Ernst-Happel-Stadion

autor: Krzysztof Porębski

29 czerwca 2008 roku przed północą wszystko było już jasne. Hiszpanie po zwycięstwie nad Niemcami świętowali tytuł Mistrza Europy. Przed Euro 2008 trudno było typować wynik turnieju. Pewne było za to, że losy tytułu rozstrzygną się na oczach ponad 50-tysięcznego tłumu kibiców zgromadzonych na wiedeńskim Ernst-Happel-Stadion.

Plany i pierwsze lata istnienia

Plany budowy nowego wielofunkcyjnego stadionu sportowego w Wiedniu pojawiały się od 1915 roku. Jeszcze w 1928 roku nie było jasne, gdzie stanie nowy obiekt. Kamień węgielny pod budowę został prowizorycznie umieszczony w głównej alei wiedeńskiego Prateru. Brano jednak pod uwagę również między innymi możliwość budowy nowego obiektu na wzgórzu Hohe Warte, gdzie już od końca XIX wieku znajdował się stadion klubu First Vienna FC. W swoim czasie, stadion Hohe Warte mógł pomieścić ponad 80 000 widzów i często był miejscem rozgrywania meczów austriackiej drużyny narodowej, a położone na zboczach wzgórza trybuny wypełniały się po brzegi. Ostatecznie jednak 11 maja 1929 roku zapadła decyzja, by nowy stadion zbudować na Praterze - jako część ogromnego kompleksu parkowo-rekreacyjnego, położonego na brzegu Dunaju.
Budowa obiektu rozpoczęła się w lipcu 1929 roku na Praterze. Projekt opracował znany niemiecki architekt Otto Ernst Schweizer (jego dziełem jest również między innymi Frankenstadion w Norymberdze). Stadion został oddany do użytku 11 czerwca 1931 roku - po 23 miesiącach od rozpoczęcia budowy. Aż do 1992 roku obiekt nazywał się po prostu Praterstadion. Bezpośrednio po oddaniu do użytku, stadion mógł pomieścić około 60 000 widzów i był wówczas najnowocześniejszym tego typu obiektem w Europie. Godny podkreślenia jest fakt, że czas ewakuacji widzów z trybun nie przekraczał 8 minut! W latach trzydziestych największe tłumy przyciągały mecze austriackiej drużyny narodowej. "Wunderteam" wygrywał na Praterze między innymi z Niemcami (5:0), Szkocją (5:0), Węgrami (8:2), czy Włochami (2:1).
Po wcieleniu Austrii do III Rzeszy Praterstadion pełnił funkcję koszar. Był też miejscem, w którym przetrzymywano internowane osoby pochodzenia żydowskiego. Oprócz tego jednak nadal odbywały się tam mecze piłkarskie. W 1944 roku, podczas bombardowań Wiednia przez siły aliantów, została zniszczona część trybun i tor kolarski.

Rekordy i modernizacje

Po wojnie, w latach 1956-1959 dokonano przebudowy, w wyniku której Praterstadion został jeszcze powiększony, aż do pojemności 91 150 osób. Rekord frekwencji padł prawdopodobnie na meczu austriackiej drużyny narodowej z Hiszpanią. 30 października 1960 roku 92 708 widzów oklaskiwało zwycięstwo gospodarzy 3:0. Podobne tłumy - 90 726 osób - zgromadził mecz Austria-ZSRR (3:1). Rok 1965 przyniósł jednak redukcję pojemności obiektu. Część miejsc stojących zamieniono na siedzące i od tej pory trybuny mogły pomieścić 72 200 osób.
Kolejne znaczące zmiany w wyglądzie największego wiedeńskiego stadionu nastąpiły w 1986 roku. Wówczas trybuny poddano gruntownemu remontowi, a wszystkie miejsca zostały przekształcone na miejsca siedzące. Ponadto trybuny stadionu uzyskały całkowite zadaszenie. Pierwszy mecz na odnowionym obiekcie odbył się 30 października 1986 roku. Na towarzyskie spotkanie z Austrią przyjechali wicemistrzowie świata - Niemcy. Jednak magia miejsca i doping 55 000 widzów sprawiły, że Austriacy rozbili Niemców 4:1 i na chwilę mogły odżyć wspomnienia z lat trzydziestych. Przed przebudową związaną z organizacją Mistrzostw Europy w 2008 roku, Ernst-Happel-Stadion mógł pomieścić 49 825 widzów i był jedynym obiektem o pojemności mniejszej niż 50 000, który znalazł się na liście pięciogwiazdkowych stadionów UEFA

Patron obiektu

Obecnie oficjalna nazwa stadionu na Praterze to Ernst-Happel-Stadion. Patron stadionu, urodzony w 1925 roku Ernst Happel był obrońcą, przez większość kariery wiernym barwom Rapidu Wiedeń. Rozegrał również 51 meczów w reprezentacji Austrii, z którą zajął trzecie miejsce na świecie w 1954 roku. Jako zawodnik jeden ze swoich najlepszych meczów Ernst Happel rozegrał właśnie na Praterze. W 1956 roku jego Rapid grał tam z Realem Madryt, a Happel strzelił wszystkie trzy bramki dla swojej drużyny. Mecz zakończył się zwycięstwem wiedeńczyków 3:1. Największe sukcesy Ernst Happel zanotował jednak jako trener. Z Feyenoordem Rotterdam i Hamburger SV zdobywał Puchar Europy, jeszcze trzykrotnie prowadzone przez niego drużyny docierały do finałów europejskich pucharów. Wielokrotnie zdobywał mistrzostwa i puchary Austrii, Belgii, Holandii i Niemiec. Trenował również reprezentację Holandii i Austrii. Z Holendrami zdobył wicemistrzostwo świata w 1978 roku. Gdy zmarł w 1992 roku, natychmiast podjęto decyzję o nazwaniu jego imieniem największego stadionu w Austrii.

Stadion dziś

W tej chwili Ernst-Happel-Stadion mieści 53 008 widzów. Miejsca dla kibiców są zlokalizowane na trzech poziomach owalnych trybun i wszystkie znajdują się pod dachem. Pojemność obiektu została zwiększona o ponad 3 tysiące miejsc przez montaż dodatkowych siedzisk na pierwszym i drugim poziomie trybun. Taką pojemność stadion na Praterze będzie mieć jednak jedynie na czas trwania Mistrzostw Europy w 2008 roku. Po rozegraniu finału zostaną zlikwidowane dodatkowe miejsca na pierwszym poziomie trybun, dzięki czemu stadion będzie mógł nadal gościć również największe imprezy lekkoatletyczne. W związku z organizacją Euro 2008, w maju 2008 roku do stadionu została doprowadzona linia metra.
Na co dzień Ernst-Happel-Stadion nie jest obiektem żadnej austriackiej ligowej drużyny. Stadion należy do miasta i jest miejscem rozgrywania meczów przez austriacką drużynę narodową. Oprócz meczów reprezentacji, na Praterze odbywają się również mecze austriackich drużyn w europejskich pucharach - obecnie głównie z udziałem zespołu Austrii Wiedeń, choć grywał tam również Rapid Wiedeń, Wiener Sport-Club czy nawet Austria Salzburg. W wypadku dużego zainteresowania publiczności, na Praterze rozgrywane są też niektóre mecze derbowe pomiędzy Austrią a Rapidem. Ernst-Happel-Stadion był również areną licznych finałowych meczów europejskich pucharów i Pucharu Austrii.

Niezapomniane wydarzenia

W 75-letniej historii wiedeńskiego stadionu odbyło się wiele niezapomnianych meczów. Oprócz spotkań "Wunderteamu" z lat trzydziestych warto wspomnieć o czterech finałach Pucharu Europy - w latach 1964 (Inter Mediolan - Real Madryt 3:1), 1987 (FC Porto - Bayern Monachium 2:1), 1990 (AC Milan - Benfica Lizbona 1:0) i 1995 (Ajax Amsterdam - AC Milan 1:0). Absolutnie legendarny mecz odbył się 1 października 1958 roku. Na mecz Pucharu Europy z drużyną Wiener Sport-Club (ówczesny mistrz Austrii, obecnie trzecioligowiec) przyjechał zespół Juventusu Turyn. Po zwycięstwie turyńczyków w pierwszym meczu (3:1) rewanż miał być formalnością. Jednak piłkarze Wiener Sport-Club dosłownie zmietli Włochów z murawy - wygrali 7:0 i to oni cieszyli się z awansu.
Oprócz meczów piłkarskich, na Praterze rozgrywano zawody lekkoatletyczne, kolarskie i żużlowe, odbywały się tu walki bokserskie, mecze tenisowe, a nawet mecze piłki wodnej. Ponadto stadion na Praterze był miejscem licznych wielkich koncertów z udziałem największych gwiazd i za każdym razem kilkudziesięciotysięcznej publiczności. Występowali tu między innymi The Rolling Stones, David Bowie, Michael Jackson, Pink Floyd, Tina Turner i wielu innych światowej sławy muzyków.