Tsentralnyi Stadion – opis stadionu

Centralny stadion w Jekaterynburgu znajduje się w historycznym miejscu, gdzie sport uprawiano już od 1900 roku. W pierwotnej formie było to otwarte pole gry, następnie welodrom, później powstał pełnowymiarowy stadion, wymieniony na znany do dziś budynek po II wojnie światowej. To obiekt nietypowy, ponieważ należy do bardzo niewielu tak dobrze zachowanych stadionów reprezentujących stalinowski neoklasycyzm. Nic więc dziwnego, że został wpisany na listę zabytków dziedzictwa kulturowego Rosji pomimo budowy w nie tak odległej przeszłości, w 1956 roku.

Obiekt na planie koła miał trybuny w formie dwóch półksiężyców, obniżające się ku północy i południu. Tam, za łukami bieżni, istniały efektowne bramy. Główne wejścia na widownię, po zachodniej i wschodniej stronie, zostały bardzo obficie ozdobione, nadając stadionowi monumentalnej formy. Na kolumnach pojawiły się rzeźby reprezentujące sportowców wielu dyscyplin oraz robotników.

Zanim jeszcze Rosja zgłosiła chęć organizacji Mistrzostw Świata 2018, władze 4-milionowego Jekaterynburga na własną rękę przeprowadziły gruntowną przebudowę stadionu. Zachowano zewnętrzne mury, ale wewnątrz zmieniło się bardzo wiele. W latach 2006-2011 stadion otrzymał trybuny za bramkami, zawieszone wysoko (niemal nad bieżnią) oraz częściowe zadaszenie. Gdy prace dobiegły końca, wiadomo było już, że obiekt czeka rozbiórka. Samo w sobie było to kontrowersyjne, ponieważ na darmo poszło ok. 2,5 mld rubli wydane od 2006.

Po decyzji FIFA z 2010 roku Jekaterynburg był jednym z pewniaków, nawet jeśli najdalej wysuniętym na wschód. Jasne było, że obiekt powinien powstać w miejscu centralnego (choć ten pomysł miał też sporo krytyków), jedyną wątpliwością było... jak zmieścić arenę dla 40 tys. widzów wewnątrz zbyt ciasnych murów?

Pomysłów było kilka. Proponowano np. rozebranie fasad i stworzenie z nich głównych bram wejściowych na teren stadionu. Inny wariant zakładał zachowanie murów, ale pod trybunami, wewnątrz stadionu. Ostatecznie udało się wykonać jeszcze inny ruch dzięki zgodzie FIFA na obniżenie pojemności poniżej wymaganego minimum. Zapadła więc decyzja, że w bryle stadionu powstanie widownia dla ok. 23-25 tys. widzów, natomiast za bramkami zostaną dostawione sektory podnoszące tymczasowo widownię do 35-36 tys. osób.

Projektu podjęła się utytułowana pracownia PI Arena, przed którą stanęło nie lada wyzwanie. Co prawda trybuny na 25 tysięcy dało się zmieścić wewnątrz zabytkowych murów, ale z konieczności widownię i zaplecze trzeba było spiętrzyć w górę, przez co dach znajduje się na wysokości aż 45,5m. Tak wysoka konstrukcja sprawia, że nadbudowa i tak wizualnie przerasta dawne mury, dla których powinna być tłem. By zminimalizować to wrażenie, nowe trybuny i 7 pięter podtrybunia pokryto panelami perforowanego metalu o neutralnej, szarej barwie.

Nowy-stary stadion zachowuje cechy poprzednika o tyle, że zachował również formę koła. Szczególnie dobrze pokazuje to dach wzniesiony na 8 potężnych, choć nie rzucających się w oczy kolumnach. Dzięki formie opadającego do wewnątrz leja dach ma chronić widzów pomimo uniesienia wysoko ponad boiskiem i większością sektorów.