Na słynnych ostrawskich Bazalach ponownie stanie stadion piłkarski. Nowy obiekt Baníka Ostrava powstanie według projektu hiszpańskich architektów z prestiżowego biura L35 Arquitectos z Barcelony – autorów m.in. przebudowy stadionu Realu Madryt. Ich koncepcja zwyciężyła w międzynarodowym konkursie architektonicznym zorganizowanym przez miasto Ostrawa.

Ważny punkt na mapie Ostrawy

Budowa nowego stadionu planowana jest na lata 2029–2030, a jej koszt szacowany jest na 2,5 miliarda koron czeskich. Zwycięski projekt wybraliśmy jednogłośnie. Spełnia wszystkie kluczowe wymagania miasta. To elegancka i kompaktowa koncepcja, która respektuje znaczenie tego miejsca i doskonale wpisuje się w krajobraz. Ma ambicję stać się nową dominantą Ostrawy – miejscem nie tylko dla futbolu, ale i dla mieszkańców – powiedział prezydent miasta Jan Dohnal.

Biuro L35 Arquitectos ma blisko 60-letnią historię i ponad 200 zrealizowanych projektów na czterech kontynentach. Zatrudnia ponad 200 specjalistów, a w portfolio posiada m.in. przebudowę Santiago Bernabéu, a także projekty obiektów w La Paz i Dubaju. Do konkursu zgłosiło się 30 zespołów z całego świata, a w jury zasiadali uznani architekci, przedstawiciele Baníka, władz miasta i niezależni eksperci.

Obiekt na najwyższym poziomie

Obecnie Baník Ostrava rozgrywa mecze na Vítkovice Aréna, stadionie zbudowanym z myślą o piłkarzach i lekkoatletach. Jednak – jak podkreśla prezydent Dohnal – obiekt ten nie zapewnia odpowiednich warunków dla rozwoju piłki nożnej. Gdybyśmy chcieli dostosować go do potrzeb nowoczesnego futbolu, wymagałoby to ogromnych inwestycji. Mimo to wciąż pozostawałby problem z pojemnością i funkcjonalnością – wyjaśnił.

Nowy stadion będzie spełniał najwyższe standardy UEFA, dzięki czemu umożliwi organizację międzynarodowych spotkań. Projekt przewiduje również uzyskanie certyfikatu BREEAM, co potwierdzi zastosowanie nowoczesnych rozwiązań w zakresie zrównoważonego budownictwa i efektywności energetycznej. W skład kompleksu wejdą: muzeum Baníka Ostrava, restauracje i punkty gastronomiczne, sklepy kibica oraz całoroczne strefy usługowe.

© FC Banik Ostrava

Unikalna fasada – hołd dla węgla i stali

Nové Bazaly pomieszczą 20 188 widzów, choć liczba ta może ulec niewielkim zmianom ze względu na konieczność wydzielenia sektorów rodzinnych i miejsc dla osób z niepełnosprawnościami. Trybuny zachodnia i wschodnia będą dwupoziomowe, natomiast północna i południowa – z uwagi na ograniczoną przestrzeń – jednopoziomowe.

Projekt stadionu nawiązuje do górniczej i przemysłowej historii Ostrawy. Obiekt zostanie osadzony na masywnym, surowym cokole z bazaltowego kamienia, przywołującym pamięć o dawnym kamieniołomie, który niegdyś znajdował się w tym miejscu. Całość utworzy system schodów, tarasów i konstrukcji przypominających kładki, mosty, przenośniki i tunele hut oraz kopalń. Fasada z perforowanej blachy będzie półprzezroczysta – umożliwi naturalną wentylację i częściowo ukryje infrastrukturę techniczną. Jednocześnie wizualnie nawiąże do pobliskiej kładki dla pieszych i charakterystycznych budowli Ostrawy. W elewacji znajdzie się kilka dużych otworów w kształcie sześciokąta.

Swoim wyglądem stadion przypomina koronę – nie złotą i wystawną, lecz dumną, robotniczą koronę Ostrawy. Dumnie ukazuje przemysłowy charakter miasta i solidną stalową konstrukcję, oddając hołd ludziom, którzy przez pokolenia poświęcali życie pracy w kopalniach i hutach, budowali to miasto od podstaw i wspierali klub w chwilach zwycięstw i porażek – tłumaczą architekci z L35 Arquitectos.

Dwie strefy kibica i „nocne Bazaly”

Podobnie jak dawny stadion, Nové Bazaly w pełni wykorzystają ukształtowanie terenu. Od wschodu – w kierunku zabudowy mieszkalnej – obiekt będzie niższy i spokojniejszy wizualnie. Z kolei od strony zachodniej i południowo-zachodniej, w stronę wieży ratuszowej, stadion nabierze monumentalnego charakteru, tworząc nowy symbol miasta.

Od południowo-zachodniej strony, przy schodach prowadzących od pętli trolejbusowej, powstanie plac dla kibiców oraz główna strefa fanów połączona z fanshopem, co zwiększy jej potencjał komercyjny. Druga strefa kibica znajdzie się między ulicą Českobratrską a istniejącymi boiskami treningowymi, które zostaną zachowane. Z pobliskiej kładki dla pieszych powstanie nowe dojście.

W nocy stadion będzie efektownie podświetlany – zmienne oświetlenie pozwoli regulować jego intensywność i kolor, eksponując geometryczne formy konstrukcji.

Wejścia dla kibiców zostaną umieszczone w otworach fasady, a bramki i kołowroty prowadzić będą bezpośrednio do wnętrza. Zaplecze treningowe znajdzie się w południowej trybunie, w bezpośrednim sąsiedztwie boisk treningowych.

© FC Banik Ostrava

Parking na trzech poziomach pod stadionem

Projekt przewiduje budowę trzykondygnacyjnego parkingu podziemnego. Planowane jest również zwężenie ulicy Českobratrská do dwóch pasów ruchu, aby optymalnie wykorzystać dostępną przestrzeń zarówno pod sam stadion, jak i dla służb ratunkowych oraz autobusów. Przewidziano także budowę ronda przy głównej trybunie. Jak już zapowiadano, Bazaly nie będą posiadały dużego parkingu naziemnego – kluczową rolę ma odgrywać transport publiczny.

Mimo to stadion zaoferuje ponad 500 miejsc parkingowych na kilku podziemnych kondygnacjach. Najniższy poziom pomieści około 450 samochodów, natomiast dwa wyższe – po ok. 90 miejsc każdy – będą dostępne od strony północnej trybuny oraz z nowego ronda przy głównej fasadzie.

Realizacja inwestycji będzie wymagała znaczących prac ziemnych, w tym głębokich wykopów po zachodniej stronie oraz ukształtowania skarp pod trybuną wschodnią. Obiekt zostanie zaprojektowany jako energooszczędny, zrównoważony i przyjazny środowisku. Woda deszczowa posłuży do nawadniania murawy, a dach zostanie pokryty panelami fotowoltaicznymi.

Na dachu powstanie w zasadzie duża elektrownia. Chcemy sięgnąć po zewnętrzne dofinansowanie. Dzięki temu nie tylko pokryjemy koszty eksploatacji stadionu, ale być może nawet na tym zarobimy – podkreślił Lukáš Semerák, przewodniczący zespołu ds. budowy stadionu.

Za drogo?

Koszt budowy ma zmieścić się w limicie 2,5 miliarda koron, przy obecnych cenach materiałów i robocizny. Eksperci kosztorysowi potwierdzili, że to realna kwota dla wszystkich czterech rozpatrywanych projektów. To monumentalna budowla, która może sprawiać wrażenie drogiej, ale w rzeczywistości nie odbiega kosztowo od pozostałych propozycji. Z pewnością znajdą się tacy, którzy zapytają, dlaczego jest tak duża, może nawet zbyt duża – dodał Semerák.

Według niego architekci doskonale zrozumieli oczekiwania miasta. Jury miało trudniejszy wybór jedynie między drugim a trzecim projektem, natomiast czwarty nie wzbudził większych dyskusji. Dla bezpieczeństwa przyznano również miejsca rezerwowe – na wypadek, gdyby nie doszło do podpisania umowy ze zwycięzcą, co pozwoli uniknąć ewentualnych opóźnień.

© FC Banik Ostrava

Budowa w 2029, pierwszy mecz w 2030 roku?

Obecnie trwa 14-dniowy okres, w którym pozostali uczestnicy konkursu mogą złożyć odwołania. W tym czasie miasto rozpocznie rozmowy ze zwycięzcą w celu dopracowania umowy – jej podpisanie planowane jest jeszcze w tym roku. Na początku stycznia ma zostać zorganizowana wystawa wszystkich projektów, prezentująca różne koncepcje – być może z udziałem zwycięskich architektów.

Biuro L35 Arquitectos w 2026 roku rozpocznie opracowanie szczegółowego projektu. W tym etapie stadion może jeszcze nieznacznie się zmienić, a dokumentacja zostanie dopracowana. W latach 2027–2028 potrwa proces uzyskiwania pozwolenia na budowę. Sama realizacja ma ruszyć w 2029 roku i zakończyć się rok później. W optymistycznym scenariuszu pierwsze mecze mogłyby odbyć się jeszcze w 2030 roku.

Nie brakuje jednak wątpliwości. Krytycy wskazują, że teren dawnych Bazalów jest silnie podkopany, a w gruncie wciąż występują gazy kopalniane, co może utrudnić realizację inwestycji. Władze miasta zapewniają jednak, że potencjalne problemy zostaną odpowiednio rozwiązane.