8 marca 2003 roku 17 350 kibiców wypełniło niemal po brzegi nowiutki stadion położony na obrzeżach Salzburga, w Wals-Siezenheim. O 15:30 po raz pierwszy zabrzmiał sędziowski gwizdek i rozpoczął się inauguracyjny mecz na nowym obiekcie. Austria Salzburg, futbolowa wizytówka Salzburga, występująca wówczas pod nazwą SV Wüstenrot podejmowała w tym dniu drużynę FC Kelag Kärnten. Ostatecznie ten pierwszy mecz na nowym obiekcie zakończył się remisem 1:1, ale na nowym stadionie „fioletowi” (fioletowy i biały to barwy założonej w 1933 roku Austrii) zaczęli systematycznie piąć się w górę tabeli, by na koniec sezonu zająć trzecie miejsce – najlepsze od sześciu lat, gdy Austria Salzburg świętowała swój ostatni tytuł mistrzowski. Pewnie nikt spośród kibiców „fioletowych” nie spodziewał się, że nowy stadion i coraz lepsza gra będą początkiem końca ich drużyny.

Miasto Mozarta

W przeciwieństwie do swojego stadionu, samo miasto Salzburg może pochwalić się bardzo długą historią. Początki miasta sięgają czasów rzymskich i lat tuż przed narodzeniem Chrystusa. Ze względu na położenie – u stóp Alp, blisko granicy z Bawarią – Salzburg przez wieki pełnił rolę ważnego węzła komunikacyjnego i dużego ośrodka handlu. Obecnie położone nad rzeką Salzach miasto jest jednym z najważniejszych centrów turystyki i sportów zimowych w Austrii. Turystów przyciągają do Salzburga liczne zabytki, wśród których najchętniej odwiedzane to górująca nad miastem twierdza Hohensalzburg oraz wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO stare miasto. Przez centrum starego miasta biegnie wąska i zawsze pełna turystów Getreidegasse. To przy tej ulicy znajduje się dom, w którym urodził się najsławniejszy mieszkaniec Salzburga – Wolfgang Amadeusz Mozart. Obecnie Salzburg zamieszkuje około 150 tysięcy osób, co czyni go czwartym co do wielkości miastem w Austrii.

Sam stadion, na którym odbędą się mecze mistrzostw Europy leży na północno-zachodnich obrzeżach Salzburga. Jest to położenie idealne pod względem komunikacyjnym – w bezpośrednim sąsiedztwie stadionu znajduje się lotnisko, a zaledwie kilkadziesiąt metrów od obiektu przebiega autostradowa obwodnica miasta. Przy stadionie znajduje się również przystanek na linii kolejowej łączącej Salzburg z Monachium.

Z Lehen do Wals-Siezenheim – droga przez… Wiedeń

Przez z górą 30 lat domem dla Salzburskich piłkarzy był stadion położony w dzielnicy Lehen. W przeciwieństwie do obecnie panujących trendów, obiekt ten został wybudowany w samym sercu dzielnicy, w otoczeniu bloków mieszkalnych. Budowa stadionu w Lehen trwała niespełna dwa lata – od października 1969 roku do inauguracji, która miała miejsce 18 września 1971 roku. Koszt budowy tego najnowocześniejszego w owym czasie stadionu w Austrii wyniósł 38 milionów szylingów. Na inaugurację w obecności 12 tysięcy widzów drużyna Austrii Salzburg pokonała reprezentację Tunezji 3:2. Do dyspozycji publiczności w Lehen były dwie wysokie, zadaszone trybuny oraz niskie sektory z miejscami stojącymi za bramkami. Od 1974 roku Stadion w Lehen posiadał sztuczne oświetlenie. Obiekt mógł wówczas pomieścić 18 tysięcy widzów i taki też jest rekord frekwencji w Lehen – 20 października 1976 roku komplet widzów oglądał mecz pucharu UEFA, w którym drużyna Austrii zagrała z Crveną Zvezdą Belgrad.

Po dwudziestu latach stadion w Lehen z najnowocześniejszego w kraju stał się przestarzały. W latach 1992-1993 przeprowadzono niezbędne prace dostosowujące obiekt do aktualnych wymogów. Wprawdzie po przebudowie mecze z trybun stadionu mogło śledzić około 15 tysięcy kibiców, jednak tyle osób mogło wejść jedynie na mecze ligowe. Na mecze w europejskich pucharach pojemność spadała do zaledwie 5 300 miejsc. Akurat kolejne lata były dla Austrii „złotą erą”. Klub w latach 1994, 1995 i 1997 trzykrotnie świętował mistrzostwo kraju, w 1994 roku grał w finale Pucharu UEFA, a w kolejnym sezonie wziął udział w grupowej fazie Ligi Mistrzów. Szybko stało się jasne, że klubowy stadion jest po prostu za mały i od ćwierćfinałów Pucharu UEFA kolejne mecze pucharowe w okresie swoich największych sukcesów Austria rozgrywała na wiedeńskim Praterze.

W tych czasach powstały plany przebudowy stadionu w Lehen. Architekci Siegfried Schmidsberger i Peter Knall stworzyli projekt, który zakładał dostosowanie stadionu dla ponad 14 000 widzów zarówno w rozgrywkach krajowych, jak i międzynarodowych. Koszt przebudowy miał wynieść 80 milionów szylingów. Jednak w związku z planami zorganizowania przez Austrię Mistrzostw Europy w maju 1997 roku zapadła decyzja, że stadion w Lehen nie zostanie przebudowany, a całkowicie nowy obiekt zostanie zlokalizowany na obrzeżach miasta, w Wals-Siezenheim. Ostatni mecz na stadionie w Lehen odbył się 4 grudnia 2002 roku, a 19 stycznia 2006 roku rozpoczęto wyburzanie stadionu.

Projekt

Na projekt nowej areny rozpisany został konkurs, w wyniku którego 20 listopada 1999 roku wyłoniono zwycięską wizję biura architektonicznego Schuster Architekten z Düsseldorfu. Na drugim miejscu uplasowało się biuro architektoniczne Alberta Wimmera z Wiednia i to właśnie te dwa biura wykonały ostateczny projekt nowego stadionu. Jednym z ważniejszych wyzwań, przed jakim stanęli projektanci było wkomponowanie bryły stadionu w krajobraz – co nie było łatwym zadaniem ze względu na sąsiadujący ze stadionem zabytkowy pałac Klessheim. Ponadto od początku projekt zakładał możliwość łatwej rozbudowy stadionu do pojemności umożliwiającej rozgrywanie na nim meczów Mistrzostw Europy.

Budowa i rozbudowa

Prace budowlane w Wals-Siezenheim rozpoczęły się 10 października 2001 roku i trwały półtora roku. Całkowity koszt inwestycji (wraz z zakupem działki, na której stanął obiekt) wyniósł 615 milionów szylingów, czyli ok. 45 milionów Euro. Gdy w marcu 2003 roku stadion został oddany do użytku, na jego trybunach znajdowały się miejsca dla 18 686 widzów – 13 686 osób mogło oglądać mecze z miejsc siedzących znajdujących się wzdłuż boiska i za bramką od strony północnej, a dla pięciu tysięcy fanów przygotowano miejsca stojące na południowej trybunie obiektu i w sektorze gości zajmującym północno wschodni narożnik stadionu. Podczas meczów międzynarodowych miejsca stojące były zamieniane na 2500 dodatkowych krzesełek i pojemność stadionu malała do 16 186 miejsc.

Trzy lata po inauguracji, w dniu 6 maja 2006 roku rozpoczęły się prace nad rozbudową obiektu w związku ze zbliżającymi się Mistrzostwami Europy. Najbardziej efektowną operacją podczas rozbudowy było podniesienie ważącej 2150 ton konstrukcji dachu o 10,5 metra w górę. W ciągu roku, kosztem 25 milionów Euro, nad istniejącymi trybunami nadbudowano piętro zwiększające pojemność stadionu do maksymalnie 32 600 osób (w przypadku meczów międzynarodowych pojemność spada do 30 200). Inauguracja stadionu po przebudowie odbyła się 25 lipca 2007 roku. Rozegrany został wtedy towarzyski mecz FC Red Bull Salzburg – Arsenal Londyn, w którym w obecności 31 000 widzów padł wynik 1:0 dla gospodarzy.

Stadion dziś (i jutro)

Po przebudowie stadion w Wals-Siezenheim jest typowo piłkarskim obiektem o dwupoziomowych trybunach równej wysokości. Dzięki zabudowanym narożnikom trybuny tworzą jedną całość. Krzesełka na całym obiekcie utrzymane są w tonacji stalowo-granatowej, jedynie naprzeciwko trybuny głównej kilkaset żółtych i czerwonych siedzisk tworzy logo firmy Red Bull. Oświetlenie stadionu zamontowane na dachu oświetla murawę z mocą do 1 450 luksów. Warto zwrócić jeszcze uwagę na murawę – stadion w Salzburgu jako jedyny w Austrii posiada sztuczną nawierzchnię, a od 2005 roku płyta boiska jest podgrzewana. Na czas mistrzostw Europy boisko zostanie wyłożone naturalną trawą, gdyż regulamin dotyczący organizacji Mistrzostw nie zezwala na grę na sztucznej nawierzchni. Kibice przyjeżdżający na mecze mają wokół stadionu do dyspozycji 2 000 miejsc parkingowych dla samochodów osobowych i 50 miejsc dla autokarów.

Po zakończeniu Mistrzostw Europy stadion czeka kolejna przebudowa. Tym razem jego pojemność zostanie pomniejszona do tej, którą obiekt miał bezpośrednio po oddaniu do użytku. Koszt usunięcia górnego poziomu trybun i obniżenia dachu szacuje się na około 3 miliony Euro. Wprawdzie władze klubu Red Bull Salzburg chciałyby utrzymać po mistrzostwach zwiększoną pojemność stadionu, jednak najprawdopodobniej będzie to niemożliwe ze względu na brak zgody okolicznych mieszkańców. Sąsiedzi stadionu obawiają się między innymi, że zwiększona pojemność skutkowałaby pogorszeniem sytuacji komunikacyjnej i w związku z tym zgodzili się jedynie na tymczasowe powiększenie pojemności obiektu na czas trwania Mistrzostw Europy.

Komercja w miejsce tradycji – gospodarz stadionu

Gospodarzem stadionu w Wals-Siezenheim była w początkach jego istnienia Austria Salzburg. Oprócz wspomnianych trzech tytułów mistrzowskich i udanych występów w europejskich pucharach (w 1994 roku „fioletowi” dopiero w finale Pucharu UEFA musieli uznać wyższość Interu Mediolan), klub może się poszczycić trzema triumfami w superpucharze Austrii, trzema tytułami wicemistrzowskimi i czterokrotnym udziałem w finale pucharu Austrii.

Oprócz sukcesów, klub w swej trwającej 75 lat historii notował również słabsze sezony, spadki do II ligi przeplatając awansami do ekstraklasy. Największa klęska spadła jednak na Austrię Salzburg już na nowym stadionie. W 2005 roku klub znalazł bogatego sponsora. Firma Red Bull postanowiła jednak nie tylko – co w Austrii jest dość powszechną praktyką – umieścić swoją nazwę w nazwie drużyny, ale również zmienić klubowe barwy i odciąć się od całej dotychczasowej historii klubu. Kilka miesięcy trwała walka najwierniejszych kibiców Austrii Salzburg o przywrócenie fioletowo-białych barw. Fanów drużyny z Salzburga popierała w tej walce niemal cała kibicowska Europa. Sponsor pozostał jednak nieugięty stale promując symbolikę znaną z opakowań napoju energetycznego w miejsce dawnych barw klubowych. Po bezskutecznej walce o swój klub, we wrześniu 2005 roku fani Austrii Salzburg ostatecznie odcięli się od nowej drużyny i przestali odwiedzać stadion w Wals-Siezenheim.

Oczywiście znaczna część spośród widzów, wypełniających wcześniej stadion na meczach Austrii, nadal chodziła na mecze drużyny FC Red Bull Salzburg, wielu jednak zamiast komercji i sukcesów wybrało tradycję. To dzięki nim w październiku 2005 roku założony został nowy klub o nazwie SV Austria Salzburg i tradycyjnych klubowych barwach, uznawany za moralnego spadkobiercę uśmierconej przez sponsora Austrii. Obecnie piłkarze w fioletowych strojach występują zaledwie w szóstej klasie rozgrywkowej, ale ich mecze regularnie gromadzą nadkomplety publiczności na mogącym pomieścić jedynie 1200 osób stadionie.

W Wals-Siezenheim gra natomiast nowy klub – FC Red Bull Salzburg. Dzięki bogatemu i hojnemu sponsorowi, już po dwóch latach istnienia Red Bull sięgnął po swoje jedyne jak dotąd mistrzostwo Austrii. Mocna drużyna przyciąga na stadion wielu widzów – Red Bull w sezonach 2005/2006 i 2006/2007 miał najwyższą ligową frekwencję w Austrii. W obecnym sezonie ze średnią 13 405 osób uplasował się na drugim miejscu, tuż za mistrzowskim Rapidem Wiedeń.