W ramach UEFA Euro 2028 współorganizatorzy turnieju Irlandia i Wielka Brytania, wystawią 10 obiektów. Jedyny nadający się obiekt w Irlandii Północnej jest jednak opuszczony od ponad dekady, a na przeszkodzie już rozpoczętej renowacji stoją rosnące koszty i historia.

Trudna historia

Żeby zrozumieć problem miejscowej ludności z Casement Park, trzeba zacząć już od … nazwy, bo obiekt nosi imię Rogera Casementa. Był on irlandzkim nacjonalistą, straconym w 1916 roku w czasie Powstania Wielkanocnego, które miało na celu stworzenie niezależnej od Londynu Republiki Irlandzkiej.

Powstały po II wojnie światowej obiekt był miejscem wielu incydentów związanych z tym konfliktem. Teren był czasowo okupowany przez wojska brytyjskie w latach 1972-73, a wcześniej odbywały się na nim wiece przeciwko działaniom angielskich sił zbrojnych. W 1988 roku Prowizoryczna IRA pobiła tam i zamordowała nieopodal dwóch podoficerów British Army. Konflikt między irlandzkimi nacjonalistami (głównie katolikami) a dążącymi do pozostania w strukturach Wielkiej Brytanii unionistami (głównie protestantami) rodzi napięcia do dziś.

© Inimagenable | Projekt z 2013 roku

Wyjątkowy obiekt (i wyjątkowo zaniedbany)

Sam stadion, mieszczący do 31 500 fanów, zbudowany był jako arena dla sportów gaelickich, czyli narodowych irlandzkich rozgrywek, jednych z ostatnich w pełni amatorskich sportów na świecie. Są to:

• hurling
• camogie (kobieca odmiana hurlingu)
• futbol gaelicki (irlandzki)
• gaelicka piłka ręczna
• rounders

Mimo że pojemnością przewyższa o ponad 10 000 miejsc Windsor Park i Kingspan Stadium, co czyni ten obiekt największym stadionem w Irlandii Północnej, dziś Casement Park jest opuszczone. Murawę porastają krzaki, betonowe siedziska pokryły się ciemnymi kolorami, a metalowe elementy zżera rdza.

Projekt z 2018 roku

Potężny symbol pojednania?

Jest jednak nadzieja dla obiektu. Już w 2013 roku zaprezentowano projekt nowego Casement Park, ale została ona wstrzymana przez mieszkańców. Po kolejnych próbach w 2017 i 2021 roku, Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej w 2028 roku mają być bodźcem, który wreszcie popchnie renowację do przodu. Możesz się dowiedzieć więcej o stadionach które ugoszczą turniej w filmie na naszym kanale YouTube:

Gdy Casement Park oficjalnie zostało przedstawione jako stadion turniejowy EURO 2028, Gaelicki Związek Sportowy (GAA) i Irlandzki Związek Piłki Nożnej (IFA) wydały wspólne oświadczenie za pośrednictwem regionalnego szefa GAA, który stwierdził, że nowy obiekt będzie przekonującym symbolem siły, jaką sport ma do jednoczenia ludzi z każdego pokolenia i niezależnie od pochodzenia.

Obiekt miałby w nowej odsłonie być symbolem pojednania miejscowej ludności, jednak z powodu położenia w silnie nacjonalistycznej dzielnicy Belfastu wielu obawia się takiego rozwiązania, o czym pisaliśmy już w listopadzie. I jedna, i druga strona mają mieszane uczucia co do inwestycji.

Prace ruszyły, a pieniędzy nie ma

Mimo że w poniedziałek rozpoczęły się przygotowania obiektu do przebudowy, to wciąż nie jest jasne, z jakich środków zostanie ona sfinansowana. W założeniach z 2013 roku, 15 mln £ miało wyłożyć GAA, a 62,5 mln £ rząd Irlandii Północnej. W ciągu 11 lat szacowana kwota wzrosła jednak z 77,5 do 200, a nawet 300 mln £. Jeden z posłów północnoirlandzkiego parlamentu powiedział, że według niego realna kwota to 220 mln £.

GAA odrzuciło już możliwość zwiększenia wkładu finansowego, zasłaniając się koniecznością realizacji innych inwestycji i brakiem przychodów, gdyż jest to amatorska organizacja. Polityk Jim Allister określił tłumaczenia jako śmieszne, wskazując na przychody rzędu 96 mln € w 2022 roku. Z kolei w zeszłym tygodniu minister ds. społeczności Gordon Lyons przyznał, że strona finansowa projektu sprawia dużą trudność.

Projekt z 2018 roku

Co dalej?

Z tego powodu rząd Irlandii zdecydował się dołożyć 50 mln £ do projektu sąsiada, jednak wciąż daleko do osiągnięcia końcowej kwoty. Wicepremier Irlandii Micheál Martin powiedział, że byłoby szkoda gdyby Irlandia Północna straciła szansę na organizację EURO 2028 z powodu braku pieniędzy. Mimo informacji o wkładzie rządu Wielkiej Brytanii, nie ma jeszcze oficjalnego potwierdzenia włączenia się Londynu w projekt.

Mimo tego ryzyka, wstępny etap prac już się rozpoczął. Mają potrwać one do połowy 2027 roku. To ostateczny termin, który daje FIFA na przebudowę stadionów, więc dalsze opóźnienia nie wchodzą w grę.