Old Trafford - Teatr Marzeń

autor: Grzegorz Kaliciak

„Najatrakcyjniejszy, najprzestronniejszy i najbardziej niezwykły stadion, jaki kiedykolwiek widziałem. Jako boisko piłkarskie jest bezkonkurencyjny na świecie, to jest zaszczyt dla Manchesteru oraz dom drużyny, która może czynić cuda” - te słowa zostały napisane w „Sporting Chronicle” w dniu otwarcia Old Trafford, 19. lutego 1910 roku.

Początki wielkiego Manchesteru to stowarzyszenie futbolu i krykieta o nazwie Newton Heath. Na początku XX w. po poważnych kłopotach finansowych klub upadł. W 1902 odrodził się na nowo, już pod nazwą Manchester United. Ok. 1909 roku właściciel miejscowego browaru i prezes United, John Henry Davies, wraz z grupa biznesmenów przeznaczył wtedy ogromną sumę 60 tysięcy funtów na budowę stadionu - z tarasami z trzech stron oraz z trybuną główną okrytą dachem, na której znajdowały się miejsca siedzące. Old Trafford został zaprojektowany przez słynnego szkockiego architekta – Archibald'a Leitch'a, który zaprojektował także Hampden Park (stadion narodowy Szkocji), Ibrox Stadium (stadion Rangers'ów) i White Hart Lane (należący do Tottenham Hotspur). Manchester United przeniósł się ze swojego starego stadionu na Bank Street Clayton, na nowy obiekt Old Trafford, w zachodnim Manchesterze. Inauguracyjny mecz na nowym obiekcie odbył się 19 lutego 1910 roku. Na otwarcie stadionu przyszło 45 tys. osób. Manchester przegrał z Liverpoolem 4:3.

W 1911 i 1915 roku na stadionie odbywał się finał FA Cup. W 1920 roku uzyskał on największą frekwencję na meczu ligowym – 70 504 kibiców przyszło na mecz przeciwko Aston Villa. Rekord frekwencji na Old Trafford został ustanowiony 25 marca 1939 roku, spotkanie półfinałowe Pucharu Anglii, pomiędzy Wolverhampton Wanders a Grimsby Town obserwowało aż 76 962 widzów.

W czasie II wojny światowej, 11 marca 1941 roku, trybuny i płyta boiska została poważnie uszkodzona podczas nalotu niemieckiej Luftwaffe. Drużyna United musiała w latach 1946-1949 korzystać ze stadionu Maine Road, należącego do lokalnego rywala Manchesteru City. Stadion odbudowano i 24 sierpnia 1949 rozegrano pierwszy mecz. Manchester przegrał wtedy z Boltonem 0:3.

W kolejnych latach zawieszono dach nad pozostałymi trzema trybunami, jednakże dach ten nie dodał uroku sektorom ze względu na to, iż była to przestarzała konstrukcja. W połowie lat 60. rozpoczęto rozbudowę nowoczesnych wolnonośnych trybun na wspornikach. Najpierw zaczęto od podłoża przy części północnej i wschodniej. Nowy projekt obejmował tarasy na przedzie, a za nimi ogromne sektory z miejscami siedzącymi. Obiekt został nie tylko odbudowany, ale i na tyle zmodernizowany, że w 1966 roku mógł gościć finalistów mistrzów świata. Przez następne 30 lat systematycznie dokonywano kolejnych modernizacji. W 1970 roku rozegrano na nim rewanż finału FA Cup, pomiędzy Chelsea i Leeds. Old Trafford stał się pierwszym stadionem w latach siedemdziesiątych, wokół którego zostało wzniesione ogrodzenie, aby walczyć z zakłóceniami powodowanymi przez tłum.

Stopniowo przebudowywano trybuny w latach 70. i 80., kończąc na Stretford End w 1994 r. W latach 60, 70 i 80 stadion mógł pomieścić ponad 58 tys. widzów. Jednak we wczesnych latach 90., po katastrofie na Hillsbrough, nakazano aby wszystkie stadiony miały tylko miejsca siedzące. Plany konstrukcji Old Trafford z lat 60-tych były już skończone i stadion był wspaniały, ale dla United, bardziej popularnego niż kiedykolwiek, zmniejszona pojemność do 44 000 miejsc była niewystarczająca.

Największych zmian dokonano przed mistrzostwami Europy w 1996 roku Na przebudowę wydano wówczas 44 miliony funtów. W latach 1995-96 powiększona została główna, północna trybuna - The North Stand, zwiększając pojemność stadionu do ok. 56 000. Pozostałe trybuny były o połowę niższe. Znalazły się pod dachem zawieszonym na tej samej wysokości. Na jego krawędzi umieszczone zostały jupitery (1452 lux) oświetlające boisko. Na koronie trybun znalazł się rząd ekskluzywnych pomieszczeń. Każde wyposażone było w maleńką kuchnię, salonik, w którym na monitorach można obejrzeć najciekawsze akcje odbywającego się właśnie meczu. Zbudowanie tego i również wspaniałego muzeum United (otwarte w dni, kiedy nie ma meczu), pomieszczenia z błyszczącymi trofeami, a także restauracji "Red Cafe" oraz dwóch pięter boksów dla członków zarządu kosztowało 19 mln funtów.

Nazwa "The Theatre of Dreams" (Teatr Marzeń) powstała, gdy Bobby Charlton tak właśnie nazwał stadion Manchesteru United.

Murawa Old Trafford wygląda rewelacyjnie, prawie ciągle tak samo przez cały rok. Boisko ma 106 metrów długości i 64.9 metra szerokości. Trawa - „Kentucky Blue” została sprowadzona z USA. Jest ona przystosowana do trudnych warunków pogodowych i nie potrzebuje dużo słońca, dlatego więc bez problemu rośnie przez cały rok. Trawa jest koszona w zależności od pory roku: od kwietnia do listopada 4 razy w tygodniu, a od października do marca raz w tygodniu. Obsługa kosząca trawę ma do przejścia za każdym razem 8 mil. Aby murawa była lepiej nawodniona, został zainstalowany system nawadniający, który wytryskuje wodę na 22.5 cm w górę. Przez jedną minutę spryskiwania zostaje zużyte 55 galonów wody. Część z niej się zwraca, gdyż pod powierzchnią zainstalowany jest system rurek odprowadzających wodę nie zatrzymaną przez trawę. Już od dawna mecz na Old Trafford nie został odwołany z powodu złych warunków na boisku (np. śnieg). Zawdzięcza się to m.in. fantastycznej obsłudze, ale w głównej mierze systemowi podgrzewania płyty boiska.

Trybuny Old Trafford pomieszczą ponad 67 tys. widzów, prawie na każdym meczu jest komplet. Sporą część kibiców stanowią ludzie zamożni, którzy wykupili bardzo drogie karnety na cały sezon w loży dla VIP-ów. Miejsca te znajdują się na koronie stadionu, za szybą. Wewnątrz, w komfortowych warunkach, na skórzanych fotelach ogląda się mecze. Można ściszyć lub pogłośnić dźwięki dochodzące z zewnątrz. Do usług tych VIP-ów są kelnerzy, którzy serwują wykwintne dania. Dla zwykłych kibiców przewidziano czerwone i białe, plastikowe krzesełka. Białe siedziska tworzą ogromny napis MANCHESTER UNITED (na The North Stand), natomiast za bramkami widnieją znaki sponsorów - napis i logo Vodafone (The East Stand) oraz "fajka" firmy NIKE (The West Stand). Jak na niemal wszystkich angielskich stadionach, a przeciwnie do naszych, polskich obiektów, trybuny nie są odgrodzone od boiska wysokimi płotami, lecz niewysokimi płotkami. Wszystkie trybuny są zadaszone, plastikowe płyty dachu przepuszczają światło. Jak twierdzą stali bywalcy Old Trafford, każdy sektor na boisku ma swoją własną duszę.

The North Stand - Północny sektor Old Trafford został powiększony w 1996 roku do 25 000 miejsc. Jest to olbrzymia, trzykondygnacyjna konstrukcja, użyto do jej budowy 4 tys. ton żelaza i 4500. ton betonu. Trybuna ma wysokość 200 stóp, posiada 4 wieże i największy w Europie dach wspornikowy. Masywne wieże wznoszące się nad boisko zastraszają przeciwnika. Przy konstrukcji dachu wykorzystano 58-metrowy wspornik. To najdłuższy tego typu element na Świecie zastosowany przy budowie trybuny na stadionie piłkarskim. Trybuna posiada dwa rzędu pokoi dla VIP-ów.

The South Stand - Główna część Old Trafford, wyznaczono tutaj znaczny obszar zawierający krzesełek wyposażone w panele dla prasy (press box). South Stand posiada również trybunę dla managerów, kierowników klubu, dyrektorów (m.in. telewizji), luksusowe restauracje oraz apartamenty członków zarządu. Tutaj, nachylanie miejsc siedzących jest pod innym kątem niż na reszcie stadionu, przez co jest nieznacznie niżej niż na pozostałych sektorach. Co ciekawe, pierwsze 20 rzędów krzeseł wszystkich części są poniżej poziomu ulicy. W telewizji rzadko widać ten sektor południowy, ponieważ są tam żurawie i suwnice z kamerami skierowanym na północ. Tunel dla piłkarzy był kiedyś na środku stadionu, ale w 1993 roku został przeniesiony na róg pomiędzy sektorem południowym, a zachodnim. Stary tunel jednak pozostał i jest otwierany na specjalne okazje oraz dla zwiedzających.

The East Stand - Wschodni sektor, dawniej znana jako Scoreboard End (trybuna z tablicą wyników), z powodu wielkiej tablicy, która mieściła się tu do późnych lat 60., kiedy to zamontowano elektroniczną. Ostatnio zastąpiono ją dwoma nowoczesnymi, elektronicznymi, w rogach części północnej. Trybuna jest przeznaczona dla fanów United, jak również dla kibiców przyjezdnych (odgrodzonych w południowo-wschodnim rogu) oraz dla niepełnosprawnych. Kibice gości zawsze mogą liczyć na 3800 miejsc. Na europejskie puchary limit jest zwiększany o kolejne 3000 miejsc. Był to ostatni sektor Old Trafford, w którym były miejsca stojące. Ze względów bezpieczeństwa w 1993 roku zostały zamontowane krzesełka. W wyniku rozbudowy stadionu dodano drugą kondygnację na końcu wschodniej trybuny w styczniu 2000 r.. Na zewnątrz jest ona oszklona, podobnie do nowoczesnych biur. Stoi tutaj pomnik Matta Busby'ego, pamiątkowa tablica i słynny zegar upamiętniający katastrofę lotniczą nad Monachium 6 lutego 1958 r. Znajduje się tutaj także ogromny sklep, gdzie można kupić wszystko związane z klubem.

The West Stand - Zachodnia trybuna zwana Stretford End. Kiedy jeszcze nie było miejsc siedzących, Stretford End był falującą "masą" prawie 20 000 stojących fanów United, którzy należeli do najgłośniejszych w Wielkiej Brytanii. Zostało raz zmierzone, że wrzask tłumu był głośniejszy niż startujący Jumbo Jet! Stary taras został zlikwidowany w 1993 r., a postawienie nowej trybuny kosztowało ponad 10 milionów funtów. W kwietniu 2000 r. została wybudowana druga kondygnacja z siedzeniami, zwiększając pojemność do 67 750. W części zachodniej jest miejsce dla rodzin. Wraz z rodzicami i dziećmi, kibicującymi Man Utd, zasiadają rodziny kibiców zespołu gości. Uczyniono tak, gdyż ma to zapobiec późniejszej agresji młodzieży oraz uczuć kulturalnego dopingu i życia w przyjaźni z innymi kibicami. Na rogu w dole The West Stand, jest szatnia zawodników, tunel i pokój wypoczynkowy. Ponadto na górnej części jest statua napastnika z lat 60-tych - Denis'a Law'a. Law był nazywany "The King of The Stretford End".

W skład długoterminowego planu rozbudowy stadionu wchodzi przebudowanie części południowej na wzór części północnej i wypełnienie rogów, co zwiększy pojemność stadionu do 90 000. W rozbudowie stadionu przeszkodami mogą być pobliski Bridgewater Canal oraz linia kolejowa, które ograniczają miejsce wokół stadionu. Na razie nie ma żadnych planów rozbudowy stadionu w najbliższej przyszłości.

Stadion "odgrodzony" jest od świata kilkunastometrowym murem. Po przekroczeniu tego muru witają nas olbrzymie plakaty z wizerunkami gwiazd Manchesteru United - Giggsa, Beckhama, Solskjaera. Cały obiekt jest obserwowany i strzeżony 24 godziny na dobę przez ochroniarzy. Wejście w biały dzień, aby zwiedzić stadion jest możliwe tylko z przewodnikiem. Zwiedzanie obiektu zajmuje ok. 5 godzin.

Old Trafford posiada wiele pomieszczeń, m.in. sekretariat prasowy mogący pomieścić 60 dziennikarzy. Odbywają się w nim konferencje prasowe po każdym meczu oraz przy okazji jakiegoś ważnego wydarzenia. Kontrola stadionu nadzoruje pracę 27 telewizyjnych ekranów podłączonych do 23 kamer. Tutaj również obsługiwany jest system monitoringu trybun. P.A. to pomieszczenie znajduje się nad kontrolą stadionu. Stąd obsługiwana jest tablica wyników oraz przemawia spiker. Pokój wypoczynkowy mieści się w trybunie zachodniej, tutaj piłkarze jedzą posiłki na 3 godziny przed meczem i relaksują się oglądając telewizję lub czytając gazety.

Tunel wyjściowy
Został wykończony w 1993 roku wraz z Stretford End, znajduje się w narożniku trybuny południowej i zachodniej. Przez ten szeroki tunel wychodzą oba zespoły grające mecz na Old Trafford. Niekiedy tędy wnoszone są na stadion wielkie ekrany czasami stawiane przy ważnych meczach wyjazdowych. Tunel zakończony jest krótkim namiotem mającym chronić zawodników w nagłych przypadkach.

Megastore
Rozbudowana East Stand to nie tylko krzesełka. Znajduje się w niej wiele pokoi, biur oraz Megastore. W "megasklepie" można kupić dosłownie wszystko, co wiąże się z Manchesterem United. Znajdziemy tutaj oryginalne kostiumy piłkarskie, ich tańsze repliki, kubeczki, zdjęcia, flagi, czapki, sprzęt sportowy, a nawet bieliznę. Megastore zajmuje powierzchnię 18 tys. stóp kwadratowych i jest największym "stadionowym" sklepem piłkarskim jaki można obecnie znaleźć. Podczas zakupów na ekranach telewizyjnych puszczane są najlepsze akcje czerwonych diabłów, a z głośników wydobywa się dźwięk przestrzenny. Sklep szczyci się pewna niesamowitą, interaktywną cecha, są tu ogromne ekrany, na których można obejrzeć klipy promocyjne rzeczy na sprzedaż. Poprzez sklep wyświetlany jest numer siedem. Na każdym filarze jest duże zdjęcie sławnych numerów siedem w historii United, m.in. Bryana Robsona, Steve'a Coppella i Frenchmana. Jest tutaj 25 skomputeryzowanych stanowisk, więc nie trzeba martwić się o kolejki.

Red Café
Kawiarnia Manchesteru United to nie tylko miejsce, gdzie można wypić filiżankę herbaty. To kolejny przykład dlaczego dzień spędzony na Old Trafford jest taki wyjątkowy. Cały lokal urządzony jest w klubowych barwach. Nawet na okładce menu nie ma zdjęć dań, lecz cieszący się po zdobytej bramce zawodnicy. Zakres posiłków oferowanych przez Red Cafe jest bardzo szeroki. W ścianach zainstalowane są ekrany, na których pokazywane są bez przerwy akcje Manchesteru. Jedzenie, piłka nożna... jest tu wiele rzeczy na które można zatrzymać swój wzrok, lecz trzeba mieć na oku także drzwi, bo nigdy nie wiadomo kto może przyjść. Red Cafe znajduje się na trzecim piętrze North Stand, jest otwarte od 9:00 do 18:00, z wyjątkiem meczy, kiedy to lokal jest zarezerwowany dla klubu. Od gwizdka rozpoczynającego mecz jest tutaj naprawdę gwarno.

Muzeum
Zostało otwarte w 1998 przez króla futbolu - Pele. Nowoczesne muzeum Manchesteru United składa się z wielu ciekawych miejsc przedstawiających historię "Czerwonych Diabłów".
The Trophy Room - Znajdują się tutaj wszystkie ważne trofea odkąd w 1908 Manchester wygrał 1st Division (pierwszą ligę), aż do niedawnych zwycięstw, kiedy klub wszedł w nowe milenium w pięknym stylu, zdobywając potrójną koronę.
The Treble Exhibition - Specjalna wystawa upamiętniająca najlepszy sezon (98-99) United, kiedy zespół wygrał Premiership, Puchar Anglii oraz Ligę Mistrzów.
The Legend's Corridor - Korytarz sław. Ta sekcja muzeum dedykowana jest największym piłkarzom, którzy grali na Old Trafford, takim sławą jak: Charlton, Law, Best i Cantona (ale to nie wszyscy!). Można tutaj zobaczyć bezcenna kolekcję pamiątek po tychże piłkarzach.
The Munich Disaster - Miejsce upamiętniające tragedię w Monachium. Można tutaj przeczytać wiadomości o tragicznym wypadku. Znajdują się tu fotografie oraz gazety przypominające o ludziach, którzy zginęli w nieszczęsnym dniu, 6. lutego 1958 roku.
Roll of Honour - Ogromna ściana sław, na której wypisane są setki nazwisk piłkarzy, którzy kiedykolwiek zagrali dla Manchesteru United od roku 1886.
W muzeum znajdują się także inne pomieszczenia, gdzie można zobaczyć m.in. koszulki, w jakich grali piłkarze od najdawniejszych czasów po dzień dzisiejszy, jest też sala poświęcona menedżerom, kibicom oraz ich historii.

Wielbiciele cyberprzestrzeni mogą odbyć wirtualną podróż po Man-U-Net. Jest to ogromna baza danych, gdzie można znaleźć szczegóły o każdym graczu i o dowolnym meczu podczas dowolnego sezonu w wykonaniu Manchesteru United. Używając monitora wrażliwego na dotyk można wywołać swój ulubiony moment z meczu w wykonaniu Man Utd, wejrzeć w statystyki swojego ulubionego piłkarza.

Pod trybunami Old Trafford znajduje się także nowoczesna sala kinowa. Old Trafford znajduje się w ścisłej czołówce stadionów europejskich, jest nowoczesny, duży, ciekawy, posiada bogatą historię. Rozgrywane były tutaj pamiętne mecze angielskich pucharów, mistrzostwa Europy, finał Ligi Mistrzów, grali tu świetni piłkarze, gościła reprezentacja Anglii. Old Trafford cechuje wspaniała atmosfera, śpiewy na trybunach, każdy mecz to święto, stadion paraliżuje swoją magią. Miejmy nadzieję, iż kolejne przebudowy (o ile do nich dojdzie), jeszcze bardziej podniosą rangę Old Trafford, a on sam nie straci na swoim uroku.