Po ponad półwieczu gry po sąsiedzku wreszcie zagrają znowu przy Via Filadelfia. Co prawda tylko na stadionie treningowym, ale dla Torino kończy się zbyt długi okres bezdomności.

Jego lokalizacja wynikała z niskich kosztów gruntu, co zresztą wydaje się zupełnie zrozumiałe patrząc na poniższe zdjęcie – w 1926 roku tereny przy Via Filadelfia w Turynie były na odludnych przedmieściach.

Po sąsiedzku z polami uprawnymi Torino FC zbudowało tu typowo piłkarski stadion dla 15, a po zaledwie kilku latach już 30 tysięcy widzów. Może urósłby bardziej, ale losy odwróciła II wojna światowa. Podczas bombardowań część trybun runęła, a po wojnie klubem piłkarskim wstrząsnęła katastrofa na Superdze, w której zginęła drużyna niezwyciężona na własnym boisku od 6 lat!

Zamiast sukcesów przyszła zapaść, stadion został oddany w zarząd federacji piłkarskiej, a Torino coraz częściej grało 600 metrów na północny zachód, na Stadio Olimpico (wcześniej Stadio Mussolini). Od czerwca 1963 nie rozegrali już ani jednego meczu przy Via Filadelfia. Trenowali tam do 1989, ale wrócić na dobre nigdy się nie udało. Niszczejące trybuny prawie w całości zburzono do 1998, a do dziś zostały jedynie dwa „kikuty” narożników po zachodniej stronie.

© Diego Fornero

To wyjątkowo trudna historia, ponieważ „Byki” starały się wrócić już od lat 80. Na przeszkodzie stawało finansowe obciążenie, ale też zupełna zmiana uwarunkowania dla działki. Kiedyś na obrzeżach, dziś teren jest gęsto zaludniony i nie można po prostu zbudować stadionu o odpowiednio wysokiej pojemności bez przekraczania działki lub fundowania mieszkańcom poważnych niewygód, jak ograniczony dostęp do słońca czy jupitery świecące w okna.

Nie udało nam się policzyć wszystkich – oficjalnych i nieoficjalnych – koncepcji dla tego miejsca. Na pewno jest ich kilkanaście, bo i prób wskrzeszenia Stadio Filadelfia było wiele. Parę wybranych znajdziecie poniżej (najwięcej powstawało po 2006), ale najważniejsze starania odbywały się bez efektownych wizualizacji, gdy kibice wymogli w 2006 stworzenie grupy roboczej ds. odtworzenia stadionu.

Udało się powołać fundację (nawet jeśli dopiero w 2011), w którą stowarzyszenia kibiców wpompowały niemałe środki, by wesprzeć starania o upragniony stadion. Od 2012 aż do jesieni 2014 trwały prace nad optymalną koncepcją dla tego terenu. Ostatecznie zapadła decyzja o podzieleniu prac na trzy fazy.

© Fondazione Stadio Filadelfia

W pierwszej powstanie stadion dla 4 tys. widzów (dla treningów, meczów rezerw oraz zespołu żeńskiego) oraz boisko treningowe na zachód od niego. Główna trybuna pomieści 2 tys. osób pod dachem, a na zapleczu zapewni 5 pięter pod zróżnicowane użycie oraz parking dla 50 aut. Po trzech pozostałych stronach boiska znajdą się odkryte sektory dla kolejnych 2 tys. miejsc. Zachowane jako element dekoracyjny zostaną narożniki dawnego stadionu pod zachodniej stronie obiektu. By nie przeszkadzać mieszkańcom, z trzech stron obiekt otoczy wysoka siatka ograniczająca nie tylko lot piłek, ale też sztuczne oświetlenie.

Druga faza przewiduje stworzenie „Placu Pamięci” wzdłuż zachodniej trybuny, który uwzględni odrestaurowanie resztek starego stadionu i upamiętnienie legend oraz ofiar w trudnej historii Torino. Jako ostatnia faza powstanie Museo del Toro, czyli dwupiętrowe muzeum klubu przylegające do Via Griordano Bruno, na wschodniej ścianie stadionu.

Prace budowlane oficjalnie wystartowały 17 października 2015 roku. Data szczególna, bo dokładnie tego dnia 89 lat wcześniej otwierano poprzedni stadion. W 2015 udało się oczyścić teren pod oba boiska treningowego kompleksu, a stawianie trybun przy tym głównym ruszyło wiosną 2016.

Do dziś udało się już prawie ukończyć konstrukcyjnie cały obiekt, choć prace nad dachem największej z trybun jeszcze trochę potrwa. Od dziś, dzięki uprzejmości Fondazione Stadio Filadelfia, będziemy pokazywać Wam postępy na tym wyjątkowo sentymentalnym placu budowy.

© Fondazione Stadio Filadelfia