezę krajową czy międzynarodową, której na Łużnikach dotąd nie było. Uniwersjada w 1973, Igrzyska Olimpijskie w 1980, a młodzieżowe w 1998. W 2013 kolejna impreza lekkoatletyczna – Mistrzostwa Świata. Podobnie jest turniejami piłkarskimi: finał Pucharu UEFA w 1999, Ligi Mistrzów w 2008, a piłkarskich Mistrzostw Świata w 2018. Do tego mundial w rugby, finały krajowych rozgrywek, ogromne derby Moskwy czy inne mecze największych stołecznych klubów.

W historii Łużników wielkich wydarzeń było znacznie więcej, bo nie brakowało tu też koncertów największych gwiazd (Madonna, Michael Jackson, U2 i wielu innych), czy wieców politycznych. Jest jednak jeszcze jedno zdarzenie, które niestety miało miejsce na obiekcie. W 1982 roku doszło do katastrofy, w której zginęło oficjalnie 66 osób, a nieoficjalnie nawet 350.

Przebudowa na Mistrzostwa Świata

Największa przebudowa w historii moskiewskiego giganta miała miejsce w ramach przygotowań do Mistrzostw Świata 2018. Rozważano kilka wariantów, w tym zrównanie obiektu z ziemią i stworzenie skrajnie futurystycznego obiektu w jego miejscu. Ostatecznie jednak zapadła decyzja o ocaleniu dachu i historycznych fasad, a następnie budowie nowych trybun w tej niezwykłej „skorupie”.

Pomogła decyzja FIFA, która zgodziła się na obniżenie pojemności oczekiwanej od głównej areny Mundialu z 90 do 80 tysięcy. Tym sposobem udało się zaprojektować trybuny, które zmieściły się w starej bryle, zachowując dobrą widoczność. Ostatni rząd znajduje się tuż pod kopułą dachu, na wysokości 37,5m. Ostateczna pojemność 81 tysięcy tym razem rozłożona jest na dwóch poziomach widowni przeciętych niewielkim pasem 102 lóż.

Prace zaczęły się od demontażu starych krzesełek latem 2013, a – po rozbiórce trybun – budowa wystartowała oficjalnie na początku 2014 roku. Wykonawca miał 42 miesiące na wszystkie prace, ale z uwagi na złą sytuację gospodarczą w Rosji podjął starania, by obiekt był gotowy jak najwcześniej. Ostatecznie udało się potwierdzić zakończenie prac na początku czerwca 2017.

Dzięki przybliżeniu trybun do boiska (likwidacja bieżni) udało się zdecydowanie powiększyć podtrybunie do 6 pięter, dzięki czemu obiekt urósł pod względem powierzchni do 221 tys. m² i stał się pod tym względem jednym z największych na świecie. To umożliwiło zlokalizowanie chociażby parkingów dla VIP-ów pod obiema trybunami za bramkami.

Ponieważ widownię przesunięto do boiska, konieczne okazało się również poszerzenie dachu, by obejmował też nowe pierwsze rzędy. Powstał więc nowy wewnętrzny pierścień sięgający do 11 metrów w głąb stadionu, a to z kolei sprawiło, że zapadła decyzja o montażu najnowocześniejszego na świecie boiska hybrydowego, które radzi sobie nawet przy mniejszym dostępie światła słonecznego czy gorszej wentylacji.

Dach zyskał nowe poszycie, które przepuszcza więcej światła od poprzedniego, a jednocześnie ma wmontowane diody, dzięki czemu nocą kopuła nad stadionem staje się widocznym z wielu kilometrów ekranem.