Znacie te uczelnie z filmów, wiadomości i rankingów najlepszych uniwersytetów świata. Dziś zapraszamy na podróż do Yale, Princeton i Harvardu.

Yale Bowl, New Haven (61 446)

© Yale University

To pierwszy w USA stadion zbudowany w formie niecki z nasypami ziemnymi. Nazwa Yale Bowl (Bowl - misa) stała się inspiracją dla określania wielkich meczów, jak Super Bowl. Z kolei architektura tego stadionu dała początek całej fali wielkich aren budowanych w USA w podobnym stylu.

Konstrukcja była stosunkowo tania w porównaniu do wyjściowej pojemności ponad 70 tysięcy widzów właśnie dzięki zastosowaniu wałów ziemnych. Ziemię wykopaną z centralnej części stadionu wykorzystano do usypania wałów. Nasypy okala kamienny mur z detalami w stylu neogotyckim.

© Google Street View

Z uwagi na wartość dla futbolu amerykańskiego stadion otrzymał status zabytku w 1987. Zespół Yale Bulldogs gra tu swoje mecze od ponad stulecia (1914). Piłkarska historia nie jest tak obfita – dwa sezony rozegrał tu zespół NASL Connecticut Bicentennials (1973-1974).Mimo starań o organizację Mistrzostw Świata 1994 nie udało się sprowadzić tego wydarzenia do New Haven.

Harvard Stadium, Boston (30 323)

© Harvard Sports Information Dept.

Wybudowany w zaledwie 4,5 miesiąca (!) stadion w Bostonie był pierwszym w USA stadionem akademickim. Ponieważ powstał wkrótce po pierwszych nowożytnych Igrzyskach Olimpijskich (1896), formą podkowy nawiązuje do Stadionu Panathinaiko w Atenach.

Z zewnątrz widoczne są z kolei nawiązania do amfiteatrów rzymskich. Czego nie widać, to żelbetowej konstrukcji, która na tym stadionie miała swój przełom. Wcześniej stosowana była w konstrukcjach poziomych (np. stropach), podczas gdy na tym stadionie wykorzystano pionową konstrukcję żelbetową po raz pierwszy. Ta historyczna budowla istnieje do dziś w niemal niezmienionej formie, dzięki czemu doczekała się statusu zabytku w 1987.

© DGA Productions

Powstały w formie podkowy stadion kilkakrotnie zmieniał swoją niezagospodarowaną stronę – północne zwieńczenie. W pierwszej dekadzie istnienia powstały tam tymczasowe drewniane trybuny. W 1929 postawiono stałe stalowe sektory zamykające owal. Wtedy obiekt otrzymał swą rekordową pojemność prawie 60 tysięcy widzów. Konstrukcję stalową trzeba było rozebrać w 1951, ponieważ nie było zapotrzebowania na tak duży obiekt, a stan północnych sektorów zagrażał bezpieczeństwu. Później powstał tam trzeci już zestaw sektorów tymczasowych (z narożnikami), który zniknął dopiero przed 1998 rokiem. Wtedy na północy stadionu powstał stojący do dziś gmach, stanowiący siedzibę wydziałów sportowych Harvard University.

Zmiany na pierwotnie postawionych trybunach były stosunkowo niewielkie. W 2006 trwale usunięto bluszcz, który przez dekady porastał elewację stadionu. W tym samym roku pojawiło się sztuczne oświetlenie, wkomponowane w koronę obiektu.

Przez ponad stulecie stadion gościł ogromną liczbę wielkich wydarzeń. Sportowo kluczowe były zawody futbolu amerykańskiego – zespół Crimson rozegrał tu prawie 1000 spotkań od 1903. Zawody lekkoatletyczne organizowano na bieżni zlikwidowanej w 1984 roku, ale jest też spory piłkarski epizod. W 1984 dwie grupy Igrzysk Olimpijskich odbyły tu w sumie 6 meczów ze średnią widownią ponad 22 tysięcy osób.

Poza imprezami sportowymi stadion był miejscem licznych koncertów (m.in. Bob Marley, Janis Joplin), a nawet występów teatralnych (w 1905 południowy łuk zamieniono w grecki amfiteatr).

Princeton Stadium, Princeton (27 773)

© Google Street View

Po 82 latach na historycznym Palmer Stadium, władze Princeton University zleciły zaprojektowanie stadionu, który uszanuje historię tego miejsca i jednocześnie zapewni nowoczesną infrastrukturę. Dlatego właśnie dzieło Rafael Viñoly Architects to stadion ujęty w ramę o kształcie wielkiej podkowy.

Wysoka elewacja to połączenie muru i kolumnady, nawiązujące do kształtu dawnego obiektu. Zewnętrzny mur powstał z 3500 żelbetowych prefabrykatów i mieści w sobie toalety, stoiska cateringowe, a także – w zachodniej części – loże i stanowiska komentatorskie nad koronie obiektu.

© Yago Prado

Wewnątrz podkowy znajduje się stadion typowo piłkarski zamiast poprzedniego z bieżnią. Bieżnię wyprowadzono do położonego na południu stadionu rezerwowego, a ten nowy ma oferować bardzo dobrą widoczność dla meczów futbolu amerykańskiego i piłki nożnej. Najbliższy rząd na północy i południu znajduje się zaledwie 5 metrów od murawy. Trybuny podzielono na dwa poziomy z częściowo otwartą południową stroną, gdzie stadion łączy się z lekkoatletycznym.