Estadio Nacional José Diaz – opis stadionu

Jak wyglądał pierwszy Estadio Nacional de Lima?

Pod koniec XIX wieku, gdy piłka nożna zaczęła zdobywać popularność w Peru, w Limie znajdowały się tylko dwa boiska przeznaczone do gry w tę dyscyplinę. Jedno z nich należało do Lima Cricket Club i znajdowało się w Limie, a drugie położone było w Callao, na południowym wybrzeżu tej prowincji, w rejonie zwanym Mar Brava.

W 1896 roku nieistniejący już klub Unión Cricket złożył wniosek do Rady Miasta Lima o przekazanie terenu odpowiedniego do uprawiania sportu. Ziemia, którą przydzielono, należała wcześniej do nieistniejącego Lima Shooting Club i znajdowała się w pobliżu Parque de la Exposición, na terenie znanym jako Santa Beatriz.

Oficjalne otwarcie boiska sportowego przystosowanego do gry w piłkę nożną miało miejsce 18 lipca 1897 roku pod nazwą Estadio Guadalupe. Było to pierwsze boisko sportowe w kraju przeznaczone wyłącznie do futbolu. Rozegrano tu pierwsze Mistrzostwa Peru.

W 1921 roku brytyjska społeczność sfinansowała przebudowę i rozbudowę stadionu na tym samym terenie, gdzie wcześniej znajdował się Estadio Guadalupe. Odnowiony obiekt otrzymał nazwę Estadio Nacional de Lima.

Pierwotne plany zakładały budowę dużego kompleksu sportowego, co wydłużyło czas realizacji. Stadion miał drewnianą trybunę i kilka bocznych lóż na poziomie gruntu, co czyniło go stosunkowo prostą konstrukcją. Znajdowało się tam także boisko pomocnicze bez trybun oraz basen olimpijski, który został podarowany przez japońską społeczność w 1955 roku.

1 listopada 1927 roku, podczas Mistrzostw Ameryki Południowej, na stadionie rozegrano pierwszy mecz międzynarodowy przez peruwiańską drużynę narodową, która zmierzyła się z ówczesnymi mistrzami olimpijskimi – Urugwajem. Mecz zakończył się wynikiem 4:0 dla Urugwaju, ale rozpoczął historię Estadio Nacional jako domu reprezentacji narodowej Peru. Kilka dni później, 13 listopada 1927 roku, stadion stał się świadkiem pierwszego gola zdobytego przez peruwiańską drużynę w meczu z Boliwią, zakończonym wynikiem 3:2 dla Peru.

Jak doszło do budowy Estadio Nacional Jose Diaz?

W 1951 roku Miguel Dasso, prezes peruwiańskiej organizacji charytatywnej Sociedad de Beneficencia de Lima, zaproponował budowę nowego stadionu, który zastąpiłby mały Nacional. Nowy obiekt miał pomieścić 53 000 widzów i być w całości wykonany z betonu. Dzięki wsparciu państwa, projekt zrealizowano w rekordowym czasie – stadion został zainaugurowany przez prezydenta Manuela Odríę już po roku budowy. Na inaugurację zaproszono reprezentację Boliwii, która wygrała mecz 1:0. Drewniane trybuny starego stadionu przeniesiono na Estadio Lolo Fernández, gdzie służyły do 2000 roku.

Dwie trybuny (północna i południowa) mieściły około 16 000 widzów każda, natomiast trybuny preferencyjne (wschodnia i zachodnia) miały trzy poziomy: wysoki, niski i pośredni. Do dziś zachowała się główna konstrukcja stadionu, a charakterystycznym elementem jest wieża na trybunie północnej, która pozostawała nieużywana do 2004 roku, gdy odnowiono ją na potrzeby Copa América.

Na terenie stadionu powstały także obiekty do uprawiania innych dyscyplin sportowych, takich jak boks, pływanie i lekkoatletyka, a także biura administracyjne Peruwiańskiego Instytutu Sportu i innych federacji.

Rekordowa frekwencja na Estadio Nacional miała miejsce w 1959 roku, kiedy Peru zmierzyło się z Anglią. Mecz zakończył się wynikiem 4:1 dla gospodarzy, a frekwencja wyniosła 50 306 widzów.

Jaka tragiczna sytuacja wydarzyła się na Estadio Nacional Jose Diaz w 1964 roku?

24 maja 1964 roku Peru i Argentyna spotkały się w finale kwalifikacji do Igrzysk Olimpijskich w Tokio. Mecz odbył się na wypełnionym po brzegi Estadio Nacional, przy oficjalnej frekwencji 47 197 widzów. Argentyna prowadziła 1:0; na sześć minut przed końcem meczu Peru zdobyło bramkę wyrównującą. Jednak urugwajski sędzia, Ángel Eduardo Pazos, nie uznał gola. Decyzja ta wywołała zamieszki, a kibice wtargnęli na boisko, by zaatakować arbitra. Policja użyła psów do rozpędzenia tłumu. W wyniku tych zamieszek zginęło 328 osób, a 500 zostało rannych.

Po tej tragedii pojemność Stadionu Narodowego zmniejszono z 53 000 do 45 000 miejsc, a brak odpowiednich systemów ewakuacyjnych znacząco przyczynił się do rozmiaru strat.

Jak wygląda Estadio Nacional Jose Diaz?

Instituto Peruano del Deporte (IPD) i Universidad Nacional de Ingeniería (UNI) podpisały umowę na renowację stadionu, obejmującą m.in. modernizację bieżni lekkoatletycznej oraz odnowienie biur. Początkowy budżet wynosił 29 milionów soli, lecz ostatecznie koszt projektu wzrósł do 206 milionów soli i trwał ponad dwa lata.

Nowa struktura stadionu została zaprezentowana przez prezesa IPD, Arturo Woodmana, podczas zgromadzenia Panamerykańskiej Organizacji Sportowej (PASO). Stadion zyskał nowoczesny system nagłośnieniowy oraz technologiczny, umożliwiający m.in. zakup biletów online, co zapewnia IPD dodatkowe dochody, unikając outsourcingu.

27 sierpnia 2005 roku zainaugurowano sztuczne boisko na Mistrzostwa Świata U17 odbywających się w Peru. Stadion został ponownie zainaugurowany 24 lipca 2011 roku towarzyskim meczem pomiędzy drużynami Peru i Hiszpanii U-20, zakończonym wynikiem 0:0. Na ceremonii obecny był prezydent Alan García Pérez, za którego kadencji zatwierdzono projekt modernizacji stadionu. Na trybunach zasiedli również piłkarze reprezentacji Peru, wracający z Argentyny po zdobyciu 3. miejsca w Copa America.

Oprócz wieży znajdującej się na trybunie północnej, innym charakterystycznym elementem Stadionu Narodowego jest to, że na jego fasadzie wyrzeźbiono nazwiska wybitnych peruwiańskich sportowców, którzy zostali odznaczeni sportowymi laurami, nagrodą przyznawaną przez rząd wszystkim osobom, które w międzynarodowych zawodach uzyskały ważne osiągnięcia dla peruwiańskiego sportu.

Co to jest “Alameda del Deporte”, w którym udział ma Estadio Nacional Jose Diaz?

31 października 2008 roku otwarto Alameda del Deporte, łączącą Estadio Nacional z Estadio Alejandro Villanueva. Projekt ten miał na celu promowanie sportu oraz wspieranie rozwoju miejskiego, gospodarczego i handlowego dzielnicy La Victoria. Inwestycja wyniosła około miliona nowych soli, sfinansowana przez Ministerstwo Mieszkalnictwa i gminę La Victoria.

Jakie eventy sportowe miały miejsce na Estadio Nacional Jose Diaz?

Estadio Nacional José Díaz gościł wiele znaczących wydarzeń piłkarskich, które na stałe wpisały się w historię sportu na kontynencie. Stadion był areną turniejów Campeonato Sudamericano (obecnie Copa América) w latach 1953 i 1957, a także Copa América w edycjach 1975, 1979 i 1983, kiedy turniej nie miał stałej siedziby. W 2004 roku stadion ponownie pełnił rolę głównej areny Copa América. Odbyły się tam także młodzieżowe mistrzostwa Ameryki Południowej: Campeonato Sudamericano Sub-20 w 1975 roku oraz Campeonato Sudamericano Sub-17 w 1986 i 1995 roku.

Stadion gościł również mecze Copa Libertadores, Copa Sudamericana oraz Copa Merconorte. Na poziomie krajowym odbywają się tu mecze Primera División (Liga 1), Segunda División (Liga 2) oraz finały Copa Perú.

Estadio Nacional był także areną wielkich wydarzeń multidyscyplinarnych, takich jak Igrzyska Panamerykańskie i Paraamerykańskie w Limie w 2019 roku, gdzie odbyły się ceremonie otwarcia i zamknięcia. Kolejne edycje Igrzysk Panamerykańskich i Paraamerykańskich zaplanowane są na 2027 rok, a Igrzyska Ameryki Południowej – na 2030 rok.

Jakie eventy pozasportowe miały miejsce na Estadio Nacional Jose Diaz?

Estadio Nacional José Díaz, dzięki swojej dużej pojemności, stał się miejscem wielu ważnych koncertów międzynarodowych i latynoamerykańskich artystów. W 1980 roku wystąpił tu Julio Iglesias, a rok później portorykańska grupa Menudo. W 1995 roku stadion gościł Phila Collinsa oraz Carlosa Santanę z Meksyku. W 2007 roku odbył się koncert zespołu Soda Stereo w ramach trasy Me Verás Volver, a rok później na scenie pojawiły się zespoły Travis i R.E.M. podczas trasy Accelerate Tour.

W kolejnych latach wystąpili tu m.in. Elton John (2012), Iron Maiden w ramach trasy Somewhere Back In Time World Tour (2009), Paul McCartney (trasa Out There! w 2014 roku), Coldplay (A Head Full of Dreams Tour w 2016), a także Justin Bieber i Ed Sheeran (2017). Ostatnio Estadio Nacional gościł m.in. Daddy Yankee'ego (La Última Vuelta World Tour w 2022 roku), Bad Bunny'ego (również w 2022), Romeo Santosa (Fórmula Volumen 3 La Gira w 2023), a także Sama Smitha, Luisa Miguela i kolumbijski zespół Morat w 2024 roku.