Czy w 2028 roku kibice „Synów Albionu” znów zaśpiewają „Football's coming home”? Jeśli do tego dojdzie, słynny refren nucić będą do spółki z Walijczykami, Szkotami i Irlandczykami - również tymi z północy. Federacje tych krajów zgłosiły swój akces do organizacji Mistrzostw Europy w 2028 roku.

Wcześniej Brytyjczycy i Irlandczycy zapowiadali walkę o organizację mundialu w 2030 roku. Ostatecznie górę wzięły względy ekonomiczne i celem stały się mistrzostwa Europy. Tak przynajmniej można przeczytać we wspólnym komunikacie wydanym przez pięć federacji.

© Julian Tollast

Piłkarscy fani mogą przeżywać małe déjà vu, bo przecież niewiele ponad pół roku temu finał czempionatu na Starym Kontynencie rozgrywano na londyńskim Wembley. Świątynia angielskiego futbolu gościła w sumie osiem spotkań, a cztery mecze odbyły się także w Glasgow na tamtejszym Hampden Park. Przez restrykcje związane z pandemią koronawirusa, z grona miast-gospodarzy wypadł wówczas Dublin i Aviva Stadium.

Za sześć lat najlepsze europejskie drużyny będą mogły zagrać na każdym z wymienionych powyżej stadionów. Ale pełna lista obiektów jest oczywiście dłuższa. Poniżej prezentujemy sylwetki stadionów z poszczególnych krajów-gospodarzy, które powinny być potencjalnymi arenami mistrzostw.

W najgorszej sytuacji jest póki co Irlandia Północna. Windsor Park jest za mały, ma tylko 18 614 miejsc (minimum jakie przyjmuje UEFA to 30 tysięcy). Co prawda w Belfaście myślą o gruntownej przebudowie niewielkiego Casement Park, ale okoliczni mieszkańcy póki co torpedują start inwestycji.

Anglia - Wembley, Londyn

Jeden z najbardziej rozpoznawalnych stadionów na świecie. To tutaj swoje domowe mecze rozgrywa reprezentacja Anglii. Tu odbywają się także spotkania finałowe Pucharu Anglii, Pucharu Ligi Angielskiej oraz spotkania o Tarczę Wspólnoty. Arena dwukrotnie gościła finał Ligi Mistrzów - w 2011 i 2013 roku.

© Nick Howells

Pierwotnie w tym miejscu stał obiekt wzniesiony w 1923 roku. W 2003 roku historyczny stadion został zburzony i rozpoczęła się budowa nowego Wembley. Prace toczyły się w atmosferze skandali i opóźnień. Finalny koszt przerósł pierwotne plany dwukrotnie (757 mln £). Pierwszy mecz odbył się 24 marca 2007 roku. Zagrały tutaj wtedy młodzieżowe reprezentacje Anglii i Włoch (3-3).

Stadion może pomieścić 90 000 widzów i jest drugim największym obiektem Europy, po hiszpańskim Camp Nou. Jego najbardziej charakterystycznym elementem jest stalowy łuk łączący wschodni i zachodni kraniec obiektu. Konstrukcja ma rozpiętość 315 m, wznosi się na 133 m i jest charakterystycznym elementem krajobrazu północno-wschodniej części Londynu. Łuk również pełni konkretną funkcję - zbiera obciążenie ogromnego, częściowo rozsuwanego zadaszenia.

© Instagram: @highflyingdroneshots / www.highflyingdroneshots.co.uk

Trybuny Wembley projektanci (HOK Sport, Foster&Partners) podzielili na trzy poziomy. Pierwszy, najniższy z nich, liczy 34 303 miejsca, drugi - 16 532, a trzeci - 39 165. Środkowy poziom został w całości dedykowany klientom biznesowym. Obiekt jest wyposażony w schody ruchome, 2618 toalet, a jego obwód wynosi ok. 1 km.

Wembley to nie tylko najważniejszy stadion piłkarski na Wyspach Brytyjskich, ale również miejsce rozgrywania legendarnych walk bokserskich. W 1963 roku zmierzyli się tutaj Cassius Clay (Muhammad Ali) i Henry Cooper. Ponad 50 lat później, w 2017 roku, na nowym stadionie rękawice skrzyżowali Anthony Joshua i Władimir Kliczko.

Na Wembley odbywały się także wielkie wydarzenia kulturalne, w tym między innymi Concert for Diana, koncerty charytatywne Live Earth czy słynny Live Aid z kultowym występem grupy Queen w 1985 roku.

Walia - Principality Stadium, Cardiff

Wybudowany w 1999 roku kosztem 167 mln £ narodowy obiekt walijskich rugbystów przez 17 lat nosił nazwę Millenium Stadium. Został zaprojektowany przez międzynarodowe studio Populous. W momencie oddania do użytku był trzecim stadionem na świecie wyposażonym w rozsuwany dach (po Amsterdam ArenA i GelreDome). Jego pełne zamknięcie lub otwarcie zajmuje 20 minut.

© Jon Candy (cc: by-sa)

Obiekt może pomieścić 74 500 kibiców. Główna, dwupoziomowa trybuna została zbudowana na konstrukcji stadionu, który stał w tym miejscu od 1984 roku. Pozostałe, trzypoziomowe trybuny powstały dzięki dokupieniu przez walijską federację rugby kilku okolicznych działek i wyburzeniu stojących tam budynków.

Konstrukcja stadionu opiera się na czterech 90,3-metrowych masztach. Na arenie znajduje się 22 barów, 7 restauracji, 17 punktów pierwszej pomocy, 12 ruchomych schodów i 7 wind. Obiekt jest wyposażony w system kurtynowy, który pozwala wygrodzić mniejszą widownię na potrzeby różnych wydarzeń sportowych lub rozrywkowych.

© Phil Rogers (cc: by-nc)

Stadion zainaugurował mecz rugby pomiędzy Walią a Republiką Południowej Afryki, wygrany przez gospodarzy 29:19. Co ciekawe, to tutaj został rozegrany pierwszy w historii Wielkiej Brytanii mecz piłkarski pod zamkniętym dachem. Było to spotkanie o Tarczę Wspólnoty w 2001 roku, w którym Liverpool pokonał Manchester United 2:1. 

W 2020 roku obiekt stał się szpitalem polowym, który pomógł walijskim służbom medycznym uporać się z przepełnieniem szpitali spowodowanym pandemią.

Szkocja - Hampden Park, Glasgow

Jeden z najstarszych, wciąż czynnych stadionów. Dzięki regularnym modernizacjom słynny szkocki obiekt gości różnego typu wydarzenia sportowe od 1903 roku! W pierwszych latach funkcjonowania był uważany za największy stadion świata i dzierżył to miano aż do 1950 roku, kiedy powstała Maracana. W 1937 roku na Letherby Drive w Glasgow mecz Szkocja - Anglia oglądało rekordowe 149 415 kibiców. To oficjalny europejski rekord frekwencji.

© Idlers Artwork

Dziś pojemność obiektu wynosi 51 866 miejsc. To przede wszystkim efekt największej przebudowy, do jakiej doszło w latach 90. Wówczas stadion zyskał m. in. nowe zadaszenie, pomieszczenia administracyjne i krzesełka na wszystkich trybunach. Poza tym umiejscowiono w nim muzeum szkockiego futbolu i centrum medycyny sportowej.

Stadion od początku istnienia był własnością najstarszego szkockiego klubu - Queens Park FC. To niebywałe, że taki stan rzeczy utrzymał się niemal po dziś dzień, zwłaszcza, że obecnie jest to drużyna amatorska. W 2019 roku doszło jednak do podpisania porozumienia, na mocy którego za cenę 5 mln funtów obiekt przejęła szkocka federacja.

© Vic Sharp

Zmiana właściciela ma na celu dostosowanie Hampden Park do oczekiwań fanów. Swego czasu w badaniu przeprowadzonym przez szkockie stowarzyszenie kibiców piłkarskich (SFSA) stadion otrzymał wiele fatalnych opinii. Obiekt ma być stopniowo przebudowywany, a organizacja meczów Euro 2028 z pewnością byłaby impulsem do rozpoczęcia intensywnych prac.

Irlandia - Aviva Stadium, Dublin

To kolejne podejście tego wyjątkowej urody stadionu do Mistrzostw Europy. Dom piłkarzy i rugbystów reprezentujących Irlandię miał być areną czterech spotkań podczas Euro 2020. Ostatecznie mecze zostały przeniesione do Sankt Petersburga w Rosji. Powodem były ograniczenia związane z COVID-19, jakie obowiązywały w Irlandii.

© Tiago Menezes (cc: by-nc-sa)

Stadion wybudowano w 2010 roku jako nowy obiekt narodowy. Stanął w miejscu starego Lansdowne Road. Z poprzednikiem łączy go sporo mniejsza od pozostałych trybuna północna. Nie jest to jednak wynik sentymentów u projektantów ze studia Populous. Taka architektoniczna dysproporcja wynika z konieczności zapewnienia dostępu do światła słonecznego dla położonych obok budynków mieszkalnych.

Nasłonecznienie dla pobliskich domów zapewnia też materiał użyty do wykonania dachu i fasady. Zostały one pokryte żaluzjami z poliwęglanu i szkłem, które odzwierciedla kolor nieba i warunki oświetleniowe. W konsekwencji powstaje wyjątkowy i ciągle zmieniający się efekt migotania.

© picturesbyJOE

Koszt inwestycji zamknął się w 410 mln €. Stadion może pomieścić 51 700 kibiców, oferuje 11 000 miejsc klasy biznes i 1300 miejsc VIP-owskich. Poza północną, wszystkie trzy trybuny są czteropoziomowe. Pod areną znajduje się także parking podziemny. Cała budowa była wspierana z pieniędzy publicznych, ale większościowy udział mają federacje rugby i futbolu. Od 2016 roku obiekt całe potrzebne zasilanie czerpie z elektrowni wiatrowych.

Irlandia - Croke Park, Dublin

W przypadku „Zielonej Wyspy” zdecydowaliśmy się zaprezentować również stadion zlokalizowany po drugiej stronie rzeki Liffey. Choć jest znacznie większy od Aviva Stadium, na co dzień ma niewiele wspólnego z piłką nożną. To obiekt uznawany za matecznik sportów gaelickich, na którym regulaminowo zabronione jest uprawianie innych dyscyplin. 

© Stadiony.net

W przeszłości mieliśmy już jednak do czynienia z precedensem. W latach 2007-09, kiedy przebudowywano Aviva Stadium, na „Croker” przeprowadziła sią zarówno reprezentacja rugby, jak i piłkarska. Teraz szef Irlandzkiego Związku Piłki Nożnej Jonathan Hill oficjalnie przyznaje, że prowadzi rozmowy z Gaelic Athletic Association w sprawie możliwości rozgrywania na ogromnym obiekcie meczów Euro 2028. 

Wiele zależy od tego, czy UEFA zdecyduje się na zwiększenie liczby drużyn biorących udział w mistrzostwach. Jeśli zamiast 24 o Puchar Henriego Delaunaya walczyć będą 32 reprezentacje, szanse na organizację meczów na Croke Park znacznie wzrosną.

Trzeci co do wielkości stadion Europy (82 300 miejsc) został zaprojektowany w 1991 roku. Budowa trwała aż 14 lat i była podzielona na cztery etapy. W związku ze specyfiką sportów gaelickich, w przypadku trybuny wschodniej, południowej i zachodniej zdecydowano się na trzy poziomy. Wszystko po to, żeby odległość od boiska, nawet w najdalej położonych sektorach, nie była zbyt duża.

© Stadiony.net

Środkowy poziom trybun określany jest jako poziom premium. Tam ulokowano najdroższe miejsca VIP, a kibice mają do dyspozycji restauracje i bary. Stadion nie ma zamkniętej bryły - północna trybuna jest znacznie niższa, pozbawiona dachu i oferuje tylko miejsca stojące. Jest nieproporcjonalnie mniejsza, niż pozostała część stadionu, bo ogranicza ją linia kolejowa. Przed laty w tym miejscu znajdowała się górka, z której kibice obserwowali boiskowe wydarzenia.

Mecze narodowych sportów irlandzkich tradycyjnie odbywały się za dnia, dlatego oświetlenie na stadionie pojawiło się dopiero w 2007 roku. Warto dodać, że na obiekcie znajduje się muzeum sportów gaelickich i centrum konferencyjne.

Kto zorganizuje Euro?

Brytyjczycy do spółki z Irlandczykami powalczą o mistrzostwa prawdopodobnie m.in. z Turcją i Włochami. Zgłoszenia krajów aspirujących do organizacji mistrzostw mogą spływać do UEFA do 23 marca, a ogłoszenie kandydatur nastąpi 5 kwietnia. Odpowiedź na pytanie, gdzie zostanie rozegrane Euro 2028 poznamy we wrześniu przyszłego roku.