Projekt budowy nowego stadionu AS Roma w rzymskiej dzielnicy Pietralata wciąż budzi ogromne emocje – zarówno wśród kibiców, jak i mieszkańców oraz instytucji odpowiedzialnych za nadzór urbanistyczny i archeologiczny.

Kolejne odwołania i spór o wycinkę drzew

Obecnie przed czwartą sekcją włoskiej Rady Stanu rozpatrywane jest odwołanie dotyczące decyzji o niewydaniu zabezpieczenia w sprawie wstrzymania wycinki 26 drzew na terenie przeznaczonym pod inwestycję. Sprawę wcześniej odrzucił już TAR Lacjum (Regionalny Sąd Administracyjny), co według obserwatorów czyni ewentualną zmianę stanowiska mało prawdopodobną. Mimo to każdy kolejny zryw proceduralny dodatkowo opóźnia prace, które i tak od miesięcy stoją w miejscu.

Opóźnienia te są szczególnie poważne w świetle decyzji FIGC (Włoska Federacja Piłki Nożnej) o uwzględnieniu Pietralaty wśród potencjalnych stadionów gospodarzy Euro 2032. Bez znaczących postępów trudno będzie dotrzymać wymaganych terminów, a czas – jak przyznają sami urzędnicy – zaczyna się kurczyć.

Projekt etapowy: powrót do starej koncepcji

Wobec przeciągających się formalności rzymski samorząd powraca do koncepcji projektu etapowego. Pozwoliłoby to klubowi złożyć projekt, który spełnia jedynie te wymagania, które mogą być ocenione na poziomie miasta, a brakujące elementy – jak pełne badania archeologiczne – zostałyby uzupełnione przed rozpoczęciem Konferencji Usług. Pierwszy etap procesu miałby zakończyć się na przełomie stycznia i lutego 2026 roku, gdy urząd miasta Rzym oceni dokumentację w obszarach pozostających w jego kompetencjach.

Podczas prezentacji raportu dla miasta 7 listopada burmistrz Roberto Gualtieri obiecywał, że do końca listopada będzie gotowy projekt definitywny stadionu AS Romy, dodając, iż ma to być obiekt światowej klasy. Słowa te ponownie rozbudziły nadzieje kibiców Romy. Jednocześnie aktywiści z komitetu Sì al Parco, Sì all’Ospedale, No allo Stadio twierdzą, że deklaracje burmistrza są bez pokrycia. Według nich prace archeologiczne – kluczowe dla prawa do prezentacji projektu definitywnego – są wstrzymane od 16 czerwca, co potwierdzać ma dokumentacja uzyskana przez dziennikarzy.

© AS Roma

Niemożność kontynuowania prac

AS Roma w oficjalnej korespondencji z października informuje Soprintendenzę (urząd zajmujący się ochroną dziedzictwa archeologicznego, artystycznego i krajobrazowego), że choć część wykopów została już wykonana, dalszy postęp uniemożliwiają wciąż stojące, mimo przejęcia przez miasto w 2000 roku, nielegalne zabudowania, a także konieczność usunięcia zalegających odpadów. Prace blokuje również brak zgody na wycinkę roślinności na obszarze określanym jako las o niskiej wartości przyrodniczej oraz niedokończona rozbiórka betonowej płyty na terenie dawnego autoszrotu. Dopóki te przeszkody nie zostaną usunięte, klub nie jest w stanie zakończyć badań archeologicznych wymaganych do przedstawienia projektu ostatecznego.

Szczególne wyzwania pojawiły się również w rejonie przyszłej północnej trybuny stadionu. Pod ziemią znajduje się tam antyczna rzymska cysterna, dobrze znana archeologom od lat. Klub rozważa obecnie różne rozwiązania techniczne, w tym ambitne włączenie starożytnej struktury w projekt stadionu w formie przestrzeni udostępnionej zwiedzającym.

To jednak nie koniec odkryć. W trakcie badań geognostycznych natrafiono na sieć podziemnych grot i korytarzy, wcześniej nigdzie nieudokumentowanych. Według ekspertów ich zasięg może być znacznie większy niż obszar już odkryty. Komitet mieszkańców podkreśla, że zgłaszał istnienie tych struktur odpowiednim instytucjom już wcześniej.

Ambicje Euro 2032 i wymagające terminy

Po przedłożeniu projektu – co ma nastąpić na początku 2026 roku – dokumentacja trafi do Regionu Lacjum i Konferencji usług. Proces może potrwać maksymalnie 180 dni. Jeśli wszystko przebiegnie bez zakłóceń, pierwszy etap prac budowlanych mógłby rozpocząć się w 2027 roku, a otwarcie stadionu nastąpiłoby w sezonie 2029/30.

To jednak harmonogram niezwykle ambitny. FIGC musi przedstawić UEFA listę pięciu stadionów na Euro 2032 do października 2026 roku, przy czym dopuszczalne są również obiekty cantierabili, czyli takie, których budowa może rozpocząć się do marca 2027 roku. Pietralata wciąż mieści się w tej definicji – ale margines błędu jest minimalny.

© AS Roma

Koszt rośnie, ambicje też

Wymogi miasta dotyczące inwestycji w infrastrukturę publiczną doprowadziły do niemal podwojenia przewidywanych wydatków, z 528 mln € do około 1,1 mld €. Według najnowszych analiz, całkowity wpływ gospodarczy projektu w ciągu 10 lat ma wynieść 4 mld €, spodziewane wpływy podatkowe to 1,8 mld €, a wzrost aktywności gospodarczej w okolicy ma osiągnąć 41%. Projekt przewiduje również powstanie około 2 500 nowych miejsc pracy. Nowy stadion ma działać siedem dni w tygodniu i stać się pełnoprawnym centrum miejskim, oferującym muzeum klubowe, sklepy, restauracje, centrum medyczne, strefy koncertowe, siłownię, a nawet przedszkole.