Od trudności kobiet w futbolu, przez niecodzienny fanklub Athletiku Bilbao, po kolejne podejścia do rozrysowania kibiców – w działalności społecznej, religijności i odbiorze społecznym. My podczas Modern Futbol a Świat Kibiców nauczyliśmy się dużo!

I już za nami! Szósta edycja największej polskiej konferencji poświęconej kibicowaniu i zmianom w futbolu za nami, czekamy na siódmą. W sumie 26 zróżnicowanych prezentacji naukowych, z których dziś mieliśmy możliwość obejrzeć 8. Oto pokrótce ich treść. Mamy nadzieję, że zachęcą Was do uczestnictwa w takich wydarzeniach – słuchając badaczy można się wiele nauczyć o obszarach futbolu, które nie zawsze znamy.

Respect dla piłkarek?

Konstytucja, karta praw podstawowych, statuty FIFA/UEFA/PZPN – wszystko to w teorii gwarantuje równość mężczyznom i kobietom – mówiła doktorantka Dorota Stempniak z Uniwersytetu Wrocławskiego.

Tyle teorii, a jak jest w praktyce? Przeciętny zawodnik Ekstraklasy otrzymuje średnio 28 tys. zł miesięcznie brutto, a przeciętna reprezentantka Polski, mistrzyni Polski, zdobywczyni Pucharu Polski bierze 1000zł brutto. Musi pracować Mistrz Polski mężczyzn dostaje 4 mln zł, kobiety – 25 tys. To nawet nie wystarcza na pokrycie kosztów dojazdu. Zdobywca Pucharu Polski dostaje milion złotych, a w piłce kobiecej – medale i koszulki na pamiątkę.

Są co prawda pozytywne przejawy, jak dostrzeżenie Ewy Pajor w kampanii promocyjnej Nike, ale dysproporcja w Polsce wciąż jest bardzo bolesna dla żeńskiej piłki.

Jak widzimy kibiców w ostatnich latach

Dr Tomasz Janus z UW prowadził w 2011 i 2016 roku badania na reprezentatywnych grupach. Ponieważ wszystkie statystyki sugerowały ogromną poprawę w stanie bezpieczeństwa na meczach, autor założył, że wizerunek kibica powinien się poprawić. Tymczasem odpowiedzi w skali 5 lat były bardzo podobne i świadczą, w ogromnym skrócie, o braku jasnego i spójnego wizerunku kibica.

Trzecia strona trybun

W przekazie medialnym i postrzeganiu społecznym kibice najczęściej są kojarzeni z dopingiem lub chuligaństwem. Tymczasem fani mają bardzo silną tendencję do działań obywatelskich, co można kojarzyć z organizacjami pozarządowymi (NGO, tzw. trzeci sektor).

W Polsce kibice, w dobie demokratyzacji kraju i urynkowienia futbolu, zakładali pierwsze stowarzyszenia od 2001 roku. Zbudowany kapitał społeczny umożliwiał ewolucję roli kibica do wsparcia wizerunkowego klubu nie tylko w dni meczowe, ale też na co dzień – akcjami społecznymi, charytatywnymi czy patriotycznymi. Jak wynika jednak z wywiadów, fani robią to bezinteresownie, przede wszystkim z poczucia powinności/odpowiedzialności, a dopiero w dalszym rzędzie dla korzyści wizerunkowych.

Dlaczego Włosi wspierają Athletic Bilbao?

Chyba nikogo ni trzeba przekonywać, że największy klub Kraju Basków ma wyjątkową tożsamość – z uwzględnieniem nacjonalizmu, umiłowania dla lokalnej kultury czy sportowych osiągnięć.

Ale co powoduje, że od 15 lat funkcjonuje klub kibiców Athletiku we Włoszech? Opowiadał o tym Marco Soler, który jest członkiem Italiano Lehoiak. To duży fanklub, prowadzący spotkania, wyjazdy i będący odpowiedzią na rosnącą globalizację i komercjalizację futbolu – zwłaszcza we Włoszech. Kontestujący „włoską zgniliznę” kibice zwrócili się w kierunku klubu, który tradycję i związek ze swą społecznością stawia na pierwszym miejscu.

Kibic 2.0, czyli dostęp kibica do mediów

100 lat temu fani piłkarscy mieli do wyboru albo oglądanie meczu na stadionie, albo czytanie o nim w prasie. W kolejnych dekadach dochodziły relacje radiowe i telewizyjne, z czasem również telewizje klubowe. Wciąż jednak, mimo rozwoju tzw. tradycyjnych mediów, trudno było stale śledzić kluby zagraniczne, żyjąc w innym kraju. Wiązanie swoich sympatii z potęgami europejskiej piłki ogromnie ułatwiło pojawienie się Internetu, a następnie mediów społecznościowych, gdzie klub i kibic mogą dosłownie komunikować się ze sobą. Historię zmian w mediach przedstawił Przemysław Szews z Uniwersytetu Łódzkiego, zwracając uwagę na to, jak najsilniejsze zespoły dziś mogą wabić nowy typ kibica, odbierając go klubowi lokalnemu.

Zagrożenie terrorystyczne przy okazji meczów

Aż do listopada 2015 ten temat nie był tak istotny, o czym przekonywał Zbigniew Baczyński (Dolnośląska Komenda Wojewódzka / Uniwersytet Wrocławski). Baczyński pracował nad zabezpieczeniem Euro 2012 we Wrocławiu i zaprezentował nie tylko kwestię zabezpieczenia Stadionu Wrocław, ale też stref kibica, centrów pobytowych, kluczowych atrakcji i infrastruktury komunalnej.

Choć nastawiano się na przestępczość „pospolitą”, a nie zamachy terrorystyczne, to z dala od oka kibiców wokół Stadionu Wrocław znajdował się szpital polowy czy nawet sprzęt do zabezpieczenia np. broni chemicznej.