Za rok skończy 80 lat, ale dziś legendarny marsylski Welodrom nie ma nic wspólnego ze swoim historycznym poprzednikiem. Dziś to moloch, według niektórych aż duży.

Kiedyś był owalny i to w jego bryle się nie zmieniło. Jednak toru kolarskiego nie ma od wielu lat, a po kolejnej przebudowie Stade Vélodrome stał się dosłownie największym budynkiem w Marsylii.

Stadion przed Euro

Otwarty w 1937 stadion od wielu lat pozostawał najważniejszym w mieście, zawdzięczając swą nazwę właśnie wspomnianemu już torowi kolarskiemu. Tyle że rozwój futbolu i popularność Olympique mocno zmieniły jego wykorzystanie na przestrzeni lat, powodując instalację tymczasowych trybun na torze.

Wreszcie, przed Mistrzostwami Świata 1998 stadion przeszedł kompletną przebudowę. Zachowano tylko fragment dawnej zachodniej trybuny, a reszta powstała w unikalnym na skalę światową kształcie. Stadion piłkarski, choć prawie na planie owalu. Pod koniec lat 90. zaczęła się debata, jak należałoby te trybuny zadaszyć, ale tak odważnych projektów jak ten zrealizowany nigdy nie było.

Inwestycje na Euro 2016

W 2010 roku odbył się międzynarodowy konkurs, organizowany w częstej we Francji formie uwzględniającej i projekt, i budowę. Główne wytyczne zakładały nie tylko podniesienie pojemności o ok. 5-7 tys. miejsc, ale też zadaszenie całości i stworzenie infrastruktury komercyjnej godnej potrzeb wielkiego Olympique, oczywiście spełniając też oczekiwania UEFA przed Euro 2016.

Trybuny za bramkami zostały konstrukcyjnie bez zmian, do wschodniej dobudowano drugi poziom. Zachodnia, najbardziej imponująca, powstała od zera. I choć w praktyce dodano niespełna „półtora trybuny”, to aktualny stadion wizerunkowo nijak się ma do poprzednika. Inwestycja pochłonęła zresztą prawie 270 mln € (1,1 mld zł) z finansowaniem publiczno-prywatnym. Za te środki zmodernizowano też sąsiedni stadion do lekkoatletyki.

Lokalizacja

Stadion stoi ok. 3km od centrum w linii prostej. Nawet bardzo prostej, wyznacza ją Rue de Rome (przechodząca w Av. de Prado) i wzdłuż tej właśnie alei skupiona jest komunikacja. Chodzi zarówno o autobusy miejskie, jak i linię metra, która kończy się zaraz za stadionem.

© Design_Ex (cc: by-nc)

Architektura

Zwycięski projekt jest tak monumentalny, że… doczekał się sporej krytyki. Marsylia ma przede wszystkim niską zabudowę, dlatego tak ogromny stadion (wysoki na 65 metrów) dominuje w krajobrazie, nie pasuje do miejskiej tkanki. Jako wadę potraktowali to również jurorzy w naszym konkursie na Stadion Roku 2015, choć i oni przyznali, że dynamiczna bryła stadionu robi imponujące wrażenie. Takiego dachu, choć krytego „standardową” membraną ETFE, nie ma żaden inny stadion świata! Wewnątrz obiekt jest przestronny i mimo zachowania większości starych trybun ma się wrażenie, że to zupełnie inny stadion niż wcześniej.

© Le Nouveau Stade Vélodrome

Trybuny

Nowa konfiguracja widowni łączy wady tej poprzedniej z zaletami nowych sektorów. Zła wiadomość najpierw: trybuny wschodnia oraz za bramkami są stosunkowo płaskie i widoczność z nich była jeszcze przed przebudową kwestionowana. Nie jest zła, ale też nie idealna.

Natomiast dodane nowe części poprawiają układ widowni. Najważniejsza jest oczywiście główna trybuna, ponieważ mieści prawie 19 tys. widzów. Znajduje się tu ok. 60 lóż, 6 tys. miejsc biznesowych i aż 7 tys. m2 powierzchni dla najbogatszych najemców, możliwych do wykorzystania też na co dzień. Słowem, zaplecze pozwalające zarabiać codziennie.

© Matt Copper

Mecze na Euro 2016

Wykorzystanie po Euro

Zasady korzystania z gigantycznego stadionu były przedmiotem ostrego sporu między miastem a Olympique, ponieważ klub nie chciał zgodzić się na rosnący drastycznie czynsz. Mimo to porozumienie było tylko kwestią czasu.

Jego osiągnięcie nie gwarantuje finansowej stabilności, 270-zwłaszcza gdy Olympique po świetnym pierwszym sezonie straciło w rozgrywkach 2015/16 średnio aż 10 tys. widzów na każdym meczu! Na razie miasto jest związane umową z operatorem na 30 lat i to w interesie operatora jest zapewnienie rentowności obiektowi, w czym z pewnością pomoże umowa sponsorska z Orange.

© Dan in Marseille