Cztery kolejne niezwykłe stadiony z USA zasiliły naszą bazę tej nocy. Średnia pojemność 79 tysięcy widzów sama w sobie powinna być zachętą do ich poznania!

Sanford Stadium, Athens, Georgia (92 746)

Jak w wielu przypadkach, katalizatorem dla nowego stadionu była chęć przewyższenia kluczowego rywala. W wypadku University of Georgia była nim uczelnia Georgia Tech, która w 1927 upokorzyła na swoim terenie zespół Bulldogs 12:0. „Buldogi” nie mogły grać u siebie z powodu zbyt małego stadionu i były zdane na obiekt derbowego przeciwnika.

Tego było za wiele dla dr. S.V. Sanforda, który kierował uczelnią. Zapadła decyzja o budowie stadionu „większego niż ten Georgia Tech”, a preferowaną lokalizacją była niewielka dolina na kampusie. Dzięki nachyleniu wzgórz było naturalne oparcie dla trybun, tyle że układ wymuszał ułożenie boiska na linii wschód-zachód zamiast północ-południe.

By sfinansować obiekt Sanford zaapelował do absolwentów i mieszkańców, by występowali w roli żyrantów dla kredytu uczelni. Chętnych było tak wielu, że udało się zebrać 150 tys. $, ok. 40% całego kosztu stadionu. W swej wyjściowej konfiguracji był podobny do wielu innych amerykańskich obiektów w tamtym czasie, tj. miał dwie trybuny wzdłuż boiska. Mogło na nich zasiąść ok. 30 tys. widzów.

Od chwili otwarcia stadion zasłynął tym, że boisko od trybun oddzielał nie plot, a żywopłot. Początkowo stosunkowo wysoki, później zmniejszony, istnieje do dziś i przysporzył stadionowi Sanforda przezwiska „Między krzakami”.

Pierwsza rozbudowa przyszła już po śmierci Sanforda w 1949 roku, gdy do głównej trybuny południowej dobudowano ok. 6 tys. miejsc w górnych rzędach. W 1967 do obu trybun doszedł górny poziom, stosunkowo nieduży z powodu ograniczeń przestrzennych. Za bramkami były wówczas tylko trybuny tymczasowe. Wreszcie w 1981 powstała nowa trybuna wschodnia, zamykająca podkowę i jednocześnie odcinająca „darmowy widok” wielu osobom oglądającym mecze z pobliskiego wzgórza.

Po zachodniej stronie pierwsza stała trybuna pojawiła się dopiero w 1991 i jest bardzo skromna z uwagi na biegnący obok most. Przed końcem stulecia pojawiły się jeszcze loże VIP na koronie południowej trybuny, w sumie 50. Wreszcie w 2003 trzeci poziom trybun powstał na północy, wzbogacony później dodatkowo lożami. Tym sposobem prawie udało się dobić do 93 tysięcy, ale uczelnia ma już plany dalszej rozbudowy.

Buldogi na tym stadionie rozgrywają mecze od otwarcia, gromadząc wielkie tłumy na najważniejszych widowiskach. Stadion był też jednak miejscem innych wydarzeń, w tym finału Igrzysk Olimpijskich 1996 w piłce nożnej.

Notre Dame Stadium, South Bend, Indiana (80 795)

Jeśli z wyglądu wydaje się znajomy, to bardzo słusznie. Stadion Notre Dame University powstał w 1930 roku bardzo silnie naśladując wzór Michigan Stadium, oczywiście na mniejszą skalę. Jednopoziomowe trybuny wznosiły się wtedy na 14 metrów, a pojemność wynosiła ponad 54 tys. widzów. Z czasem, po zmniejszeniu szerokości poszczególnych siedzisk, udało się dojść do ponad 59 tys. osób.

Budowa stalowych trybun zajęła stosunkowo niewiele. Formalnie stadion był w budowie przez rok, ale w praktyce mroźna zima wymusiła wstrzymanie robót ziemnych na kilka miesięcy. Okazała bryła z 55 rzędami na całym obwodzie była wystarczająca w pierwszych trzech dekadach, jednak od drugiej połowy lat 60. prawie każdy mecz był wyprzedany do ostatniego miejsca!

Dlatego, choć i tak stosunkowo późno, w 1997 uczelnia dodała 23 rzędy z każdej strony, przekraczając (minimalnie) granicę 80 tysięcy. Minimalne korekty umożliwiły dodanie jeszcze kilkuset miejsc aż do ogłoszenia w 2014, że istniejące trybuny zostaną rozbudowane. Tym razem wyłącznie o miejsca wyższej klasy. W ciągu 33 miesięcy uniwersytet zamierza dobudować budynki administracyjno-komercyjne z każdej strony, zwiększając pojemność do ok. 85 tysięcy.

Razorback Stadium, Fayetteville, Arkansas (72 000)

Od 1901 r. University of Arkansas korzystało z boiska “na wzgórzu” (paręset metrów na wschód od dzisiejszego stadionu) z ok. 300 miejscami dla widzów. Dopiero w 1938 ruszyła budowa nowego obiektu, który w chwili otwarcia mieścił 13,5 tys. osób. W porównaniu z poprzednikiem to bardzo wiele, jednak rozwój futbolu i uczelni sprawił, że dziś tamte liczby są nader skromne.

Po serii rozbudów u progu lat 80. stadion mieścił już 50 tysięcy widzów na zaledwie dwóch stałych trybunach. Każda z nich dwupoziomowa i okazała, a za obiema bramkami pusto. No, nie do końca pusto, ponieważ na północy powstał główny budynek z zapleczem dla futbolistów. Południe pozostawało jednak niezabudowane w latach 90., aż wreszcie powstał plan rozbudowy stadionu.

W 2002 roku ruszyła budowa nowej południowej trybuny, która kosztowała aż 110 mln $ (część środków przeznaczono na modernizację dwóch pozostałych). Suma jest imponująca w porównaniu z wyjściowym kosztem obiektu w 1938, który był ponad 200 razy niższy.

Efekt rozbudowy jest interesujący o tyle, że nowa południowa trybuna ma dwa duże poziomy widowni i miejsce na trzeci na koronie. Ten trzeci to ok. 8 tys. miejsc tymczasowych dodawanych na czas największych imprez. Dzięki temu już prawie udało się osiągnąć rekord frekwencji na poziomie 80 tysięcy.

Przez ogromną większość swojej historii stadion był nazywany po prostu Stadionem Dzików (Razorbacks Stadium), jednak w 2002 doszedł również człon poświęcony Donaldowi W. Reynoldsowi. Jego fundacja sfinansowała prawie 20% rozbudowy z lat 2002-2003.

Legion Field, Birmingham, Alabama (71 594)

Stadion zaprojektowany w 1926 roku przez utytułowanego lokalnie architekta Davida O. Whildina miał przypominać wielkie europejskie amfiteatry. Układ podkowy z otwartą północną stroną i imponującymi arkadami okalającymi obiekt nigdy jednak nie doczekał się realizacji.

W pierwszej kolejności zbudowano bowiem trybuny na zachodzie i wschodzie, zostawiając miejsce na zwieńczenie podkowy później. Konstrukcyjnie obie trybuny można podzielić na dwa poziomy, choć z perspektywy widza wydają się jednolite. Dolna część jest żelbetowa, natomiast górna (prawie pół na pół) – stalowa. Widać to doskonale na zewnątrz. Dodawane później elementy były już tylko stalowe.

W chwili otwarcia w 1927 roku gotowe były oba poziomy na zachodzie i tylko dolny na wschodzie. To dało pojemność ok. 20 tys. miejsc, którą wkrótce trzeba było podnosić. W 1934 powstała więc południowa trybuna, a w 1948 wschodnią powiększono do wysokości zachodniej. Południowa przybrała formę łuku zgodnie z życzeniem Whildina, ale urosła tylko do połowy wysokości pozostałych dwóch trybun, później została zresztą rozebrana.

Ciekawa rozbudowa miała miejsce w latach 1961-1962, gdy nad wschodnią trybuną nadbudowano górny poziom dla 9 tys. widzów. Spektakularne z wyglądu sektory były zainstalowane w całości nad już istniejącymi trybunami i budziły kontrowersje ze względów bezpieczeństwa.

Dzięki temu elementowi oraz budowie prostopadłych trybun za bramkami udało się osiągnąć w szczycie pojemność ponad 83 tysięcy. Tak stadion zapracował na przydomek „Futbolowej Stolicy Południa”, jednak w 2004 zapadła decyzja o usunięciu dyskusyjnego górnego poziomu, dlatego pojemność spadła do 71,6 tys. widzów. Ostatecznego kształtu stadionowi nadała loża prasowa na zachodzie (1965), z czasem poszerzona o dwa poziomy premium na całą szerokość trybuny. Na tę część stadionu prowadzą dwie imponujące rampy.

Stadion niemal od początku był używany przez futbolistów University of Alabama at Birmingham. Zespół Blazers spędził tu najlepsze lata, jednak po zmianie systemu rozgrywek powróci do gry dopiero w 2017, zostawiając obiekt tymczasowo bez stałego gospodarza.

Choć Alabama nie jest znana z piłki nożnej, ten obiekt ma spory udział w historii amerykańskiego „soccera”. W 1996 był miejscem meczów w ramach Igrzysk Olimpijskich w Atlancie, a później gościł narodowe reprezentacje USA w meczach eliminacyjnych kilkakrotnie.