Stade des Martyrs – opis stadionu

Jak w skrócie przedstawia się Stade des Martyrs?

Stade des Martyrs to de facto stadion narodowy Demokratycznej Republiki Konga, a także jeden z największych stadionów Afryki. Obiekt powstał w latach 1988–1993 dzięki wsparciu Chin. Wyposażono go w bieżnię lekkoatletyczną, którą otacza owalny pierścień wysokich, żelbetowych trybun z miejscami dla 80 tys. osób.

Na stadionie swoje spotkania rozgrywa reprezentacja kraju, korzystają z niego miejscowe kluby, organizowane są koncerty oraz inne wydarzenia. W 2023 gościł tu papież Franciszek, a także odbyły się igrzyska frankofońskie.

Obiekt początkowo upamiętniał w nazwie wojskowe zasługi dyktatora kraju, Mobutu, a po jego obaleniu w 1997 honoruje ofiary jego reżimu. Stadion znajduje się w pobliżu gmachu parlamentu w Kinszasie, a obok niego powstać ma duża hala widowiskowo-sportowa na 20 tys. widzów.

Jak powstał Stade des Martyrs?

Budowę wielkiego stadionu w Kinszasie, stolicy Demokratycznej Republiki Konga (do 1997 jako Zair) i jednej z największych afrykańskich aglomeracji, wsparł rząd Chin, a memorandum w tej sprawie podpisano 13 maja 1987.

Prace oficjalnie zainaugurowano 14 października 1988, a zakończenie budowy miało miejsce pięć lat później, dokładnie 14 października 1993. Data 14 października jest nieprzypadkowa, ponieważ w tym dniu urodziny obchodził ówczesny prezydent Zairu, Mobutu Sese Seko. Koszt budowy wyniósł 38 mln dolarów amerykańskich.

Na otwarcie trzeba było czekać niemal rok od zakończenia budowy – inauguracja stadionu miała miejsce dopiero 4 września 1994, przy okazji meczu eliminacji do Pucharu Narodów Afryki pomiędzy Zairem i Malawi (1:1).

Jak prezentuje się Stade des Martyrs?

Stadion posiada owalną formę, z dwupiętrowymi trybunami tworzącymi ogromny pierścień otaczający bieżnię lekkoatletyczną. Trybuny od bieżni i boiska oddziela rów. Zadaszone są tylko górne partie widowni, przy czym wzdłuż boiska dach jest nieco szerszy.

Obiekt może pomieścić 80 tys. widzów, co czyni go zdecydowanie największym stadionem w kraju, a także jednym z największych w Afryce. Po modernizacjach przeprowadzonych przed Igrzyskami Frankofońskimi 2023, trybuny w pełni wyposażone są w plastikowe krzesełka.

W otoczeniu stadionu znajduje się treningowe boisko z bieżnią oraz małe hale sportowe. W 2023 obok ruszyła budowa dużej hali widowiskowo-sportowej (Kinshasa Arena) na 20 tys. widzów, która ma być gotowa w 2026. Stadion położony jest niedaleko gmachu parlamentu Demokratycznej Republiki Konga.

Jaką rolę pełni Stade des Martyrs?

Stadion stanowi największy i najważniejszy obiekt tego typu w Demokratycznej Republice Konga i de facto pełni rolę stadionu narodowego. Na Stade des Martyrs regularnie rozgrywa swoje mecze reprezentacja kraju i korzystają z niego miejscowe kluby.

Obiekt jest także areną koncertów muzycznych, wieców politycznych i innych wydarzeń. 2 lutego 2023 stadion gościł papieża Franciszka, a latem 2023 był główną areną IX Igrzysk Frankofońskich. W 2031 planuje się rozegranie w Kinszasie 15. Igrzysk Afrykańskich.

Na Stade des Martyrs doszło do kilku tragedii spowodowanych tłokiem na trybunach, np. 22 października 2022 przy okazji koncertu Fally Ipupa, który zgromadził 120 tys. widzów, zmarło 11 osób.

Do czasu otwarcia Stade des Martyrs, rolę najważniejszego stadionu w kraju pełnił Stade Tata Raphaël, który znajduje się w odległości niespełna 2 km.

Do czego odnosi się nazwa Stade des Martyrs?

Stadion początkowo nosił nazwę Stade Kamanyola, od miasteczka u wschodnich granic kraju, w którym oddziały późniejszego prezydenta Mobutu stoczyły w 1964 zwycięską bitwę z rebeliantami Simba.

Mobutu objął urząd prezydenta w 1965. Zasłynął z ustanowienia dyktatorskich rządów oraz zmiany nazwy kraju na Zair w 1971. Stadion powstał w okresie jego rządów, a nazwa miała podkreślać militarne zasługi przywódcy, czyniąc obiekt jednym z symboli reżimu.

W 1997, w wyniku rebelii, Mobutu opuścił kraj, a jego rządy dobiegły końca. Postanowiono wówczas zerwać z dziedzictwem byłego dyktatora, a nazwę stadionu zmieniono na Stade des Martyrs (pełna nazwa: Stade des Martyrs de la Pentecôte – Stadion Męczenników Pięćdziesiątnicy).

Nowa nazwa upamiętnia czterech polityków, w tym byłego premiera kraju, Évariste’a Kimbę, a także Jérôme’a Anany’ego, Emmanuela Bambę i Alexandre’a Mahambę, których stracono w początkowym okresie rządów Mobutu, 2 czerwca 1966, w święto Zesłania Ducha Świętego (Pięćdziesiątnicę), pod zarzutem rzekomego spisku.

Egzekucja miała charakter pokazowy i była postrzegana jako próba zastraszenia przeciwników politycznych oraz umocnienia władzy Mobutu.